Członkostwo w ZAiKS
Członkiem ZAiKS może być każdy twórca (autor). Według ustawy o prawie autorskim jest to osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. Twórca, nie będący członkiem ZAiKSu może również zapewnić ochronę swojemu utworowi poprzez jego zarejestrowanie w ZAiKS. Zgłaszany utwór musi być wcześniej rozpowszechniony (np. na koncercie). Członkostwo w ZAiKS podlega opłacie - 10 zł za każdy miesiąc.
Zobacz też: Prawo autorskie
Licencja na korzystanie z utworu
Od momentu zgłoszenia członkostwa lub zarejestrowania utworu ZAiKS może w imieniu twórcy udzielać producentom, wydawcom lub innym podmiotom licencji na korzystanie z utworu. Licencje te zawierane są w formie porozumienia, w którym zawarte są warunki korzystania z utworu (np. wysokość wynagrodzenia dla ZAiKS). Taka licencja udzielana jest przez dyrekcję okręgową lub generalną ZAiKSu na wniosek podmiotu o konkretne pole eksploatacji utworu (należy wybrać odpowiedni wzór wniosku – wszystkie umieszczone są na stronie internetowej ZAiKSu). Dyrekcje okręgowe udzielają licencji na publiczne odtworzenia i wykonania utworów, wyświetlenia i publiczne odtworzenia utworów audiowizualnych, utrwalanie i zwielokrotnianie utworów w zakresie video rejestracji i video reportaży, nadawanie utworów przez stacje radiowe i telewizyjne w sposób przewodowy, nadawanie w sieciach kablowych programu własnego i reemitowanie przez operatorów kablowych programów radiowych i telewizyjnych.
Tylko i wyłącznie w Dyrekcji Generalnej ZAiKS-u w Warszawie można uzyskać licencję na utrwalanie i zwielokrotnianie utworów na nośnikach dźwięku oraz dźwięku i obrazu (w sprawie uzyskania licencji z tego zakresu należy się zwrócić do Wydziału Nagrań Mechanicznych), nadawanie utworów przez stacje radiowe i telewizyjne w sposób bezprzewodowy, wykorzystanie utworów w sieciach bezpośredniego dostępu typu Internet, wystawienia sceniczne utworów (w sprawie uzyskania licencji z tego zakresu należy zwrócić się do Wydziału Licencji i Inkasa), wykorzystywanie utworów podczas występów cyrkowych (w sprawie uzyskania licencji z tego zakresu należy się zwrócić do Wydziału Inkasa Terenowego).
Zobacz serwis: Utwory pracownicze
Czym są tantiemy?
W ramach udzielenie przez ZAiKS licencji za korzystanie z utworu podmioty muszą płacić należności zwane tantiemami. Autorzy, których utwory są licencjonowane przez ZAiKSu otrzymują za to wynagrodzenie. Jego wysokość jest zależna od wpływów jakie uzyskuje podmiot w ramach korzystania z utworu, na który otrzymał licencję. Z racji tego, iż ZAiKS jest organizacją non profit, twórcy uzyskują całość wynagrodzenia otrzymanego przez stowarzyszenie od posiadacza licencji (za potrąceniem kosztów związanych z inkasem wynagrodzeń).
Zobacz: Prawa autorskie w sieci
Legitymacja procesowa ZAiKS
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS posiada również legitymację procesową. To znaczy, że jest uprawnione do występowania z roszczeniem przeciwko podmiotom naruszającym prawa autorskie np. działającym bez licencji. Organizacja opiekuje się również swoimi członkami udzielając pomocy socjalnej w postaci zasiłków, zapewniając świadczenia zdrowotne oraz pobyty w domach pracy twórczej. Zasady funkcjonowania form pomocy socjalnej są określone w statucie stowarzyszenia.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 2016, poz. 666)