Co warto wiedzieć o urlopie wypoczynkowym

Ewa Ryś
rozwiń więcej
Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę, ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego.
Pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Co warto wiedzieć o urlopie wypoczynkowym, a co wiedzieć powinien każdy pracownik.

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Pracownikowi przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 lub 26 dni. Wszystko zależy od stażu urlopowego jakim może pochwalić się pracownik. Pracownik, który posiada mniej niż 10 lat stażu urlopowego może liczyć na 20 dni wypoczynku, a pracownik posiadający powyżej 10 lat stażu urlopowego ma prawo do 26 dni urlopu.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, okresy nauki oraz inne okresy wskazane przez przepisy prawa.

Inaczej jest w przypadku urlopu pracownika, który podejmuje pracę po raz pierwszy. Nabywa ona w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.

Zobacz także: Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi

Plan urlopów lub porozumienie

Pracownik ma prawo do nieprzerwanego urlopu, jednakże na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Urlop wypoczynkowy powinien być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. W przypadku, kiedy na pracodawcy nie ciąży obowiązek ustalania planów urlopów pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem.

Zmiana terminu urlopu

Pomimo ustalenia terminu urlopu w planie urlopów lub w porozumieniu zawartym pomiędzy pracodawcą a pracownikiem może zdarzyć się sytuacja, że zmieni się termin urlopu. Po pierwsze przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami. Po drugie zmiana terminu urlopu wypoczynkowego jest możliwa w razie zaistnienia szczególnych potrzeb pracodawcy. Po trzecie zmiana terminu urlopu może nastąpić w przypadku zaistnienia sytuacji niezależnych od pracownika, które powodują, że pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie. Do sytuacji takich zaliczymy: czasową niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, powołania na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na czas do 3 miesięcy oraz urlopu macierzyńskiego. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek przesunąć urlop wypoczynkowego na termin późniejszy.

Urlopu niewykorzystany w ciągu roku pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi najpóźniej do końca marca następnego roku kalendarzowego.

Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy

Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Natomiast przy obliczaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego nie wlicza się:

  • jednorazowych wypłat za spełnienie określonego zadania,
  • jednorazowy wypłat za określone osiągnięcie,
  • wynagrodzenie za czas gotowości do pracy,
  • nagród jubileuszowych,
  • wynagrodzenia za czasu urlopu wypoczynkowego,
  • ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy,
  • wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy w przypadku choroby,
  • nagród z zakładowego funduszu pracy,
  • odpraw emerytalnych i rentowych,
  • odpraw pieniężnych,
  • wynagrodzenia i odszkodowania w razie rozwiązania stosunku pracy.

Zobacz także dział: Urlopy pracownicze

Podstawa prawna: Art. 152-173 Kodeksu pracy

Prawo
Nie każdego zatrudnianego pracownika trzeba skierować na badania. Dlaczego? Przepisy jasno to wskazują
21 gru 2025

Aby pracodawca zgodnie z przepisami mógł dopuścić zatrudnianego pracownika do pracy, ten musi legitymować się wymaganym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwskazań do jej wykonywania. Jednak ta zasada nie obowiązuje w każdym przypadku. Dlaczego?

Od grudnia uważaj na dane udostępniane w czasie rekrutacji. Przepisy się zmieniają, a mało kto zwraca na to uwagę
20 gru 2025

Katalog danych, których udostępnienia można żądać od kandydata przed zatrudnieniem jest ograniczony. W grudniu 2025 r. w tym zakresie zajdzie też jedna mała, ale niezwykle istotna zmiana. Mało się o niej mówi, a wiele osób w ogóle nie zwraca na to uwagi.

Gorzka niespodzianka dla korzystających z kominków i centralnego ogrzewania. Można zapłacić wysoką grzywnę
21 gru 2025

Jak co roku wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego ponownie da się wyczuć duszący zapach dymu unoszącego się z kominów. Niestety, nie każdy korzysta wyłącznie z dozwolonych paliw, powodując tym samym smog oraz zwiększając zanieczyszczenie powietrza. Osoby, które wrzucają do pieców i kominków śmieci, muszą liczyć się z dotkliwymi karami.

Czy w tym roku na Wigilię obowiązuje zakaz sprzedaży żywego karpia? Czy grożą za to kary? Co mówią przepisy?
20 gru 2025

Co roku przed świętami Bożego Narodzenia wraca debata o sprzedaży żywych karpi. Istnieje grono zwolenników tradycji, a także ich przeciwników. Czy w 2025 roku obowiązują jakieś nowe przepisy zakazujące handlu żywymi karpiami? Jakie kary ewentualnie grożą za łamanie prawa? Sprawdzamy aktualny stan prawny i wyjaśniamy na co zwrócić uwagę podczas rybnych świątecznych zakupów.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu? Radca prawny objaśnia cały mechanizm i tłumaczy z „bankowego” na nasze
20 gru 2025

WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate. Brzmi to trochę jak nazwa skomplikowanej procedury technicznej i szczerze mówiąc - dla Twojego domowego budżetu ma podobne znaczenie. To właśnie ten parametr, niczym niewidzialna ręka, steruje wysokością rat milionów kredytów hipotecznych i leasingów w Polsce. Ale tu pojawia się pewien paradoks. Mimo że ten wskaźnik zagląda do portfela niemal każdemu z nas, zasady jego powstawania są dla większości ludzi - a nawet i przedsiębiorców - równie czytelne, co instrukcja obsługi promu kosmicznego.

Tego wniosku nie składaj pracodawcy z wyprzedzeniem. Rozpatrzy go odmownie i będzie miał rację
19 gru 2025

Pewnych spraw nie należy odkładać na ostatnią chwilę. Innych z kolei nie można załatwiać zbyt wcześnie. Dotyczy to również relacji między pracodawcą a pracownikiem. Każdorazowo trzeba rozważyć, który moment będzie najlepszy na dopełnienie konkretnego obowiązku.

Zasiłek pielęgnacyjny. Ważne terminy, o których warto pamiętać
19 gru 2025

Kiedy najlepiej składać wniosek o zasiłek pielęgnacyjny z MOPS? Jaki jest termin na wniesienie odwołania do SKO? Ubiegając się o świadczenia warto pamiętać o procedurach i wymaganych formalnościach.

POLSTR zastąpi WIBOR do końca 2027 r. Będzie też spread korygujący dla wcześniej zawartych umów kredytowych. MFiG wyda rozporządzenie
19 gru 2025

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytania PAP poinformowało, że wyznaczenie zamiennika WIBOR nastąpi w formie rozporządzenia, który wyda Minister Finansów i Gospodarki. Resort nie wyklucza także ujemnego wskaźnika (spreadu) korygującego dla zamiennika WIBOR przy wcześniej zawartych umowach kredytowych.

Planowanie urlopów wypoczynkowych na 2026 rok inne niż zwykle. O co chodzi? Zmieniają się przepisy i trudniej będzie zrobić dobry plan
19 gru 2025

Planowanie urlopów to w bardziej skomplikowanych organizacjach konieczność. Jednak w 2026 roku będzie ono inne niż zwykle. Dlaczego? Bo zmieniają się przepisy, a zrobić dobry plan będzie trudniej. Trzeba więc z góry wiedzieć, co nas czeka.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia? Jest decyzja Senatu
21 gru 2025

W dniu 21 listopada 2025 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, która zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy. Tym samym – trafiła ona do Senatu, który zgłosił do ustawy kilka poprawek.

pokaż więcej
Proszę czekać...