Opieka nad żoną po porodzie. Jakie urlopy przysługują ojcu dziecka?

Katarzyna Redmerska
Dziennikarka medyczno-prawna
rozwiń więcej
Jakie urlopy przysługują ojcu? / Shutterstock

Jakie urlopy przysługują ojcu? Opieka nad żoną po porodzie – czy prawo przewiduje urlop dla świeżo upieczonego ojca? Tak, ojciec ma prawo skorzystać z urlopów przewidzianych w przepisach. Dzięki nim opieka nad żoną po porodzie i dzieckiem nie będzie kolidowała z jego obowiązkami zawodowymi. Co oznacza tego typu zwolnienie? Czy każdy ojciec może je otrzymać? 

Jakie urlopy przysługują ojcu 

Ojcowie mają prawo do różnych urlopów, które bezpośrednio wiążą się z rodzicielstwem. Opieka nad żoną po porodzie i dzieckiem może mieć miejsce w ramach następujących urlopów: 

  • okolicznościowego z tytułu urodzenia się dziecka,
  • ojcowskiego, 
  • tacierzyńskiego – część niewykorzystanego urlopu macierzyńskiego,
  • rodzicielskiego.

Urlop okolicznościowy i opieka nad żoną po porodzie 

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy przewiduje urlop okolicznościowy z tytułu urodzenia się dziecka. Długość urlopu obejmuje 2 dni. Wniosek o przyznanie tego rodzaju urlopu ojciec składa m.in. w dniu narodzin dziecka. Jeżeli jest zainteresowany opieką nad żoną po porodzie, powinien ubiegać się o wolne tuż po przyjściu dziecka na świat. 

Wypełniając wniosek o urlop okolicznościowy można skorzystać ze wzoru (jeżeli udostępnia go pracodawca) bądź też przygotować własny wniosek. Wystarczy w nim podać, swoje dane, dane pracodawcy i wskazać dni, w których będzie się nieobecnym w firmie. Skorzystanie z urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia się dziecka nie pozbawia wynagrodzenia – wypłata nie ulegnie obniżeniu. 

Urlop ojcowski wyłącznie dla ojca 

Świeżo upieczony tata może skorzystać z urlopu ojcowskiego – jest on przeznaczony wyłącznie dla ojca i nie można oddać go matce dziecka. Tego rodzaju urlop trwa 2 tygodnie, czyli 14 dni, bez względu na to, czy ojciec pracuje na cały etat, czy też jedynie na pół. To ojciec decyduje czy wykorzysta urlop jednorazowo, czy też w dwóch częściach (po tydzień każda).

Z urlopu ojcowskiego nie trzeba korzystać od razu po narodzinach dziecka – czasu na wykorzystanie jest więcej, bo do ukończenia przez dziecko 2 lat. 

Wniosek o przyznanie urlopu ojcowskiego składa się u pracodawcy. Do wniosku powinno się dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka, w jego treści należy wskazać swoje dane osobowe (imię i nazwisko) oraz wymiar urlopu. Dokument należy złożyć nie później niż 7 dni kalendarzowych przed datą, od której chciałoby się go rozpocząć. Co ważne, w przypadku nie wykorzystania urlopu ojcowskiego we wskazanym terminie – wolne dni nie przepadną. Ojciec ma do nich prawo również wówczas, gdy adoptował dziecko. Wymiar dni wolnych będzie taki sam, jednak można je wykorzystać w okresie od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka do ukończenia przez nie 7 lat; ukończenia przez nie 10 lat – gdy ma ono decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Urlop ojcowski jest płatny. Ojciec nie musi też obawiać się zwolnienia – w tym okresie pozostaje pod ochroną. 

Urlop tacierzyński – kiedy skorzystać

Opieka nad żoną po porodzie może odbywać się w ramach urlopu tacierzyńskiego. Mowa tutaj o wykorzystaniu części urlopu macierzyńskiego – taki urlop jest określony, jako „tacierzyński”. Wymiar urlopu jest uzależniony ilością dzieci urodzonych podczas jednego porodu. Jeżeli jest to jedno dziecko, wtedy taki urlop macierzyński trwa 20 miesięcy. Matka dziecka może maksymalnie 6 tygodni wykorzystać przed planowaną datą porodu a pozostałą część po porodzie. Po wykorzystaniu po porodzie 14 tygodni urlopu może zrezygnować z jego pozostałej części i wrócić do pracy. I w tym właśnie drugim przypadku to ojciec dziecka może wykorzystać pozostałą część urlopu.

Tak jak w przypadku wymienionych powyżej urlopów, także urlop tacierzyński jest płatny – przysługuje za niego zasiłek macierzyński. Chcąc go otrzymać należy złożyć wniosek na 14 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia. Dodatkowo do wniosku trzeba dołączyć oświadczenie matki dziecka o rezygnacji z części urlopu. 

Urlop rodzicielski należy się także ojcu dziecka

Opieka nad żoną po porodzie nie zawsze ma miejsce bezpośrednio po urodzeniu dziecka. Ojciec dziecka może ułatwić żonie powrót do pracy, przejmując nad dzieckiem opiekę i wykorzystując w związku z tym kolejny urlop związany z macierzyństwem – urlop rodzicielski. Taki urlop przysługuje po urlopie macierzyńskim (tacierzyńskim). Może z niego skorzystać ojciec lub matka bądź oboje jednocześnie. Wymiar urlopu rodzicielskiego uwarunkowany jest liczbą dzieci urodzonych przy jednym porodzie. W przypadku jednego dziecka, długość urlopu wynosi 32 tygodnie dla obojga rodziców. Urlop można wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Rodzice mogą podzielić urlop na maksymalnie 4 części, które nie będą krótsze niż 8 tygodni. Wyjątkiem jest pierwsza część urlopu, która nie może być krótsza niż 6 tygodni. 

Wniosek o urlop rodzicielski powinno się złożyć, co najmniej na 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Inforu

Kinga Olszacka
rozwiń więcej
Prawo
Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
01 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk
01 maja 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?
30 kwi 2025

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

pokaż więcej
Proszę czekać...