CBAM jako nowy instrument polityki klimatycznej UE

Maciej Różycki
Prawnik ID Advisory
rozwiń więcej
ID Advisory
Nie mnożymy wątpliwości, proponujemy konkretne rozwiązania
rozwiń więcej
CBAM jako nowy instrument polityki klimatycznej UE / shutterstock

W dniu 17 sierpnia 2023 r. Komisja Europejska przyjęła rozporządzenie wykonawcze, które określa zasady wdrażania mechanizmu dostosowującego ceny na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla (CBAM). CBAM jest nową metodą ustalania opłat dla wysokoemisyjnych towarów importowanych. Od 1 października 2023r. została wdrożona część obowiązków związanych z rozporządzeniem dotyczącym CBAM i okres przejściowy ma potrwać do końca 2025 r.

W okresie przejściowym wszyscy przedsiębiorcy będą zobligowani do okresowego deklarowania informacji o wprowadzonych na terytorium UE towarach, w szczególności dotyczy to przedsiębiorstw dokonujących importu:

  • cementu,
  • żelaza i stali,
  • aluminium,
  • nawozów sztucznych,
  • wodoru,
  • energii elektrycznej.

Jak będzie działać CBAM?

CBAM został zaprojektowany w ten sposób, aby odzwierciedlał unijny system handlu emisjami (ETS) i miał zastosowanie do produkcji towarów importowanych do UE. CBAM w okresie docelowym, czyli od 2026 r., ma być oparty na systemie certyfikatów obejmujących emisje wbudowane w produkty importowane do UE. Cena takich certyfikatów miałaby odzwierciedlać cenę uprawnień ETS.

Kogo obejmują nowe regulacje dotyczące CBAM?

Zarówno importerzy jak i producenci z tzw. państw trzecich zostali uwzględnieni w nowych przepisach. Opublikowane przez Komisję Europejską wytyczne przedsiębiorcy będą musieli zaimplementować w procesie wdrażania przepisów CBAM. Aby ułatwić przystosowanie do nowych przepisów, został udostępniony szablon w postaci pliku otwieranego za pomocą aplikacji Microsoft Excel, który miałby posłużyć do swobodnego przepływu informacji między importerami a producentami z państw trzecich.

Obowiązki sprawozdawcze w CBAM

W rozporządzeniu zostały sprecyzowane zasady, według których dochodzi do składania kwartalnych sprawozdań CBAM w okresie przejściowym, a które znajdziemy w art. 35 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiającego mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (Dz. Urz. UE L 130 z 16.5.2023, s. 52-104).

W odniesieniu do pierwszej deklaracji CBAM należy ją złożyć za IV kwartał 2023 r. do końca stycznia 2024 r. Deklaracje za CBAM mają być zgłaszane przez elektroniczny portal CBAM stworzony przez Komisję Europejską. Ponadto Państwa Członkowskie UE  będą musiały wyznaczyć organy, które byłyby odpowiedzialne za obsługę systemu i deklaracji CBAM. W Polsce jest to Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.

Rozporządzenie określa także metodologię obliczania wbudowanych emisji, które są uwalniane podczas produkcji towarów podlegających CBAM. Zostało to również sprecyzowane w unijnych wytycznych dla importerów oraz zagranicznych operatorów instalacji produkcyjnych. Należy podkreślić, że w ramach okresu przejściowego wprowadzono również możliwość stosowania metod uproszczonych, które zostały opisane precyzyjnie w przepisach.

Sankcje w CBAM

Co istotne, regulacje unijne przewidują możliwość kontroli przedsiębiorców w zakresie przestrzegania obowiązków wynikających z CBAM. Ponadto dla przedsiębiorców przewidziano sankcje związane z brakiem składania deklaracji CBAM i w takiej sytuacji kary za nieprawidłowe lub niekompletne zaraportowanie oraz brak raportu będą mogły wynosić od 10 do 50 euro za każdą tonę emisji.

Efekty wprowadzenia CBAM

CBAM to kolejna próba dążenia przez Unię Europejską do poprawy jakości klimatu na Ziemi poprzez zmniejszenie emisji dwutlenku węgla w atmosferze. CBAM jest obecnie w fazie przejściowej i skutki oddziaływania tego mechanizmu będzie można ocenić rzetelnie dopiero za kilka lat. Przede wszystkim CBAM stanowić będzie spore wyzwanie dla przedsiębiorców w odniesieniu do wywiązywania się z obowiązków, które nakłada to rozporządzenie. Przykład tego stanowi, chociażby uzyskiwanie informacji dotyczących emisyjności towarów. Możliwe jest również, że zakres towarów podlegających raportowaniu w ramach CBAM będzie ulegał sukcesywnemu rozszerzeniu, przez co może być w ostateczności bardzo rozbudowany. Graniczny podatek węglowy zapewne odniesie wpływ na eksport oraz import towarów w Unii Europejskiej, a także przyczyni do zmian w zakresie wpływów budżetowych państw Unii Europejskiej.

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
rozwiń więcej
Prawo
Rewolucja w urlopach: im więcej dzieci (i to nie tylko własnych) – tym więcej dni wolnych, a dla pracodawców, którzy nie będą się stosować – 30 tys. zł kary
03 maja 2025

Na 1 dziecko – 2 dni wolnego, na 2 dzieci – 3 dni wolnego, na 3 dzieci – 4 dni wolnego, a na 4 i więcej – 5 dni wolnego, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia, a za odmowę zwolnienia od pracy w ramach ww. puli – 30 tys. zł kary dla pracodawcy. O zmianę art. 188 kodeksu pracy – w dniu 12 kwietnia br., zawnioskowały do Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Rzeczniczka Praw Dziecka i Okręgowa Rada Adwokacka, powołując się m.in. na naruszenie przez ww. przepis konstytucyjnej zasady równości. Czy położy to kres absurdowi tylko 2 dni zwolnienia od pracy na wszystkie dzieci i obojga rodziców?

MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów
02 maja 2025

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?
02 maja 2025

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób [NOWE ŚWIADCZENIE]. Dodatkowo wyrównanie od stycznia 2025
03 maja 2025

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób. Co istotne osoby, który mają prawo do tego nowe dodatku dostaną również wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Wysokość dodatku wynosiła w styczniu i lutym 2025 r. 2520 zł, a od marca jest to 2610,72 zł. Na konta świadczeniobiorców wpłyną więc w maju spore pieniądze.

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]
02 maja 2025

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

7 lat ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności i inne zmiany. Nowelizacja rozporządzenia dot. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
02 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

pokaż więcej
Proszę czekać...