Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta (UOKiK) poinformował 14 lutego 2024 r., że wszczął 6 postępowań wobec banków. Są to Alior Bank, Bank Handlowy, Bank Ochrony Środowiska, Pekao SA, PKO BP, Plus Bank. Postępowania dotyczą sposobu rozliczania się z konsumentem oraz odpowiedzi na reklamacje w przypadku nieautoryzowanych transakcji.
- UOKiK: Bank ma obowiązek zwrotu konsumentowi kwoty nieautoryzowanej transakcji
- Kiedy dochodzi do nieautoryzowanych transakcji płatniczych
- Banki nie zawsze oddają pieniądze
- Nie daj się zwieść bankowi - znaj swoje prawa. 13 miesięcy na zgłoszenie
UOKiK: Bank ma obowiązek zwrotu konsumentowi kwoty nieautoryzowanej transakcji
Podkreślono, że zgodnie z prawem banki mają obowiązek zwrotu kwoty nieautoryzowanej transakcji lub przywrócenia rachunku do stanu sprzed wystąpienia takiej transakcji do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu.
Wyjątkiem są dwie sytuacje:
- zgłoszenie konsumenta nastąpiło później niż 13 miesięcy po transakcji lub
- istnieje uzasadnione podejrzenie oszustwa ze strony konsumenta, o czym bank zawiadomił policję lub prokuraturę.
Kiedy dochodzi do nieautoryzowanych transakcji płatniczych
UOKiK poinformował, że do nieautoryzowanych transakcji najczęściej dochodzi wskutek cyberataków, np. wyłudzenia przez oszustów haseł do bankowości elektronicznej i mobilnej, kodów do autoryzacji przelewów, danych z karty. Jak wyjaśniono w tym celu oszuści podszywają się pod pracowników banków, namawiając do instalowania oprogramowania, które rzekomo ma uratować środki konsumentów, a w rzeczywistości przechwytują dane do wykonania przelewu.
Często też wykorzystują portale sprzedażowe, przesyłając kupującemu linki kierujące do fałszywych stron internetowych rzekomo w celu wykonania płatności, podczas gdy w rzeczywistości przechwytują dane do logowania do bankowości internetowej. W wyniku nieuczciwych działań konsument traci pieniądze.
Banki nie zawsze oddają pieniądze
Jak poinformował prezes UOKiK Tomasz Chróstny, banki nie zawsze wywiązują się z obowiązku zwrotu pieniędzy poszkodowanym konsumentom. "Odmawiają lub oddają je po terminie. Problemem są również wprowadzające w błąd informacje udzielane w odpowiedzi na złożone reklamacje. Postawiliśmy kolejne zarzuty bankom, które nie rozliczają się z konsumentami w sytuacji zgłoszenia nieautoryzowanej transakcji i wprowadzają w błąd. Nasze działania dotyczą już łącznie 15 banków. Przypominam, że za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów możemy nałożyć na przedsiębiorcę karę do 10 proc. obrotu" - podkreślił prezes UOKiK.
Z analizy UOKiK wynika, że banki nie oddają w ogóle skradzionych pieniędzy lub nie robią tego w terminie (Bank Handlowy, Bank Ochrony Środowiska, Pekao SA, Plus Bank). Dwa z nich (Alior Bank, PKO BP) wprowadziły tzw. „zwrot warunkowy” – oddają pieniądze na czas rozpatrywania reklamacji, a jeśli po analizie sprawy stwierdzają, że odpowiedzialność ponosi konsument, w konsekwencji automatycznie pobierają zwróconą wcześniej kwotę z rachunku konsumenta. Jak zaznaczył UOKiK, PKO BP w odpowiedzi na reklamacje konsumentów odpisuje w taki sposób, że konsument może nie zorientować się, z jakiego powodu bank odmownie rozpatrzył jego reklamację oraz nie przedstawia dowodów, które świadczyłyby o tym, że wina leży po stronie klienta.
Zgodnie z ustawą o usługach płatniczych, bank w terminie D+1, tj. do końca kolejnego dnia roboczego po zgłoszeniu nieautoryzowanej transakcji powinien zwrócić konsumentowi skradzioną kwotę. Jeśli jednak stwierdzi, że konsument przez rażące zaniedbanie przyczynił się do wykonania transakcji nieautoryzowanej, może żądać, aby ten oddał wcześniej zwrócone przez bank pieniądze.
Nie daj się zwieść bankowi - znaj swoje prawa. 13 miesięcy na zgłoszenie
Zaznaczono również, że banki odrzucają reklamacje klientów z tytułu nieautoryzowanej transakcji, powołując się na to, że w systemie podane zostały dane niezbędne do zrealizowania przelewu, czyli transakcja została - w ich mniemaniu - prawidłowo uwierzytelniona. Natomiast nie biorą pod uwagę, że transakcję mógł wykonać ktoś inny bez zgody i wiedzy konsumenta. W rezultacie wiele osób może rezygnować z dochodzenia swoich praw.
Podkreślono, że Alior Bank oraz Plus Bank mogą wprowadzać w błąd ograniczając liczbę reklamacji, które może złożyć konsument (maks. 15) i skracając czas na zgłaszanie roszczeń do 120 dni od wystąpienia zdarzenia. Prawo nie limituje ilości reklamacji, a czas na zgłaszanie roszczeń wynosi 13 miesięcy.
"Obowiązek banku nie kończy się na wykazaniu prawidłowości uwierzytelnienia przy wykonywaniu transakcji. Istotne jest zapewnienie przez instytucje finansowe takich środków bezpieczeństwa, które ograniczą działania oszustów. Transakcja jest autoryzowana jedynie wtedy, gdy jej uwierzytelnienie nastąpiło za wiedzą i zgodą konsumenta. Liczymy na to, iż sektor dostosuje swoje działania do obowiązującego od lat prawa, z korzyścią dla konsumentów" - podkreślił prezes UOKiK.
bk/ huw/