Umowa sprzedaży jest jedną z najczęściej zawieranych umów w życiu codziennym konsumenta. Z reguły po zakończeniu transakcji, zapominamy o fakcie jej dokonania. Niestety, czasami wadliwość zakupionego produktu sprawia, że zmuszeni jesteśmy sięgnąć do przepisów prawa i walczyć o otrzymanie produktu posiadającego takie cechy, za jakie zapłaciliśmy. Jakie uprawnienia przysługują konsumentowi w takiej sytuacji?
Zobacz serwis: Umowy
Rękojmia sprzedawcy
Przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej umożliwiają kupującemu, zawierającemu umowę sprzedaży niezwiązaną bezpośrednio z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub zawodową, żądanie nieodpłatnej naprawy rzeczy lub wymiany na nową. Konsument ma takie prawo zawsze, jeśli zakupiony towar jest niezgodny z umową, tzn. jeśli nie ma cech zawartych w opisie produktu lub w jego reklamie i przez to nie nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany.
Dostrzeżoną niezgodność z umową, należy zgłosić sprzedawcy lub producentowi w ciągu dwóch miesięcy od chwili, w której ją zauważyliśmy. Uprawnienie to (potocznie zwane „rękojmią” – ale poprawnie, w stosunkach konsumenckich, powinno się je nazywać „uprawnienie kupującego wynikające z niezgodności towaru z umową”) działa przez dwa lata od momentu wydania konsumentowi towaru. Pamiętajmy, że kupujący ma prawo do wymiany lub naprawy rzeczy na koszt sprzedawcy, wliczając w to ewentualny koszt przesyłki do sklepu lub producenta. Jeśli zgłosimy sprzedawcy niezgodność towaru z umową, a on w ciągu 14 dni nie ustosunkuje się do naszej reklamacji, wówczas uważa się, że uznał ją za uzasadnioną. W sytuacji, w której wymiana lub naprawa jest niemożliwa lub wiąże się ze znacznymi niedogodnościami po stronie konsumenta, może on żądać obniżenia ceny lub nawet od umowy odstąpić. Ostatnia możliwość zostaje jednak wyłączona, jeśli niezgodność z umową nie ma charakteru istotnego.
Gwarancja jakości
Innym uprawnieniem kupującego jest skorzystanie z gwarancji jakości. Gwarant (np. producent, sprzedawca, dystrybutor) udziela takiej gwarancji dobrowolnie, i nieodpłatnie, poprzez wydanie tzw. dokumentu gwarancyjnego, w którym przyjmuje na siebie odpowiedzialność za właściwości rzeczy, o których istnieniu zapewniał (np.: co do funkcjonalności, wytrzymałości, jakości rzeczy).
Zobacz: Czy gwarancja rzeczywiście się opłaca?
Co do zasady, sprzedawca odpowiada za wady fizyczne, które tkwią w samej rzeczy. Jeżeli wada ujawni się w okresie gwarancji określonym w dokumencie, wówczas kupującemu przysługują uprawnienia wskazane w jego treści (np.: usunięcia wad lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad.). Okres obowiązywania gwarancji, zakres obowiązków gwaranta i uprawnień kupującego, jej zasięg terytorialny i dane gwaranta muszą zostać wskazane w dokumencie gwarancyjnym. Dostarczanie wadliwego produktu do punktu gwarancyjnego, podobnie jak w przypadku rękojmi, następuje na koszt gwaranta. Pamiętajmy, że od chwili wymiany lub dostarczenia nam rzeczy wolnej od wad, okres gwarancji biegnie na nowo.
Wybór jednego z powyższych uprawnień (rękojmia/gwarancja) należy do konsumenta, przysługują mu one niezależnie, jednak nie możemy z nich skorzystać jednocześnie. Decydując się na jedno z nich, należy brać pod uwagę ustawowe lub umowne terminy, w których możemy się powoływać na dane uprawnienie i cel, jaki chcemy osiągnąć. Pamiętajmy, że na podstawie gwarancji, jeżeli nie jest to w niej wyraźnie wskazane, nie mamy prawa odstąpienia od umowy, poszczególne gwarancje mogą jednak dawać dłuższą ochronę niż przepisy o rękojmi. Ważne jest też to, że gwarancja na sprzedany towar konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza, ani też nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową (rękojmi).