Stealthing - co to oznacza?
Stealthing to pojęcie zamiennie używane z określeniem „non-consensual condom removal”, oznaczające praktykę uprawianą przez mężczyzn polegającą na zdejmowaniu prezerwatywy w trakcie stosunku bez wiedzy i zgody partnerki. Tym samym pojęciem określa się także celowe uszkodzenie prezerwatywy przez mężczyznę przed stosunkiem. Oba przypadki dotyczą sytuacji, gdy kobieta wyraziła zgodę na seks ze sprawcą jedynie z zabezpieczeniem.
Ofiara takiego działania jest narażona na zarażenie chorobami przenoszonymi drogą płciową, a także na zapłodnienie, na które nie wyraża zgody.
Stealthing - karalność
Takie zachowanie coraz częściej traktuje się jako gwałt na kobiecie. Stealthing jest karalny np. w Wielkiej Brytanii, gdzie traktuje się takie działanie sprawcy jako seksualną przemoc. Do pierwszego wyroku skazującego za ten czyn doszło zaś w Szwajcarii w 2017 r.
Istotą stealthingu jest taki sposób działania sprawcy, aby partnerka nie zorientowała się, że uprawia seks bez zabezpieczenia.
Podnoszone są głosy, że stealthing należałoby traktować na równi z działaniem kobiety, która usiłuje „złapać faceta” podczas stosunku i zajść z nim w ciążę, wmawiając mężczyźnie, że takie ryzyko nie zachodzi, ponieważ stosuje antykoncepcję. Zachowanie podlegające penalizacji różniłoby się jednak w obu sytuacjach, stąd wspomniane przypadki raczej nigdy nie będą traktowane analogicznie, zwłaszcza że w zakresie stealthingu mówimy o braku zgody partnerki na seks bez zabezpieczenia, a w drugiej sytuacji to kwestia naruszenia przez kobietę zaufania jej partnera.
Coraz częściej proponuje się, aby stealthing uznawać za gwałt na kobiecie. Zgodnie z art. 197§1 Kodeksu karnego (reguluje on przestępstwo zgwałcenia), kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Rzeczywiście zatem okoliczności danej sprawy mogą prowadzić do uznania, że stealthing zostanie uznany za gwałt. Mężczyzna bowiem co prawda współżyje z kobietą za jej zgodą, jednakże pod warunkiem stosowania przez niego zabezpieczenia. Jeśli mężczyzna nie dochowa tego warunku, to można powiedzieć, że podstępem czy też wprowadzeniem kobiety w błąd, doprowadza do obcowania płciowego. Oczywiście w zakresie postępowania dowodowego należałoby wtedy wykazać na jakich warunkach para zdecydowała się na współżycie (tj. że pokrzywdzona nie wyraziłaby zgody na seks gdyby wiedziała o braku zabezpieczenia) i że mężczyzna zataił fakt rezygnacji z zabezpieczenia. Może być to bardzo trudne, a nawet wręcz niemożliwe do udowodnienia.
Jak orzecznictwo definiuje podstęp?
„Podstęp polega na wprowadzeniu w błąd lub wykorzystaniu błędu ofiary co do przesłanek motywacyjnych, które wpływają na podejmowane przez nią decyzje” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 września 2016 r., sygn. akt II AKa 99/16).
„Istotą podstępu jest podjęcie takich oszukańczych zabiegów, które zdolne są doprowadzić nawet rozważną, przestrzegającą zasad obyczajowości kobietę do poddania się czynowi nierządnemu” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 1974 r., sygn. III KR 105/74).
Stealthing - regulacje prawne
Stealthing jest pojęciem dość nowym, dlatego też na obecną chwilę, jak wspomniano wyżej, działanie sprawcy może być rozpatrywane na zasadzie art. 197 §1 Kodeksu karnego. Z uwagi jednak na coraz częstsze takie zachowania mężczyzn, można spodziewać się w przyszłości szczegółowej regulacji prawnej w tym zakresie.
Adwokat Pamela Opoczka