Wyjaśnienia oskarżonego

Łukasz Nysztal
Adwokat
rozwiń więcej
Podstawowym prawem oskarżonego jest prawo do złożenia wyjaśnień – a więc wypowiedzenia się co do faktów i okoliczności istotnych dla przedmiotu sprawy. Jest to prawo – nie obowiązek. Dlatego też może on bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.

Z okoliczności skorzystania przez oskarżonego z prawa do odmowy wyjaśnień organ procesowy nie może wyciągać negatywnych skutków -nie może być to interpretowane na niekorzyść oskarżonego. W szczególności nie może być uznawana za milczące przyznanie się do winy lub okoliczność wzmacniającą podejrzenie popełnienia przestępstwa bądź obciążającą przy wymiarze kary (wyrok SN z 4 września 1977 r. - V KR 176/77).

Zobacz: Czym jest zatarcie skazania?

Prawo do składania wyjaśnień nie jest ograniczone na żadnym etapie postępowania.

Oskarżony aż do zamknięcia przewodu sądowego może zmienić lub uzupełnić swoje wyjaśnienia.

Obecny przy czynnościach dowodowych oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia co do każdego dowodu. Zmiana wcześniej złożonych wyjaśnień nie oznacza jednak, że tracą one swoje znaczenie dowodowe. Obowiązkiem sądu w takiej sytuacji jest ustosunkowanie się, którą ze sprzecznych wersji uznaje za wiarygodną, a decyzja w tej kwestii powinna być oparta na rozważeniu konkretnych okoliczności danej sprawy.

Zobacz: Kodeks karny

W doktrynie wskazuje się, że z prawa do składania lub do odmowy wyjaśnień wynika również prawo oskarżonego do niemówienia prawdy. Od oskarżonego składającego wyjaśnienia nie odbiera się bowiem przyrzeczenia ani nie poucza się o obowiązku mówienia prawdy. Przyjmuje się, że fałszywe wyjaśnienia mieszczące się w granicach obrony (mogą być przyjętą przez oskarżonego linią obrony) i nie są karalne. Nie oznacza to jednak bezwzględnego prawa do kłamstwa. Jeżeli oskarżony, realizując swoją obronę, fałszywie oskarża (pomawia) inne osoby o popełnienie przestępstwa, wówczas może ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 234 k.k. lub za inne przestępstwa, np. zniesławienie lub zniewagę (art. 212 i 216 k.k.)

Zobacz: Kodeks postępowania karnego

Zasadniczym sposobem składania wyjaśnień przez oskarżonego jest składanie ustnych wyjaśnień, które dokumentuje się w protokole tej czynności. Wyjątek od tej zasady został przewidziany w art. 176 kpk. Przepis ten stanowi, że w postępowaniu przygotowawczym oskarżonemu należy, na jego żądanie lub jego obrońcy, umożliwić w toku przesłuchania złożenie wyjaśnień na piśmie. Przesłuchujący podejmie w tym wypadku środki zapobiegające porozumieniu się oskarżonego z innymi osobami w czasie spisywania wyjaśnień.

Przesłuchujący może z ważnych powodów odmówić zgody na złożenie przez oskarżonego wyjaśnień na piśmie. Pisemne wyjaśnienia oskarżonego, podpisane przez niego, z zaznaczeniem daty ich złożenia, stanowią załącznik do protokołu przesłuchania.

Prawo
Koniec z niedzielami z zakazem handlu i wolnym dla 1,3 mln pracowników handlu – od teraz zrobisz zakupy w co najmniej dwie niedziele w miesiącu?
25 maja 2025

Na III czytanie sejmowej Komisji Gospodarki i Rozwoju oczekuje projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni oraz ustawy - Kodeks pracy (druk sejmowy nr 384), który ma na celu zmianę regulacji dotyczących zasad prowadzenia handlu i czynności związanych z handlem w niedzielę, poprzez wprowadzenie co najmniej dwóch niedziel handlowych w każdym miesiącu roku kalendarzowego. Rada Krajowej Sekcji Pracowników Handlu NSZZ „Solidarność” wyraziła opinię, że na dalsze losy projektu może mieć wpływ wynik wyborów prezydenckich w 2025 r.

Jak zabezpieczyć alimenty na dziecko?
24 maja 2025

Zabezpieczenie alimentów jest ważnym i pomocnym rozwiązaniem na czas trwania postępowania. Pozwala na uzyskanie świadczeń na dziecko jeszcze przed wydaniem przez sąd wyroku. Biorąc pod uwagę fakt, iż proces o alimenty może być rozciągnięty w czasie, takie rozwiązanie może realnie pomóc w zabezpieczeniu interesów dziecka.

Darmowa pomoc prawna dla pracowników - już jest w wielu miejscach pracy
24 maja 2025

Pracownicy coraz częściej liczą na atrakcyjne dodatki, premie, nagrody oraz pomoc finansową w przypadku trudnych sytuacji życiowych. Oczywiście wynagrodzenie jest bardzo istotne, ale istotne też są benefity. W zakres benefitów istnieje np. wsparcie na pokrycie kosztów badań, zasiłki związane z narodzinami dziecka, a nawet świadczenia dedykowane osobom po przejściu na emeryturę. Ta rosnąca oferta to odpowiedź na zmieniające się potrzeby współczesnego rynku pracy, który stawia na kompleksowe wspieranie pracowników zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnej. Ale uwaga - wśród benefitów pracowniczych pojawiły się też darmowe usługi prawne dla pracowników.

Gorąca debata prezydencka: migranci, miliardy i mylące liczby
24 maja 2025

Emocje, riposty i... dezinformacja. W telewizyjnej debacie kandydaci mierzyli się w sześciu blokach tematycznych, ale częściej niż faktami – operowali mitami. Karol Nawrocki mówił o „10 tysiącach migrantów wypychanych z Niemiec”, co nie ma potwierdzenia w danych. Rafał Trzaskowski przypisał sobie unijne miliardy, których formalnie nie pozyskał. Sprawdzamy, co naprawdę wydarzyło się na granicy, w szpitalach i na sali debat.

Zasiłek dla opiekunów zamiast świadczenia pielęgnacyjnego. Luka w prawie z wymogiem 365 dni w okresie 18 miesięcy
24 maja 2025

Zasiłek dla opiekunów osób niepełnosprawnych - są kłopoty w jego otrzymaniu. Wystarczy pół roku czekania na przyznanie punktów przez WZON i już nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych (bo o ten zasiłek chodzi). Chyba, że zrezygnuje się ze świadczenia wspierającego za okres rozpatrywania wniosku przez WZON (wtedy zamiast wspierającego dla osoby niepełnosprawnej otrzyma opiekun świadczenie pielęgnacyjne). Zasiłek miał pomóc opiekunom tracącym świadczenie pielęgnacyjne w powrocie na rynek pracy (często po dekadzie opiekowania się osoba niepełnosprawną ze znacznym stopniem niepełnosprawności). Uzasadnieniem dla zasiłku jest zrównanie pracy zarobkowej na etacie z opieką nad osobą niepełnosprawną pod warunkiem, że opiekun otrzymał świadczenie pielęgnacyjne przez rok za ostatnie 1,5 roku. Ponieważ mamy przewlekłość przy świadczeniu wspierającym i zwroty świadczenia pielęgnacyjnego za okresy dłuższe niż pół roku, to nie można tego warunku spełnić. Jest on niewykonalny.

Co kandydaci na Prezydenta RP zamierzają zmienić w ochronie zdrowia? Szczegółowa relacja debaty prezydenckiej Trzaskowski-Nawrocki z dnia 23 maja 2025 r. [wybory prezydenckie w 2025 r.]
24 maja 2025

W dniu 23 maja br. w Telewizji Polskiej, odbyła się debata prezydencka z udziałem dwóch kandydatów II tury wyborów prezydenckich w 2025 r. – Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego. Była ona podzielona na sześć bloków tematycznych, wśród których jednym była ochrona zdrowia. W tym segmencie, każdy z kandydatów udzielił odpowiedzi na trzy pytania przeciwnika. Oto szczegółowa relacja.

Po jakim czasie nie można odwołać darowizny?
23 maja 2025

Termin na odwołanie przekazanej darowizny jest dość krótki. Od czego zależy? Kiedy jest możliwe odwołanie darowizny?

Kiedy złożenie przysięgi przez nowo wybranego prezydenta RP? [WYBORY 2025]
23 maja 2025

Zgodnie z art. 128 Konstytucji, kadencja prezydenta RP rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu. Pytanie brzmi: co to dokładnie oznacza i kiedy ten moment następuje? Kto stwierdza ważność wyborów na prezydenta RP?

Tusk obiecuje: Kwota wolna wzrośnie do 60 tys. zł, ale nie w tym roku
23 maja 2025

Premier Donald Tusk nie owija w bawełnę: podniesienie kwoty wolnej od podatku to jego priorytet, ale w 2025 roku Polacy nie mają na co liczyć. „To moja twarda obietnica – zrealizuję ją w tej kadencji” – zapowiada. Warunek? Deficyt musi trzymać się w ryzach, bo inaczej grozi nam utrata miliardów z UE.

Tydzień, maksymalnie dwa. Wielu pracowników nie czeka dłużej na wynik rekrutacji
23 maja 2025

6 na 10 badanych pracowników fizycznych deklaruje, iż maksymalny czas rekrutacji, jakiego oczekują od potencjalnego pracodawcy, to dwa tygodnie. Tak wynika z badania „Rynek pracowników fizycznych”, przeprowadzonego na zlecenie serwisu Pracuj.pl.

pokaż więcej
Proszę czekać...