Instytucja ta wywodzi się z procesu angielskiego ( king’s witness) i oznacza sprawcę, który w zamian za określone obietnice do poniechania ścigania go lub złagodzenia jego odpowiedzialności składał zeznania obciążające innych, groźniejszych przestępców.
Instytucję świadka koronnego do postępowania karnego wprowadziła ustawa z 25 czerwca 1997r. o świadku koronnym. Ustawa zakłada, że świadek koronny nie podlega karze za przestępstwo lub przestępstwa, odnośnie do których instytucja ta wchodzi w rachubę i w którym lub w których uczestniczył, a które ujawnił przed sądem. W razie nadania danej osobie statusu świadka koronnego proces karny wobec niej prowadzony wyłącza się do odrębnego postępowania i zawiesza, a następnie- po prawomocnym ukończeniu postępowań wobec osób, które ujawnił ten świadek, i w których to procesach wystąpił on już jako świadek koronny- podejmuje i umarza.
Zobacz: Instytucja świadka incognito w procesie karnym
Świadkiem koronnym jest osoba będąca podejrzaną o przestępstwo( a) wyżej wskazane, która zostanie dopuszczona do składania zeznań w charakterze świadka przeciwko innym jego ( ich) współuczestnikom.
Jaka osoba nie może być świadkiem koronnym?
- podejrzany, który usiłował popełnić lub popełnił zabójstwo, albo uczestniczył w jego popełnianiu
- podejrzany, który nakłaniał inną osobę do popełnienia czynu zabronionego, co do których instytucja świadka koronnego wchodzi w rachubę, w celu skierowania przeciwko niej postępowania
- podejrzany, który kierował zorganizowaną grupę albo związkiem mającym na celu popełnienie przestępstwa powszechnego lub skarbowego
Zobacz: Świadek – prawa i obowiązki w procesie karnym
Kiedy w takim razie podejrzany może stać się świadkiem koronnym?
- jeśli do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu w swoich wyjaśnieniach przekazał organowi prowadzącemu postępowanie informacyjne, które mogą przyczyniać się do ujawnienia okoliczności, mogące przyczynić się do ujawnienia okoliczności przestępstwa, wykrycia pozostałych sprawców, ujawnienia dalszych przestępstw lub zapobieżenie im
- jeśli zobowiązał się do złożenia przed sądem wyczerpujących zeznań dotyczących osób uczestniczących w przestępstwie oraz pozostałych okoliczności tego przestępstwa, ustanowienie danej osoby świadkiem koronnym może być ponadto uzależnione od zobowiązania się podejrzanego do zwrotu korzyści majątkowych odniesionych z przestępstwa oraz naprawienia szkody.
O dopuszczenie dowodu z zeznań świadka koronnego występuje do sądu okręgowego miejsca prowadzenia procesu prokurator prowadzący lub nadzorujący postępowanie przygotowawcze, po uprzednim uzyskaniu zgody Prokuratora Krajowego.
W razie zagrożenia życia lub śmierci świadka koronnego lub jego bliskich mogą oni być objęci ochroną osobistą, mogą uzyskać pomoc w zakresie zmiany miejsca pobytu lub zatrudnienia, pomoc finansową w razie niemożności zatrudnienia się oraz wydanie dokumentów, które pozwolą przekroczyć granicę państwa.
Karol Muż
Zobacz także: