Czy lekarz ma obowiązek powiadomienia organów ścigania o przestępstwie?

Łukasz Nysztal
Adwokat
rozwiń więcej
kobieta lekarz medycyna fotolia
Lekarz udzielając pomocy medycznej niejednokrotnie spotyka się z urazami lub wynikami badań, które mogą świadczyć o popełnieniu bądź przez pacjenta bądź też na pacjencie czynu zabronionego. Czy w takim wypadku ma obowiązek powiadomienia policji o wynikach swoich ustaleń czy też musi uzyskać zgodę pacjenta na powiadomienie organów ścigania.

Analiza prawna takiego przypadku wymaga rozstrzygnięcia czy na lekarzu posiadającym taką wiedzę w wyniku udzielania pomocy medycznej spoczywa obowiązek powiadamiania o przestępstwie, czy też zasady etyki zawodowej oraz tajemnica lekarska zabraniają mu przekazania takiej informacji organom ścigania bez wyraźnej zgody pacjenta.

Zgodnie z art. 304 kpk - każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. 

Zobacz: Kodeks postępowania karnego


W doktrynie prawniczej wskazuje się, że obowiązek z art. 304 kpk jest obowiązkiem społecznym, nie zagrożonym żadną karą w razie jego uchybienia. Obowiązek ten został jednak doprecyzowany w art. 240 kk, który zawiera nie tylko obowiązek społeczny, ale i prawny (zagrożony karą w razie jego uchybienia). W myśl przepisu art. 240 kk każdy ma obowiązek zawiadomienia o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego, określonego w art.: 118, 127, 128, 130, 134, 140, 148, 163, 166 lub 252 kk.

Każdy – w tym również lekarz ma obowiązek powiadomienia policji o dokonaniu przestępstw:

  •  zabójstwa
  • terroryzmu
  • działalności szpiegowskiej
  • zamachu na życie prezydenta
  •  zamach na siły zbrojne RP
  •  zagrożenia zdrowia lub życia wielu osób
  •  porwanie samolotu lub statku
  •  wzięcie zakładnika

W pozostałych przypadkach lekarz dowiedziawszy się o możliwości popełnienia przestępstwa przez pacjenta lub popełnienia przestępstwa na jego osobie musi kierować się ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Zgodnie z art. 40 powołanej ustawy - Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. Przepisu tego nie stosuje się tylko w enumeratywnie wyliczonych przypadkach gdy:

Zobacz: Jawność rozprawy w postępowaniu karnym

1) tak stanowią ustawy;

2) badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych, na podstawie odrębnych ustaw, organów i instytucji; wówczas lekarz jest obowiązany poinformować o stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje;

3) zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;

4) pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy, po uprzednim poinformowaniu o niekorzystnych dla pacjenta skutkach jej ujawnienia;

5) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie lekarzowi sądowemu;

6) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub uprawionym osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń.

Nie ma wątpliwości co do tego, że społeczny obowiązek powiadomienia o przestępstwie wynikający z art. 304 kpk musi ustąpić obowiązkowi prawnemu, a taki charakter ma wyrażony w art. 40 ust. 1 ustawy o zawodzie lekarza obowiązek dochowywania tajemnicy lekarskiej.

Prawo
Niedziela handlowa - Polacy podzieleni ws. handlu w niedzielę. Jest projekt ustawy łagodzącej ograniczenie
28 kwi 2024

Dzisiaj, 28 kwietnia jest niedziela handlowa. Z przeprowadzonych badań wynika, że Polacy są mocno podzieleni w sprawie handlu w każdą niedzielę. Jest też projekt ustawy łagodzącej ograniczenie i dopuszczającej dwie niedziele handlowe w miesiącu.

Służby mundurowe: Rząd nie przywrócił emerytur. Ale ustanowił pełnomocnika do Spraw Postępowań Administracyjnych
28 kwi 2024

Politycy, zwycięskiej w dniu 15 października 2023 r. koalicji, obiecali: „Przywrócimy emerytom mundurowym prawa nabyte – uprawnienia emerytalne odebrane im z naruszeniem powszechnych norm prawa.“ (konkret 77 w programie wyborczym KO). Obietnica ta na pewno nie zostanie zrealizowana przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Co potem?

Papież Franciszek: nie zostawiajcie seniorów samych, nie wystarczą programy pomocy
27 kwi 2024

Papież Franciszek zaapelował, by nie pozostawiać osób starszych samych. Nie wystarcza opracowanie „programów pomocy” - mówił w sobotę podczas spotkania z 6 tysiącami seniorów i wnuków w Watykanie. Opowiadał o swoim dzieciństwie w Argentynie, spędzonym z dziadkami - włoskimi imigrantami.

Ubezpieczenie zdrowotne bezrobotnych bez rejestracji w PUP? Państwo woli przepłacać
28 kwi 2024

Dlaczego osoba bez pracy miałaby otrzymać ubezpieczenie zdrowotne (na koszt państwa) pomimo braku rejestracji w urzędzie pracy? Bo czasami taka rejestracja nie ma sensu. I państwo wyda więcej pieniędzy na niepotrzebną pracę urzędników i rejestrację bezrobotnych niż na wzięcie na siebie kosztów ubezpieczenia zdrowotnego. 

Zaskoczenie przed majówką. Lepiej nie wchodzić do lasów obok Trójmiasta - zalecenie pomorskiego lekarza weterynarii
26 kwi 2024

W dniu 26 kwietnia 2024 r. pomorski lekarz weterynarii zalecił, aby nie wchodzić do trójmiejskich lasów. Powodem jest wykrycie u martwych dzików wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF).

Google schowa nasz adres IP. Reklamodawcy nas nie znajdą? Privacy Sandbox zamiast cookies
26 kwi 2024

Realizowany przez Google projekt Privacy Sandbox, który domyślnie ma zastąpić pliki cookies, ma na celu ochronę prywatności użytkowników w sieci. Tym razem Google chce schować nasz adres IP, przez co reklamodawcy nie namierzą naszej lokalizacji. Czy będzie lepiej? Według niektórych regulatorów niekoniecznie, bo rozwiązanie proponowane przez Google będzie „preferowało rozwiązania reklamowe technologicznego giganta”. 

3 milionom Polaków grozi grzywna 5000 zł. Sprawdź, co zrobić, aby uniknąć kary
26 kwi 2024

W bieżącym roku ponad trzy miliony Polaków staną przed koniecznością uzyskania nowego dowodu osobistego. Liczba dokumentów, które utracą ważność, przekracza dwa miliony. Pozostałe przypadki to osoby, które osiągną pełnoletność, zmienią nazwisko lub zgubią dokument. Czy Twój dowód jest wciąż ważny? Sprawdź to już teraz!

Kiedy można stracić prawo do zasiłku chorobowego?
26 kwi 2024

Na wstępie odróżnić trzeba brak prawa do zasiłku chorobowego od jego utraty. W drugim wypadku prawo takie początkowo przysługuje, ale na skutek zachowań ubezpieczonego zdefiniowanych w art. 17 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa dochodzi do jego utraty.

Bon senioralny - dla kogo 2150,00 zł miesięcznie? Na jakie usługi dla seniora?
27 kwi 2024

Wartość bonu senioralnego wyniesie maksymalnie 2150,00 zł, co odpowiada połowie minimalnego wynagrodzenia w drugiej połowie 2024 roku. Osobą uprawnioną do korzystania z usług świadczonych w ramach bonu senioralnego będzie osoba, która ukończyła 75. rok życia w przypadku, której jest możliwe zidentyfikowanie określonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego.

Tymczasowe aresztowanie. Czy na pewno tymczasowe?
26 kwi 2024

Pozbawienie wolności, umieszczenie kogoś w więzieniu jest naturalną karą za popełnienie ciężkiego przestępstwa. Realizuje ono wiele funkcji, między innymi daje poczucie sprawiedliwości. Jest to jednak czynione po przeprowadzeniu stosownego postępowania oraz skazaniu. Tymczasem  funkcjonuje też środek zapobiegawczy, który może odizolować od świata oskarżonego, podejrzanego, czyli osobę, co do której dopiero toczy się postępowanie karne i nie wiadomo jeszcze czy zasługuje ona na jakąkolwiek karę. 

pokaż więcej
Proszę czekać...