Prywatny akt oskarżenia
Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego, pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego.
To przestępstw prywatnoskargowych, czyli takich, dla wszczęcia których niezbędne jest wniesienie przez pokrzywdzonego aktu oskarżenia, zaliczamy m.in. przestępstwo pomówienia. Oznacza to, że wyłącznie od woli pokrzywdzonego – osoby pomówionej zależy czy postępowanie zostanie wszczęte i czy zostanie zakończone. Pokrzywdzony może bowiem odstąpić od oskarżenia będzie wiązało się bowiem z umorzeniem postępowania.
Wraz z prywatnym aktem oskarżenia pokrzywdzony zobowiązany jest uiścić opłatę, która wynosi 300 zł.
Wśród pozostałych przestępstw prywatnoskargowych wyróżnić można zniewagę, naruszenie nietykalności cielesnej, umyślne lub nieumyślne spowodowanie uszkodzenia ciała, naruszającego czynności jego narządów na czas do 7 dni.
Prywatny akt oskarżenia może ograniczać się do wskazania oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz dowodów winy.
Zgłoszenie przestępstwa na Policji
Prywatny akt oskarżenia może zostać zastąpiony pisemną lub ustną skargę złożoną na Policji. Policja będzie zobowiązana zabezpieczyć dowody, a następnie przesłać zaprotokołowaną skargę do właściwego sądu rejonowego.
Na polecenie sądu Policja dokonuje także innych czynności dowodowych, tj. przesłuchanie świadków czy oględzin miejsca, rzeczy.
Zobacz serwis: Policja
Kiedy sprawą zajmie się prokurator?
Choć, co do zasady, to od osoby zniesławionej zależy czy postępowanie zostanie wszczęte i czy będzie się toczyć, prokurator ma w tej kwestii pewne uprawnienia.
Kodeks postępowania karnego przewiduje, że prokurator wszczyna postępowanie albo wstępuje do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego interes społeczny (np. nieporadność pokrzywdzonego przy bardzo skomplikowanej sprawie).
W takiej sytuacji, postępowanie toczy się z urzędu, a pokrzywdzony, który wcześniej wniósł oskarżenie prywatne, korzysta z praw oskarżyciela posiłkowego.
Jeżeli prokurator, który wstąpił do postępowania, odstąpił potem od oskarżenia, pokrzywdzony powraca w dalszym postępowaniu do praw oskarżyciela prywatnego.
Zobacz serwis: Charakterystyka wykroczeń