Pokrzywdzony
Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Pokrzywdzonym może być także instytucja państwowa, samorządowa lub społeczna, choćby nie mała osobowości prawnej oraz zakład ubezpieczeń społecznych.
Oskarżyciel posiłkowy
Instytucja oskarżyciela posiłkowego pozwala pokrzywdzonemu działać obok prokuratora lub też zamiast niego, jako strona czynna w stadium jurysdykcyjnym. W świetle prawa w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Sąd dopuszczając oskarżyciela posiłkowego do udziału w sprawie, wydaje stosowne orzeczenie (postanowienie)
Zobacz również: Kto może być oskarżycielem posiłkowym?
Oskarżyciel posiłkowy nie może działać w postępowaniu w sprawach nieletnich
Uprawnienia
Czynności oskarżyciela w postępowaniu muszą być związane z popieraniem oskarżenia. Nie może więc on wykonywać czynności na korzyść oskarżonego.
Oskarżyciel posiłkowy może:
1. brać udział w rozprawie,
2. składać wnioski,
3. zadawać pytania,
4. składać oświadczenia.
Zobacz również serwis: Sprawy karne
W razie odstąpienia oskarżyciela posiłkowego od oskarżenia nie może on ponownie przyłączyć się do postępowania. Śmierć oskarżyciela posiłkowego nie tamuje biegu postępowania; osoby najbliższe mogą przystąpić do postępowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego w każdym stadium postępowania.
Wyłączenia
Sąd orzeka, że oskarżyciel posiłkowy nie może brać udziału w postępowaniu, gdy:
1. nie jest on osobą uprawnioną,
2. jego akt oskarżenia, oświadczenie o przystąpieniu do postępowania zostało złożone po terminie,
3. w postępowaniu bierze już udział określona przez sąd liczba oskarżycieli posiłkowych.