W zależności od powagi zarzutów i stopnia zaawansowania sprawy kontakt z niemieckim wymiarem sprawiedliwości następuje poprzez:
1) przesłanie formularza z pytaniami przez policję,
2) przesłanie nam nakazu karnego (Strafbefehl) / aktu oskarżenia,
3) wezwanie na przesłuchanie bądź zatrzymanie przez policję.
W każdej z wymienionych sytuacji może towarzyszyć wiele różnych emocji i uczuć, jednakże ważne jest, aby nie kierować się nimi i nie podejmować pochopnych decyzji, ponieważ mogą one prowadzić do pogorszenia Twojej sytuacji prawnej. Warto zachować zimną krew i postępować zgodnie z zasadami, które przedstawiamy poniżej.
Przesłanie formularza z pytaniami przez policję
Co do zasady odradzamy składanie wyjaśnień, ponieważ robiąc to możemy przyznać fakty dla siebie niekorzystne, co może spowodować dalsze prowadzenie postępowania lub nawet zaostrzenie zarzutów. Odradzamy także od razu nieprzyznawanie bądź przyznawanie się. Nie przyznając się możemy pozbawić się okoliczności łagodzącej (obniżającej wysokość kary), jaką jest przyznanie się w sytuacji gdy czyn został nam udowodniony.
Przyznając się możemy spowodować nałożenie kary w sytuacji, gdy niemieckie organy nie posiadają wystarczających dowodów winy, bądź występują okoliczności które wyłączaną odpowiedzialność (np. błąd, stan wyższej konieczności itp).
Sugerowanym pierwszym działaniem jest złożenie wniosku o wgląd w akta - może to zrobić pełnomocnik (prawnik), lub też - podając adres do doręczeń w Niemczech i wskazując na brak pełnomocnika - akta można uzyskać samemu. Po zapoznaniu z aktami należy podjąć decyzję, czy i jak ustosunkowujemy się do ich treści.
Postępowanie przygotowawcze może zakończyć się umorzeniem z powodu braku znamion czynu zabronionego, umorzeniem ze względu na znikomą szkodliwość społeczną popełnionego czynu, umorzeniem z obowiązkiem naprawy szkody/zapłaty nawiązki, bądź skierowaniem do dalszego postępowania (nakaz karny/akt oskarżenia).
Przesłanie nakazu karnego (Strafbefehl) / aktu oskarżenia
Jest to bardzo często stosowana przez niemiecką prokuraturę i sądy forma skazywania sprawców pomniejszych przestępstw bez odbywania rozprawy i powodowania przez to dalszych kosztów. W nakazie karnym najczęściej wymierzana jest proponowana przez prokuraturę kara pieniężna, wyliczana w formie stawek dziennych. Stawka dzienna wynosi pomiędzy 1 EUR a 3000 EUR. W wyjątkowych przypadkach sąd może w nakazie karnym wymierzyć karę pozbawienia wolności, zawieszając warunkowo jej wykonanie.
W przypadku nakazu karnego kara zostaje wymierzona od razu, mamy natomiast możliwość wniesienia zażalenia, po którym sprawa trafia na rozprawę. Zyskujemy w ten sposób możliwość przedstawienia naszych racji Sądowi, ryzykujemy natomiast wyrok o bardziej niekorzystnej dla nas treści niż nakaz.
W przypadku aktu oskarżenia mamy możliwość wniesienia do niego zastrzeżeń. Następnie Sąd rozstrzyga, czy dopuszcza akt oskarżenia do rozprawy głównej, na którą zostajemy wezwani. Jeżeli nie władamy biegle językiem niemieckim, warto zwrócić na to uwagę Sądowi, tak żeby na rozprawę został wezwany tłumacz. W większości przypadków nie ma w sprawach karnych przymusu adwokackiego, stąd też najczęściej nie możemy liczyć na przyznanie nam adwokata z urzędu (wyjątki to np. areszt bądź cięższe przestępstwa).
Wezwanie na przesłuchanie bądź zatrzymanie przez policję
W przypadku wezwania na przesłuchanie zalecamy postępować w sposób opisany w akapicie 1. Przesłanie formularza z pytaniami przez policję.
Zatrzymanie przez policję następuje najczęściej w sytuacji ujęcia na gorącym uczynku bądź w wyniku nakazu aresztowania wystawionego wcześniej przez niemiecki Sąd na wniosek prokuratury.
W przypadku zatrzymania warto jak najszybciej skontaktować się z bliskimi (policja powinna to umożliwić), podając jednostkę przez którą zostaliśmy zatrzymani (np. Policja, Straż Ochrony Pogranicza - Bundesgrenzschutz), oraz w miarę możliwości sygnaturę akt oraz informację dokąd mamy zostać przewiezieni. Umożliwia to zlecenie reprezentacji adwokackiej i podjęcie niezwłocznych działań, mających na celu zaskarżenie nakazu aresztowania oraz przywrócenie kontaktu z najbliższymi i podjęcie czynności nie cierpiących zwłoki (np. udzielenie pełnomocnictwa od zawieszenia działalności na okres aresztowania itp).
Osoba zatrzymana zostaje niezwłocznie doprowadzona przed oblicze tzw. sędziego aresztowego. Osobie aresztowanej przysługuje co do zasady - w przypadku braku adwokata z wyboru - adwokat z urzędu, jednakże najczęściej dopiero po tzw. posiedzieniu aresztowym - tj. dopiero z chwilą, gdy Sąd zdecyduje o wykonaniu nakazu aresztowania.