Pozorna zgoda małżeńska polega na zewnętrznym wyrażeniu zgody przy wewnętrznym częściowym lub całkowitym sprzeciwie woli. Jest to zgoda nieszczera, fikcyjna. Strona jedynie zewnętrznie podejmuje się zgody małżeńskiej, ale wewnętrznie tego małżeństwa nie chce lub nie jest przekonana co do słuszności swojej decyzji. Nupturient może działać pod naciskiem lub dobrowolnie.
Kan. 1101 par. 1, stanowi o domniemaniu odnośnie wyrażenia zgody małżeńskiej, mianowicie wyrażona zewnętrznie zgoda wypływa z postanowienia wewnętrznego. Jest to jednak domniemanie, które musi być zgodne z rzeczywistą prawdą, aby małżeństwo było ważnie zawarte.
Zobacz też: Unieważnienie
Zgoda małżeńska może być pozorowana całkowicie lub częściowo.
Symulacja całkowita występuje w momencie, kiedy strony pozytywnym aktem woli wykluczają małżeństwo, nie chcąc przekazać, ani przyjąć praw i obowiązków związanych z zawarciem związku sakramentalnego. Może wystąpić sytuacja, kiedy strony zewnętrznie wyrażają chęci zaślubin, wewnętrznie nie chcąc tego małżeństwa lub decydując się na osiągnięcie celu innego od małżeńskiego.
Symulacja częściowa zgody małżeńskiej występuje w sytuacji, kiedy strona/y umowy małżeńskiej chcą zawrzeć małżeństwo, ale równocześnie aktem woli wykluczają istotny element lub przymiot małżeństwa. Do istotnych elementów przedmiotu małżeństwa należy dobro małżonków, zrodzenie i wychowanie potomstwa. Do tych przymiotów należy dodać również jedność i nierozerwalność w małżeństwie.
Jeśli więc osoba w chwili zawierania małżeństwa zakłada możliwość, że będzie posiadała jeszcze innych partnerów lub w trakcie praktyki życia małżeńskiego swoim postępowaniem uzewnętrznia fakt „zdrady małżeńskiej”, zastrzegając sobie prawo do współżycia cielesnego z osobą trzecią, zawiera małżeństwo nieważnie. Pozorna zgoda małżeńska występuje również w sytuacji, kiedy na zgodę małżeńską wpływa dodatkowy motyw (np. ciąża), ale tylko w momencie, kiedy został wykluczony właściwy cel małżeństwa.
Co należy rozumieć pod pojęciem „wykluczenia potomstwa” przez stronę umowy małżeńskiej:
1) wykluczenie aktów małżeńskich,
2) wykluczenie zrodzenia potomstwa,
3) wykluczenie ochrony życia poczętego
4) wykluczenie wychowania potomstwa
O decyzyjności stron przed ślubem w kwestii wykluczenia potomstwa w czasie wspólnego pożycia, mogą świadczyć okoliczności takie jak np. przerywanie ciąży w czasie trwania wspólnoty małżeńskiej, ciągłe stosowanie środków i metod antykoncepcyjnych.
Jeśli chodzi o przymiot nierozerwalności, kiedy strona pozytywnym aktem woli wklucza przymiot nierozerwalności, opuszczając wspólnotę małżeńską, zawiera małżeństwo nieważnie.
Symulacja tego rodzaju może stanowić np. lekkomyślność strony, objawiająca się w częstym zdobywaniu i porzucaniu partnerów, wychowywanie w atmosferze rozwodów itp.
Zobacz też: Rozwód