Niektórzy oburzeni twierdzą, że proces ten powinien odbywać się za darmo. Proszę jednak mieć na uwadze, że nad procesem pracuje kilka osób (trzech sędziów, notariusz, obrońca węzła, czasami adwokat), którym należy się za ich pracę wynagrodzenie (nie są oni wolontariuszami i jak każdy pracownik oczekują pensji). Poza tym Sąd musi pokrywać koszty związane z prowadzeniem swej działalności (prąd, woda, ogrzewanie, materiały biurowe, urządzenia biurowe, utrzymanie pomieszczeń i ich wyposażenia).
Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!
Taksa procesowa
Taksa procesowa, to inaczej koszt sądowy. Jest on różny w zależności od sądu (diecezji) przed którym ma się toczyć sprawa. Swoiste widełki cenowe są bardzo szerokie: są sądy, które pobierają 640,00 zł za proces, jak i takie, które liczą sobie 2.200,00 zł. Są też w końcu i takie sądy, które uzależniają wysokość taksy procesowej od zarobków strony powodowej. Można jednak powiedzieć, że pewną „średnią krajową” jest 1.500,00 - 1.800,00 zł.
Na taksę procesową składa się wiele elementów. W niektórych sądach wraz ze skargą powodową należy uiścić wstępną opłatę kancelaryjną. Jej wysokość sięga w Polsce do 450,00 zł. Są sądy, w których takiej wstępnej opłaty się nie wymaga.
Prócz wstępnej opłaty procesowej do taksy należy zaliczyć koszt sporządzenia przez biegłego opinii. Czasami jest on już wliczony w taksę procesową, a czasami płatny dodatkowo. Jego wysokość zależy od ceny, którą ustala biegły i waha się w granicach od 200,00 zł do 500,00 zł. Sporządzenie opinii biegłego nie ma miejsca we wszystkich sprawach. Jest jednak obligatoryjne, gdy proces toczy się z tytułu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Sprawy te stanowią ponad 90% wszystkich spraw w Polsce, dlatego sporządzenie opinii stanowi niejako regułę.
Czasami do taksy procesowej należy doliczyć niewielką kwotę za ustanowienie adwokata. Jest to jednak rzadkość, zaś sama opłata wynosi zwykle 30,00 zł.
Na wysokość taksy procesowej czasami ma wpływ miejsce zamieszkania stron – jeśli strona lub obie strony mieszkają za granicą, opłata jest wyższa, czasami nawet dwukrotnie.
Rozkładanie taksy procesowej na raty i zwolnienia i obniżki
Zdarza się, że sądy opłatę procesową rozkładają na raty robiąc to niejako z automatu (z urzędu), zastrzegając, że całość ma zostać uregulowana do terminu stawiennictwa (wezwania na przesłuchanie), co zwykle daje około roku na uporanie się z płatnością.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by prosić sąd o rozłożenie taksy na raty. Sądy na ogół nie robią z tego tytułu żadnych trudności.
W szczególnych, uzasadnionych i rzadkich przypadkach sądy zwalniają stronę z kosztów procesowych. Zwykle należy wtedy udowodnić niemożliwość nawet ratalnego uiszczenia opłaty procesowej, co w Polskich warunkach, gdzie bardzo dobrze rozwinięte są świadczenia socjalne, jest w zasadzie niemożliwe. Bardziej prawdopodobne jest obniżenie kosztów procesowych, choć i ono zdarza się rzadko.
3. Honorarium adwokackie
Prócz taksy procesowej strona decydująca się na wsparcie adwokata kościelnego, musi liczyć się z uiszczeniem honorarium adwokackiego. W Polskiej rzeczywistości rozpiętość widełek tego honorarium jest ogromna.
Niektórzy adwokaci kościelni uzależniają wysokość swojego honorarium od dochodów rodziny strony. I tak im gospodarstwo domowe strony ma większy dochód, tym wyższe będzie honorarium adwokackie. Większość jednak ma stałą stawkę.
Adwokaci kościelni rozliczają się z Klientami na zasadniczo trzy sposoby: 1) honorarium za pełną reprezentację prawną podczas trwania całej instancji; 2) honorarium za konkretną „akcję” (spora część adwokatów kościelnych ogranicza świadczone przez siebie usługi do sporządzenia skargi powodowej, czyli pozwu); 3) stawka godzinowa.
W skład honorarium adwokackiego wchodzą, lub są dodatkowo płatne: podatek VAT w wysokości 23%, koszty pocztowe, koszty udziału w przesłuchaniach i publikacji akt (dojazd, pobyt – nocleg i wyżywienie) i inne powstałe koszty. Zdarza się, co jest jednak w przypadku adwokatów kościelnych nielegalne i surowo zabronione, że pobierają oni tzw. opłaty za sukces (success fee).
Zdarza się, że adwokaci kościelni umożliwiają Klientom spłatę swojego honorarium w nieoprocentowanych ratach. Czasami ich płatność jest zależna od nastąpienia kolejnego etapu w sekwencji procesu, a czasami z góry ustalone są konkretne daty kolejnych rat.
Podsumowanie
Trudno jednoznacznie ocenić czy stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego jest tanie, czy drogie. Wiele zależy od wyboru sądu, przed którym ma się toczyć sprawa, adwokata, który ma stronę reprezentować, a w końcu także od zamożności samej strony, bowiem co dla jednego będzie drogie, dla drugiego będzie tanie. Zarówno sądy, jak i na ogół adwokaci, starają się wyjść trudnością finansowym stron naprzeciw i umożliwiają płatność ratalną. Cytując św. Pawła piszącego do Tymoteusza: Godzien jest robotnik swojej zapłaty (1Tm 5, 18b) – każdy pracownik sądu oraz adwokat wykonują pracę, za które należy się im wynagrodzenie, tak jak pracownikowi fabryki, nauczycielowi szkolnemu, czy sprzedawczyni w sklepie.
Porada prawna
Jeśli chcesz wiedzieć, ile wynosi taksa procesowa w konkretnych sądach biskupich lub ustalić, gdzie prowadzenie procesu byłoby tańsze, skontaktuj się z naszą Kancelarią – pomożemy Ci wskazać sądy właściwe dla rozpatrzenia twojej sprawy i podamy obowiązujące tam stawki.
Mec. Bolesław A. Dùllek
www.cancellariacanonica.pl
Polecamy serwis: Rozwód kościelny