Dla orzeczenia separacji konieczny jest zupełny rozkład pożycia, nie musi być jednak to rozkład trwały ( jak przy rozwodzie ). Zupełny rozkład pożycia oznacza, gdy nie istnieje między małżonkami więź duchowa, fizyczna ani gospodarcza.
Sąd nie orzeknie separacji, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Orzekając separację sąd orzeka, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
Separacja może być orzeczona również wtedy, gdy żąda jej małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia ( inaczej niż przy rozwodzie ). Odmowa zgody na separację, gdy żąda jej małżonek niewinny nie stanowi przeszkody do orzeczenia separacji.
Postępowanie w sprawie o separację
Postępowanie sądowe w sprawie separacji może toczyć się w dwóch trybach:
1. w trybie procesowym, gdy jeden z małżonków wnosi o separację lub gdy oboje małżonkowie zgodnie wnoszą pozew o separację,
2. w trybie nieprocesowym, gdy oboje małżonkowie zgodnie występują z wnioskiem o separację i nie mają wspólnych małoletnich dzieci.
Pozew o separację lub orzeczenie separacji na zgodny wniosek małżonków
Pozew o separację lub wniosek o separację wnosi się do sądu okręgowego wydział cywilny. W trybie procesowym opłata stała wynosi 600 zł, a w trybie nieprocesowym opłata wynosi 100 zł. Właściwy jest sąd ostatniego miejsca wspólnego zamieszkania małżonków, jeśli choć jeden nadal w nim mieszka. Gdy ta podstawa nie zachodzi, wtedy właściwy jest sąd okręgowy miejsca zamieszkania pozwanego. Strona pozwana w sprawie o separację, może również żądać separacji albo rozwodu.
Do pozwu lub wniosku o separację dołącza się: odpis skrócony aktu małżeństwa, odpisy aktów urodzenia małoletnich dzieci małżonków, wszelkie istotne dokumenty w sprawie.
Małżonek, znajdujący się w separacji może potem również wnieść pozew o rozwód.
Zobacz również: Jak sporządzić pozew o separację
Skutki separacji
Orzeczenie separacji ma takie same skutki jak orzeczenie rozwodu tzn. sąd będzie rozstrzygał m.in. o obowiązku alimentacyjnym na dzieci, kontaktach z dziećmi rodziców, sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania. Sąd może orzec również o wzajemnej pomocy małżonków wobec siebie. Alimenty orzeczone są na małżonka bezterminowo.
Zniesienie separacji
Małżonkowie po orzeczeniu separacji mogą wystąpić wspólnie do sądu o jej zniesienie. Takiej możliwości nie ma przy rozwodzie. Na zgodny wniosek małżonków sąd orzeka o utrzymaniu rozdzielności majątkowej.
W trakcie sprawy o separację nie można wszcząć osobnego postępowania dotyczącego władzy rodzicielskiej, alimentów czy zaspokajania potrzeb rodziny.
Jeśli zaś postępowanie o zaspokojenie potrzeb rodziny, alimenty lub dotyczące władzy rodzicielskiej zostało wszczęte przed wniesieniem pozwu o separację i postępowanie trwa, to postępowanie zostanie zawieszone aż do czasu zakończenia sprawy o separację.
Zobacz również serwis: Rozwody