Pozytywne i negatywne przesłanki rozwodu
Zupełny rozkład pożycia oznacza, że ustały więzi łączące małżonków, a mianowicie więź emocjonalna, fizyczna i gospodarcza. Za trwały rozkład przyjmuje się natomiast taki, który trwa na tyle długo, że nie rokuje szans na powrót małżonków do pożycia.
Rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Są to tzw. przesłanki negatywne rozwodu. Sąd nie wyda wyroku rozwodowego, gdy będzie on sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, czyli z określonymi wzorcami postępowania, ustalonymi przez normy moralne lub obyczajowe.
Orzecznictwo stoi na stanowisku, iż czym innym jest żądanie rozwodu, gdy małżonek jest chory fizycznie, a czym innym gdy jest chory psychicznie.
Choroba jednego z małżonków
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego „przy chorobie fizycznej zachodzi możliwość utrzymania więzi duchowej, istnieje pełne odczucie skutków rozwodu ze strony chorego i dlatego względy moralne nakazują udzielenia mu opieki nie tylko materialnej, ale i moralnej tak, aby ulżyć losowi chorego.
Zobacz: Czy można się odwołać od wyroku rozwodowego?
Natomiast w wypadku choroby psychicznej nie zachodzi możliwość utrzymania więzi duchowej, a sam chory nie odczuwa w tak ostry sposób skutków rozwodu, gdy jeszcze stan jego zdrowia wymaga pobytu w szpitalu drugi małżonek nie może mu praktycznie zapewnić niczego więcej poza dostarczeniem pomocy i opieki materialnej i w tych warunkach udzielenie temu małżonkowi rozwodu może znaleźć usprawiedliwienie w poczuciu moralnym społeczeństwa.”
Zgodnie z powyższym choroba fizyczna małżonka oraz potrzeba udzielenia mu pomocy i opieki może być uznana za okoliczność wyłączającą możliwość udzielenia rozwodu z uwagi na sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego. Natomiast choroba psychiczna nie stanowi przeszkody, aby sąd mógł rozwiązać małżeństwo, ale oczywiście przy zastosowaniu odpowiedniej argumentacji. Wówczas argumentacja może nawet stanowić jego uzasadnienie.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej a choroba jednego z małżonków
Ponadto, pozbawienie władzy rodzicielskiej może nastąpić, gdy władza ta nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody (np. rehabilitacja, choroba psychiczna uniemożliwiająca wykonywanie władzy rodzicielskiej), jak również wówczas, gdy rodzic nadużywa władzy rodzicielskiej (np. znęca się nad dzieckiem) lub w sposób rażący zaniedbuje swoje obowiązki względem dziecka.
Sąd może zawiesić władzę rodzicielską, gdy istnieje przemijająca przeszkoda w jej wykonywaniu. Może tak być, np. gdy rodzic znajduje się w szpitalu z powodu choroby.
Prawo osobistej styczności z dzieckiem nie stanowi elementu władzy rodzicielskiej, a więc przysługuje rodzicowi bez względu na pozbawienie tej władzy, chyba że sąd opiekuńczy orzeknie zakaz osobistej styczności z dzieckiem.
Zobacz serwis: Rozwody