Odmowa orzeczenia rozwodu z uwagi na dobro dziecka

Łukasz Nysztal
Adwokat
rozwiń więcej
dziecko - dziewczynkana łące
Generalną przesłanką orzeczenia pomiędzy małżonkami rozwodu jest całkowity i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Prawo nie określa wprost co składa się na dobro dzieci w kontekście postępowania rozwodowego. Dobro dziecka można więc pojmować jako dodatnią w społecznej hierarchii wartości ocenę sytuacji dziecka z punktu widzenia zaspokojenia całokształtu jego potrzeb, materialnych i niematerialnych. Kodeks rodzinny i opiekuńczy traktuje więc dobro dziecka jako bezwzględną negatywną przesłankę rozwodową. Przepis nie określa przy tym żadnych wyjątków od tej reguły.
Przy ocenie, czy dobro dziecka sprzeciwia się rozwodowi, należy mieć na uwadze jego wiek. "Wiek bliski pełnoletności pozwala dziecku z reguły na nieskrępowany kontakt z obojgiem rodziców i dlatego tylko szczególne powody mogłyby przemawiać za odmową rozwodu" (orzeczenie SN z dnia 20 listopada 1952 r., C 600/52, OSNCK 1954, nr 2, poz. 31), z kolei młodsze dziecko, w okresie dojrzewania, może szczególnie boleśnie odczuć orzeczenie rozwodu (zob. orzeczenie SN z dnia 23 marca 1956 r., III C 347/55, OSNCK 1956, nr 4, poz. 114).
Ochrona dobra dziecka trwa aż do chwili osiągnięcia przez niego pełnoletności. Ochrona ta dotyczy jednak tylko dzieci pochodzących z małżeństwa. W szczególności z ochrony takiej nie korzysta dziecko jednego z małżonków ze związku pozamałżeńskiego. Natomiast w doktrynie, jak i w orzecznictwie panuje ugruntowany pogląd, że art. 56 § 2 k.r.o. dotyczy tak dzieci biologicznych obojga małżonków, jak i dzieci przysposobionych (zob. orzeczenie SN z dnia 7 listopada 1957 r., IV CR 306/57, OSNCK 1958, nr 4, poz. 113).
Obok wieku drugim czynnikiem kształtującym ocenę rozwodu z punktu widzenia dobra małoletnich dzieci jest stan ich zdrowia fizycznego i psychicznego. Za uzasadnione należy uznać również stanowisko, że orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne z uwagi na dobro dziecka, jeżeli materiał dowodowy sprawy daje podstawę do podzielenia obaw małżonka odmawiającego swej zgody na rozwód, że założenie przez małżonka żądającego rozwodu nowej rodziny może doprowadzić do zerwania kontaktów z dzieckiem (wyrok SN z dnia 12 września 1975 r., III CR 226/75, LEX nr 7750).
Nie zawsze jednak nawet wystąpienie takich okoliczności będzie podstawą do odmowy udzielenia rozwodu z uwagi na dobro dziecka. Oceniając przesłankę negatywną rozwodu z punktu dobra dziecka niezbędne jest również odniesienie się do faktycznego sprawowania władzy przez małżonków w trakcie trwania związku małżeńskiego. Stosując przesłankę negatywną dobra dziecka, obowiązkiem sądu jest dokonać pełnej oceny całokształtu stosunków osobistych rodziców i dziecka, jak również sytuacji materialnej dziecka jaka powstanie w wyniku rozwodu. Ocena wywiązywania się małżonków z obowiązków alimentacyjnych wobec dziecka jest niezbędna dla ustalenia hipotetycznej sytuacji dziecka po rozwodzie. Opuszczenie rodziny i niedopełnianie obowiązku alimentacyjnego przez małżonka żądającego rozwodu może wskazywać na zamiar całkowitego zerwania przez rodzica jakichkolwiek więzi z dzieckiem, co byłoby wyraźnie sprzeczne z dobrem małoletniego. Za wnioskiem, że dobro dzieci ucierpi wskutek rozwodu, może przemawiać również nieustępliwe stanowisko małżonków co do sposobu wykonywania w przyszłości władzy rodzicielskiej, a zwłaszcza domaganie się każdego z rodziców, by dzieci powierzono jemu z wyłączeniem wszelkiej ingerencji drugiego małżonka. Dotyczy to w szczególności wypadków, gdy istnieją podstawy do przewidywania, że utrzymanie status quo w stosunkach wzajemnych rodziców będzie dla ich małoletnich dzieci bardziej korzystne.

Prawo
Rozwód w 2025 i 2026 r. [FAQ]
05 maja 2025

Co może się zmienić w procedurach rozwodowych? Jakie są aktualne przepisy? Co trzeba wiedzieć o rozwodzie w 2025 2026 r.? Oto odpowiedzi na najważniejsze pytania!

Sejm na żywo 5 maja: Komisja śledcza ds. Pegasusa
05 maja 2025

Przesłuchanie nadinsp. Adama Cieślaka, Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

Emerytura i renta po śmierci seniora. Kiedy można ją zatrzymać, a kiedy trzeba zwrócić. ZUS musi wypłacić świadczenie jeżeli zmarły nabył do niego prawo
05 maja 2025

ZUS informuje, że po śmierci osoby pobierającej emeryturę lub rentę, ZUS wstrzymuje wypłatę świadczeń, ponieważ prawo do nich wygasa. Jeśli jednak emerytura lub renta została wypłacona po śmierci, ale w miesiącu, w którym ta śmierć miała miejsce, nie zawsze jest konieczne zwracanie tych pieniędzy do ZUS-u. W niektórych sytuacjach rodzina może zatrzymać ostatnią wypłatę, o ile zmarły miał do niej prawo.

Dwie decyzje w jednej kopercie prześle ZUS do emerytów i rencistów w maju 2025 r. Przeczytaj uważnie i sprawdź wysokość świadczeń
05 maja 2025

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął wysyłkę corocznej korespondencji do emerytów i rencistów. W jednej kopercie znajdą dwie decyzje – o waloryzacji z marca 2025 r. oraz przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego czyli tzw. trzynastki.

Grillowanie na balkonie i w parku – czy jest dozwolone?
05 maja 2025

Nadejście wiosny można poczuć nie tylko w zwiększonych temperaturach, ale także w zapachach unoszonych przez powietrze. Bowiem gdy tylko zaczyna się sezon, Polacy chętnie zaczynają grillować. Rośnie wtedy nie tylko sprzedaż grillowych akcesoriów, ale także statystyczna liczba mandatów udzielonych przez Straż Miejską plenerowym koneserom. Większość mieszkańców miast nie posiada własnego ogrodu, dlatego wielu zadaje sobie pytanie, czy grillowanie na balkonie lub w parku jest dozwolone.

Jak nie zaciągać pożyczki?
05 maja 2025

Każde postanowienie w umowie pożyczkowej może mieć realny wpływ na sytuację finansową pożyczkobiorcy, zwłaszcza jeśli chodzi o dodatkowe opłaty, prowizje czy warunki spłaty. Bardzo ważna jest świadomość prawna, pochopne podejmowanie decyzji odłóż na bok. Zatem jak nie zaciągać pożyczki?

2962 zł dla matek czy ojców, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Nie opłaca im się pracować za minimalną krajową
05 maja 2025

Mówi się o państwie opiekuńczym, o państwie socjalnym. I coś w tym jest. Wśród rodziców dzieci, którzy nie są zatrudnieni mówi się, że przy różnych świadczenia pieniężnych i zasiłkach jakie można otrzymać od państwa nie opłaca im się pracować za minimalną krajową. Wprawdzie może mieliby netto te kilkaset złotych więcej, ale za to jakim kosztem, kosztem pracy i czasu. Rodzice wolą dostać np. 2962 zł, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Oczywiście taki schemat nie jest dany raz na zawsze!

Uważam, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 czerwca 2024 r. niesprawiedliwie pominął grupę emerytów, która złożyła wnioski o wcześniejszą emeryturę między 6 czerwca a 31 grudniem 2012 r.
04 maja 2025

Do naszej redakcji stale trafiają historie emerytów, którzy uważają, że zostali pokrzywdzeni przez niekorzystne przeliczenie wcześniejszych emerytur. Trwa to od 2013 r. aż do dnia dzisiejszego. Mechanizm pokrzywdzenia? Emerytura powszechna jest pomniejszana o np. 1000 zł miesięcznie jako sankcja za pójście na emeryturę wcześniejszą. Miesiąc w miesiąc. W artykule przykład takiego listu – autorem jest emerytowany operator kamery. Opisał, że wprost pytał się w ZUS w 2012 r (pracowników i służby prasowe), czy straci na emeryturze powszechnej za pójście na wcześniejszą emeryturę. Usłyszał, że absolutnie nie. Okazało się, że stracił i traci do teraz (do 2025 r.). Historia emeryta jest więc interesująca bo czuł w 2012 r., że zbyt piękne jest, aby nie było jakiegoś haczyka we wcześniejszej emeryturze. I próbował uniknąć zagrożenia szukając informacji w ZUS. Nie udało mu się (pomimo starań).

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie
05 maja 2025

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie, ale czy to wpłynie na aktywizację osób bezrobotnych? Raczej nie, tym bardziej, że ustawodawca poszerzył krąg podmiotów mający prawo do zasiłku przez rok.

Kolosalne zmiany dot. takich usług i produktów: bankomaty, terminale płatnicze, wpłatomaty, laptopy, smartfony, tablety, automaty biletowe, routery, modemy, piloty i inne. Już od czerwca 2025 r.
04 maja 2025

Na polskich przedsiębiorców ale i konsumentów, już za miesiąc, bo w czerwcu 2025 r. czekają kolosalne zmiany dot. takich usług i produktów: bankomaty, terminale płatnicze, wpłatomaty, laptopy, smartfony, tablety, automaty biletowe, routery, modemy, piloty i inne. O co chodzi?

pokaż więcej
Proszę czekać...