Ważna nowelizacja prawa o notariacie - Prezydent właśnie podpisał, ułatwienia w dziedziczeniu stają się faktem. Będzie mniej formalności do załatwienia

• Niewielka zmiana w Prawie o notariacie, duże ułatwienie dla spadkobierców
• Nowe obowiązki notariuszy przy dziedziczeniu nieruchomości stwierdzonym aktem poświadczenia dziedziczenia
• Nowa podstawa prawna do działania przez notariuszy w zakresie złożenia wniosku wieczystoksięgowego
• Zmiany są wprowadzane także do ustawy o księgach wieczystych i hipotece
• Co oznacza nowelizacja prawa o notariacie i ustawy o księgach wieczystych i hipotece w porównaniu do obecnego stanu i kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Niewielka zmiana w Prawie o notariacie, duże ułatwienie dla spadkobierców

Prezydent RP Karol Nawrocki podpisał 12 grudnia 2025 r. ustawę z dnia 21 listopada 2025 r. o zmianie ustawy - Prawo o notariacie oraz ustawy o księgach wieczystych. Nowelizacja ta zakłada prostsze załatwienie spraw własnościowych przez spadkobierców, a także zapisobierców windykacyjnych, wymagających wpisu w księdze wieczystej nieruchomości, którą odziedziczono ( w całości lub w udziale).

Zamiast składać wniosek w sądzie wieczystoksięgowym o ujawnienie prawa własności na skutek dziedziczenia, można to będzie załatwić za jednym razem u notariusza. Po nowelizacji za pośrednictwem notariuszy można będzie przy użyciu systemu teleinformatycznego obsługującego postępowania sądowe, składać wnioski o wpis w księdze wieczystej w celu ujawnienia przejścia prawa własności, czy też prawa użytkowania wieczystego, a także spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, które zostały nabyte na skutek dziedziczenia potwierdzonego notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia.

Nowe obowiązki notariuszy przy dziedziczeniu nieruchomości stwierdzonym aktem poświadczenia dziedziczenia

Po wejściu w życie nowelizacji, obowiązywał będzie m. in. nowy art. 95ga w ustawie Prawo o notariacie. Umożliwi on spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnemu złożenie wniosku u notariusza, zaraz po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia, zgodnie z którym notariusz będzie zobowiązany sporządzić protokół zawierający:

• wniosek o wpis spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości w księdze wieczystej;
• oświadczenie o znanych spadkobiercy lub zapisobiercy: spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, własności lub użytkowaniu wieczystym nieruchomości, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które wchodzą w skład spadku i są objęte żądaniem.

Nowa podstawa prawna do działania przez notariuszy w zakresie złożenia wniosku wieczystoksięgowego

Nowelizacja przewiduje także dopisanie do art. 95j Prawa o notariacie § 2 oraz 3. Wskazują one wprost na podstawę prawną do złożenia przez notariusza stosownego wniosku o wpis w księdze wieczystej - jeżeli tylko zażąda tego spadkobierca lub zapisobierca windykacyjny. Wniosek składany przez notariusza dotyczył będzie przejścia uprawnienia z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości, wskutek dziedziczenia stwierdzonego aktem poświadczenia dziedziczenia.

Notariusz będzie także uprawniony do pobrania od wnioskodawcy opłaty sądowej od wniosku o wpis w księdze wieczystej. W tym celu zmienia się art. 7 § 2 ustawy Prawo o notariacie.

Zmiany są wprowadzane także do ustawy o księgach wieczystych i hipotece

Nowelizacja wprowadza też porządkującą zmianę do ustawy o księgach wieczystych i hipotece (art. 36 ust. 1). Mianowicie, zniesiony zostanie obowiązek zawiadamiania przez notariusza z urzędu sądu wieczystoksięgowego o zmianie właściciela nieruchomości, w przypadkach w których spadkobierca lub zapisobierca windykacyjny złożył wniosek o wpis do księgi wieczystej w dniu sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. W takim przypadku notariusz przekazuje do sądu wieczystoksięgowego już sam wniosek.

Co oznacza nowelizacja prawa o notariacie i ustawy o księgach wieczystych i hipotece w porównaniu do obecnego stanu i kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Aktualne przepisy przewidują, że w przypadku odziedziczenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości na skutek notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia, spadkobierca lub zapisobierca windykacyjny musi wziąć wypis od notariusza i złożyć go wraz ze stosownym wnioskiem w sądzie o ujawnienie zmiany właściciela nieruchomości. Wniosek taki składany jest do sądu wieczystoksięgowego miejsca położenia nieruchomości. Oznacza to dodatkową formalność do wypełnienia już po skończonej wizycie u notariusza. Bez tego zmiany w prawie własności nieruchomości nie zostaną ujawnione w księdze wieczystej.

Natomiast po nowelizacji stosowny wniosek o przejście prawa własności zgodnie z notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia, będzie można złożyć w tym samym dniu bezpośrednio u notariusza sporządzającego akt. Opłatę od wniosku należy nadal uiścić, z tym że pobierze ją notariusz. Nie trzeba natomiast osobno pamiętać o dopełnieniu formalności zarejestrowania zmiany w księdze wieczystej, bo wystarczy wniosek ująć w treści czynności notarialnej. To niewątpliwie ułatwienie.

Zmiana wejdzie w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia nowelizacji w Dzienniku Ustaw. Zważywszy na to, że nowelizacja została podpisana przez Prezydenta w dniu 12 grudnia 2025 r., publikacja powinna nastąpić jeszcze w grudniu, zatem nowe przepisy najprawdopodobniej wejdą w życie w drugiej połowie marca 2026 r.