Od kilku lat Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich otrzymuje skargi zarówno od mieszkańców, jak i organizacji społecznych posiadających nieruchomości na terenach obwodów łowieckich. Właściciele ci sprzeciwiają się obowiązkowi tolerowania działalności myśliwych na ich gruntach. W związku z tym RPO zwrócił się do Minister Klimatu i Środowiska, sygnalizując konieczność wprowadzenia zmian w przepisach Prawa łowieckiego. Prace nad nowelizacją są wzmożone, ale zbliżają się też wybory prezydenckie, a przedstawiciele władzy nie chcą chyba wkładać przysłowiowego kija w mrowisko, w tym ważnym momencie.
- Polowanie na Twojej ziemi, bez Twojej wiedzy i zgody. Czy zmienią wreszcie zasady dla kół łowieckich? Tak, ale raczej po wyborach prezydenckich - czyżby bali się utraty głosów?
- Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie
- Polski Związek Łowiecki: ogólnokrajowa organizacja zrzeszająca polskich myśliwych i koła łowieckie
- Jakie są podstawowe akty prawne dotyczące łowiectwa?
- Czym jest Prawo łowieckie?
- Czy myśliwy mają Prawo wejść na teren prywatny?
- Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do Ministra Klimatu i Środowiska Pauliny Hennig-Kloski o zmiany w prawie łowieckim
- Jednolity elektroniczny system dot. organizacji polowań
Polowanie na Twojej ziemi, bez Twojej wiedzy i zgody. Czy zmienią wreszcie zasady dla kół łowieckich? Tak, ale raczej po wyborach prezydenckich - czyżby bali się utraty głosów?
Od kilku lat Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich otrzymuje skargi zarówno od mieszkańców, jak i organizacji społecznych posiadających nieruchomości na terenach obwodów łowieckich. Właściciele ci sprzeciwiają się obowiązkowi tolerowania działalności myśliwych na ich gruntach. Polowania są istotnym elementem zarządzania populacją zwierząt i ochrony ekosystemu, jednak ich organizacja powinna uwzględniać prawa właścicieli ziemi, na której się odbywają. W związku z tym RPO zwrócił się do Minister Klimatu i Środowiska, sygnalizując konieczność wprowadzenia zmian w przepisach Prawa łowieckiego.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie
W sejmie trwają wzmożone prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie (druk nr: 828), który dotyczy ograniczenia uprawnień kontrolno-nadzorczych ministra właściwego do spraw środowiska w odniesieniu do Polskiego Związku Łowieckiego, a także modyfikacji dotyczących funkcjonowania i organizacji PZŁ w kierunku zwiększenia samorządności i lokalnego nadzoru. Tuż przed ostatecznym głosowaniem nad nowelizacją Prawa łowieckiego w Sejmie, komisja środowiska zawiesiła obrady. Decyzję o wznowieniu prac zapadnie po przeprowadzeniu dodatkowych analiz prawnych oraz konsultacji. Propozycja zakłada ograniczenie kontroli ministra ds. środowiska nad Polskim Związkiem Łowieckim. Uszczegóławiając, w środę 23 kwietnia2025 r. Sejmowa Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa rozpatrywała poselski projekt nowelizacji. To już kolejna próba wprowadzenia tej inicjatywy, która budzi kontrowersje – zarówno wśród pracowników resortu klimatu i środowiska, jak i niektórych posłów oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych.
Polski Związek Łowiecki: ogólnokrajowa organizacja zrzeszająca polskich myśliwych i koła łowieckie
Jak podaje Polski Związek Łowiecki: w dniu 23 kwietnia 2025 r. odbyło się kolejne posiedzenie sejmowej Komisji Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na którym rozpatrywane było sprawozdania Podkomisji nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy − Prawo łowieckie. Posiedzenie prowadziła wiceprzewodnicząca komisji Gabriela Lenartowicz. Było to posiedzenie wznowione po przerwie wprowadzonej dnia 1 kwietnia, której celem było zapoznanie się ze zgłoszonymi uwagami. Na chwilę obecną poselski projekt ustawy skierowano do dalszych prac legislacyjnych. Zbliżają się wybory prezydenckie, a przedstawiciele władzy nie chcą chyba wkładać przysłowiowego kija w mrowisko, w tym ważnym momencie. Musi więc czekać na nowelizację.
Jakie są podstawowe akty prawne dotyczące łowiectwa?
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1082, z 2024 r. poz. 1907) Łowiectwo, jako element ochrony środowiska przyrodniczego, w rozumieniu ustawy oznacza ochronę zwierząt łownych (zwierzyny) i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej.
Czym jest Prawo łowieckie?
Jak określa sama ustawa celem łowiectwa jest: ochrona, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych; ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierzyny; uzyskiwanie możliwie wysokiej kondycji osobniczej i jakości trofeów oraz właściwej liczebności populacji poszczególnych gatunków zwierzyny przy zachowaniu równowagi środowiska przyrodniczego; spełnianie potrzeb społecznych w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej. Wokół ustawy istnieje jednak wiele kontrowersji. Mamy w Polsce wieku zwolenników jak i przeciwników polowań.
- Zwolennicy polowań utrzymują, że to praktyka głęboko zakorzeniona w tradycji, która przez wieki przyczyniała się do zachowania harmonii w przyrodzie. Są przekonani, że regulacja liczebności dzikiej fauny, na przykład populacji dzików, jest kluczowa do ograniczenia szkód w rolnictwie oraz powstrzymywania rozprzestrzeniania się chorób. W ich opinii polowania stanowią efektywny instrument zarządzania środowiskiem, pozwalający na powstrzymanie niekontrolowanego rozmnażania się wybranych gatunków. Co więcej, dla wielu zwolenników tego modelu gospodarki łowieckiej udział w polowaniach to nie tylko manifestacja dziedzictwa kulturowego, ale również okazja do wspierania lokalnych społeczności, co wzmacnia więź między ludźmi a naturą.
- Przeciwnicy polowań widzą w nich przede wszystkim zagrożenie dla etyki i dobrostanu zwierząt. Krytycy podkreślają, że eliminacja dzikich stworzeń, nawet przy zachowaniu określonych norm, może wywoływać niepotrzebne cierpienie oraz zaburzać naturalny ład ekosystemu. Zauważają również, że współczesne społeczeństwo dysponuje alternatywnymi metodami kontrolowania populacji zwierząt, które nie wymagają sięgania po zabijanie. Dla wielu z nich ochrona życia, troska o dobrostan przyrody oraz zachowanie etycznych standardów w relacjach z naturą stanowią wartość nadrzędną, której polowania, według nich, nie są w stanie zagwarantować.
Czy myśliwy mają Prawo wejść na teren prywatny?
Obecne przepisy umożliwiające wyznaczanie obwodów łowieckich nie gwarantują właścicielom gruntów wystarczającej ochrony ich praw – co według Rzecznika Praw Obywatelskich narusza art. 64 Konstytucji RP. Przepis ten stanowi, że każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.
Choć teoretycznie właściciele mają możliwość uczestniczenia w procesie ich tworzenia, w praktyce jest to jedynie formalność. Ostateczna decyzja, podejmowana przez marszałka województwa lub sejmik, opiera się na kryteriach uznaniowych i nie podlega kontroli sądowej. Dodatkowo koła łowieckie generalnie nie mają obowiązku powiadamiania właścicieli o planowanym polowaniu indywidualnym na ich terenach. W rezultacie sprzeciw wobec organizacji polowania zbiorowego okazuje się być mało skutecznym narzędziem odwoławczym, które nie pozwala realnie chronić prawa własności.
Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do Ministra Klimatu i Środowiska Pauliny Hennig-Kloski o zmiany w prawie łowieckim
Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do ministra klimatu i środowiska, Pauliny Hennig-Kloski, z apelem o rozważenie nowelizacji Prawa łowieckiego. Ministerstwo dostrzega wskazane problemy i podziela obawy obywateli. W informacji z 11 kwietnia 2025 roku minister Hennig-Kloska przyznała, że sprzeciw wobec organizacji polowania zbiorowego jest niewystarczającym środkiem odwoławczym przeciwko działaniom ingerującym w prawo własności. Zapowiedziano, że przeprowadzone zostaną dalsze analizy mające na celu wypracowanie najbardziej trafnych propozycji zmian legislacyjnych. Planowana nowelizacja ma na celu przede wszystkim zwiększenie ochrony prawa własności oraz wprowadzenie skutecznych mechanizmów informowania właścicieli o organizowanych polowaniach.
Jednolity elektroniczny system dot. organizacji polowań
Resort dostrzega także potrzebę stworzenia jednolitego, elektronicznego systemu, w którym obowiązkowo zbierane byłyby informacje dotyczące polowań. System ten umożliwiłby każdej osobie, która chce odwiedzić las w sposób bezpieczny i zgodny z prawem, łatwy dostęp do aktualnych danych, minimalizując ryzyko naruszenia jej praw.
Po pierwsze, obwody łowieckie ustalane są na podstawie uchwały sejmiku wojewódzkiego, przygotowanej według projektu opracowanego przez marszałka województwa. Dokument powstaje przy współpracy zespołu ekspertów reprezentujących różne instytucje, jednak właściciele gruntów nie są uwzględniani w tym procesie. Mogą jedynie zgłosić swoje uwagi, tak jak każdy obywatel. Projekt uchwały jest udostępniany publicznie oraz publikowany na stronie internetowej, a zgłaszane opinie najpierw analizuje marszałek, a w razie ich odrzucenia – sejmik wojewódzki.
Możliwość zgłaszania uwag przez właścicieli nieruchomości została wprowadzona w ramach realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. (sygn. P 19/13). Trybunał orzekł, że artykuł 27 ust. 1 Prawa łowieckiego naruszał art. 64 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 3 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, ponieważ pozwalał na włączenie nieruchomości w obwód łowiecki, nie zapewniając przy tym adekwatnych mechanizmów ochrony praw jej właściciela. Zdaniem TK, ówczesny sposób wyznaczania obwodów łowieckich nie spełniał standardów proporcjonalności.
Wprowadzona zmiana w przepisach okazała się jednak niewystarczająca – właściciele gruntów w praktyce nie mają realnego wpływu na proces tworzenia obwodów łowieckich. Ostateczna decyzja, podejmowana przez marszałka województwa lub sejmik, zależy wyłącznie od ich uznania i nie podlega żadnej kontroli sądowej. W efekcie uwagi właścicieli są rozpatrywane bardzo rzadko, co nadal prowadzi do nieproporcjonalnego ograniczenia prawa własności prywatnej.
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1082, z 2024 r. poz. 1907)