Wypadek pożyczonym samochodem – o zasadach odpowiedzialności

Pamela Opoczka
Adwokat Krakowskiej Izby Adwokackiej
rozwiń więcej
Wypadek pożyczonym samochodem – o zasadach odpowiedzialności
Może się zdarzyć, że podczas korzystania z cudzego samochodu dojdzie do wypadku. Zasady odpowiedzialności wydają się oczywiste, gdy jego sprawca, a zarazem kierujący pojazdem, jest właścicielem auta uczestniczącego w zdarzeniu. Co jednak w sytuacji, gdy za kierownicą zasiada osoba, której samochód ten jedynie udostępniono?

Wypadek pożyczonym samochodem a OC

Jeśli pojazdem uczestniczącym w kolizji kieruje osoba nie będąca jego właścicielem, to odszkodowanie za wyrządzoną wskutek ruchu tego pojazdu szkodę zostanie wypłacone z polisy ubezpieczeniowej OC posiadacza pojazdu. Stanowi o tym art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnym i polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r., zgodnie z którym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Co za tym idzie, udostępniając komuś swój samochód, jego właściciel powinien być bardzo ostrożny, albowiem w razie konieczności poniesienia przykrych konsekwencji odszkodowawczych wynikających z kolizji, to z jego polisy ubezpieczeniowej będzie pokrywana strata, mimo, że to nie on kierował samochodem. Ochrona ubezpieczyciela obejmuje bowiem nie tylko posiadacza pojazdu, ale również kierowcę (ubezpieczenie jest przypisane do pojazdu, a nie do osoby, która nim kierowała).

Aby uniknąć konieczności korzystania z polisy ubezpieczeniowej, najlepszym rozwiązaniem, a zarazem przejawem przyzwoitości ze strony kierującego, byłoby pokrycie przez niego pełnej szkody wynikającej z kolizji. W ten sposób posiadacz pojazdu nie musiałby zgłaszać szkody do ubezpieczyciela i nie traciłby przysługujących mu zniżek za bezkolizyjną jazdę. Jednak gdy wysokość szkody jest wysoka, to zazwyczaj bez wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela nie da się obejść.

W skrócie: gdy pojazd biorący udział w kolizji posiada aktualną polisę OC, to z niej będzie wypłacone odszkodowanie, bez względu na osobę kierującego, chyba że kierowca (sprawca wypadku), będzie tak uprzejmy pokryć zaistniałą szkodę w całości.

Co się dzieje w sytuacji, gdy pojazd nie ma ważnej polisy OC?

Wówczas posiadacz pojazdu oraz osoba kierująca w trakcie kolizji odpowiadają za powstałą szkodę solidarnie. Roszczenia odszkodowawcze mogą zatem być wtedy kierowane przez poszkodowanego do każdego z nich.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 3 lit. a wspomnianej wcześniej ustawy, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny pokryje roszczenie z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na osobie i na mieniu, gdy posiadacz pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Później jednak Fundusz może dochodzić zwrotu wypłaconego przez siebie odszkodowania w ramach tzw. regresu ubezpieczeniowego (stanowi o tym art. 110 wspomnianej ustawy). Wezwanie to może być skierowane zarówno do posiadacza pojazdu, jak i do osoby kierującej w chwili zdarzenia.

Jeśli zatem decydujemy się prowadzić cudzy pojazd, powinniśmy sprawdzić, czy samochód posiada aktualną polisę ubezpieczeniową. W przeciwnym razie, narażamy siebie na koszty, bo w razie kolizji, musimy pokryć szkodę. Co ciekawe, fakt czy dany pojazd posiada ważne OC możemy łatwo sprawdzić internetowo, wpisując numer rejestracyjny pojazdu w formularz znajdujący się na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Jednak, jeśli kierujący pojazdem:

  1. wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
  2. wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
  3. nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
  4. zbiegł z miejsca zdarzenia;

wówczas to od niego będzie domagał się zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania Zakład ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (art. 43 ww. ustawy).

Pamiętajmy również, że nawet jeśli posiadamy aktualną polisę, a dochodzi do wypadku, natomiast kierowca nie chce pokryć szkody, możemy na drodze powództwa cywilnego domagać się od niego zapłaty straty finansowej wynikającej z utraty naszych zniżek u ubezpieczyciela.

Kara za brak aktualnego ubezpieczenia

Trzeba mieć na uwadze, że brak aktualnego ubezpieczenia pojazdu grozi wysokimi karami finansowymi. Ponadto, jak już wspomniano wyżej, trzeba mieć na uwadze komu udostępniamy swój samochód, aby nie narazić się również na karę grzywny. Zgodnie bowiem z art. 96 Kodeksu wykroczeń:

§ 1. Właściciel, posiadacz, użytkownik lub prowadzący pojazd, który na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu dopuszcza:

1) do prowadzenia pojazdu osobę niemającą sprawności fizycznej lub psychicznej w stopniu umożliwiającym należyte prowadzenie pojazdu,

2) do prowadzenia pojazdu osobę niemającą wymaganych uprawnień,

3) do prowadzenia pojazdu osobę znajdującą się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka,

4) pojazd do jazdy pomimo braku wymaganych dokumentów stwierdzających dopuszczenie pojazdu do ruchu,

5) pojazd do jazdy, pomimo że pojazd nie jest należycie zaopatrzony w wymagane urządzenia i przyrządy albo pomimo że nie nadają się one do spełnienia swego przeznaczenia,

6) do korzystania z pojazdu samochodowego w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem,

podlega karze grzywny.

Adwokat Pamela Opoczka
Kancelaria Adwokacka

Prawo
Rząd i dziedziczenie subkonta: po śmierci emeryta nie może być mowy o bezwzględnym dziedziczeniu środków, gdyż służą one sfinansowaniu emerytur dla emerytów dłużej żyjących
11 maja 2025

Coraz więcej emerytów zauważa, że w interesie systemu emerytalnego jest to, aby …. emeryt umarł jak najszybciej po przejściu na emeryturę. Świadczą o tym ożywione i krytyczne dyskusje w Internecie. Niestety jedno z pism rządowych potwierdza tą cechę naszego systemu emerytalnego. Pismo jest odpowiedzią na postulat emerytki, aby korzystniejszym dziedziczeniem były objęte niewykorzystane środki kapitału emerytalnego zmarłego zapisane na subkoncie.

66 mld zł na wsparcie dla setek tysięcy osób niepełnosprawnych = pusta sala sejmowa. „Choćbym miał mówić (bo krzyczeć nie potrafię) do pustej sali, to osiągnę cel”
11 maja 2025

W dniu 8 maja br. odbyło się posiedzenie sesji plenarnej w Sejmie, podczas którego wiceminister i Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń, przybliżał posłom zagadnienia związane z projektowanymi rozwiązaniami w zakresie wprowadzenia systemowego wsparcia w postaci asystencji osobistej osób niepełnosprawnych – jednej z najważniejszych usług wsparcia, która może realnie zmienić życie setek tysięcy osób z niepełnosprawnościami w Polsce (i kosztować skarb państwa ponad 66 mld zł). Sala sejmowa, niestety, świeciła wówczas pustkami. Czy kwestia poprawy niezależności i jakości życia osób niepełnosprawnych w Polsce nie zasługuje na uwagę polityków?

Już 30 emerytów wygrało. ZUS musi przeliczyć im emerytury. Przykładowo o 2800 zł w górę. Kolejni emeryci czekają [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.
11 maja 2025

Emeryt wywalczył ponowne przeliczenie emerytury i podwyżkę o około 2800 zł miesięcznie. Tak znaczna podwyżka wynika z wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2025 r. (sygn. akt VII U 1462/24). Wyrok w wykonaniu innego wyroku - tym razem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. Spór dotyczył ponownego przeliczenia emerytury niesłusznie pomniejszonej o korzyści z emerytury wcześniejszej. Takie pomniejszenie pokrzywdziło co najmniej 150 000 osób w okresie od 2013 r. do dzisiaj.

Niepełnosprawni w pułapce systemu. Ekspert: To nie pomoc, to segregacja
10 maja 2025

Świadczenia dla niepełnosprawnych to gąszcz wykluczających się przepisów, który bardziej dzieli niż wspiera – uważa Piotr Figiel z fundacji Nowe Spojrzenie. W rozmowie z Infor.pl ekspert wskazuje, że obecne rozwiązania nie tylko nie odpowiadają na rzeczywiste potrzeby, ale też faworyzują wybrane grupy, pozostawiając resztę bez wsparcia. Tak się tworzy dyskryminacja.

Ekspertka BCC: Zakaz zawarcia umowy za mniejsze wynagrodzenie niż przewidziane w ogłoszeniu i zagrożenie karami jest niewłaściwym podejściem ustawodawcy
10 maja 2025

Przyjęta przez Sejm nowelizacja Kodeksu pracy, którą nakłada na pracodawców obowiązek przedstawienia w ogłoszeniach o pracę wysokości proponowanego wynagrodzenia. W ocenie ekspertek BCC, brak konsultacji społecznych tak ważnego projektu to poważny błąd.

Nowy sondaż prezydencki: Scenariusze drugiej tury – kto ma największe szanse? [SONDA]
10 maja 2025

Najnowszy sondaż Instytutu Pollster ujawnia aktualne preferencje Polaków tuż przed wyborami prezydenckimi. Kto zostanie nowym prezydentem RP? Co wydarzy się w drugiej turze?

Uzdrowiskowa Karta Korzyści: co daje i dla kogo?
10 maja 2025

Wciąż niewiele osób wie, że można uzyskać spore zniżki i profity posiadając specjalną kartę. To właśnie: Uzdrowiskowa Karta Korzyści(UKK) daje różne przywileje i rabaty. Jak można dostać Uzdrowiskową Kartę Korzyści, komu przysługuje i co daje? Podpowiadamy.

Koniec ze spowiadaniem dzieci poniżej 18 roku życia, bo „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”? Sprawą zajęła się komisja sejmowa
11 maja 2025

Trwa sezon Pierwszych Komunii Świętych w Kościele katolickim, a wraz z nim – wiele dzieci przystępuje do spowiedzi. W październiku 2024 r., do Sejmu została wniesiona petycja obywatelska, w której jej autorzy wnieśli o podjęcie przez Komisję inicjatywy ustawodawczej, której skutkiem byłoby wprowadzenie zakazu „spowiadania dzieci poniżej 18 roku życia w Kościele katolickim i innych kościołach, jeśli ją stosują”, ponieważ w ich ocenie – „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”. Nie chodzi jednak wyłącznie o praktyki kościoła Katolickiego, ale wszystkich związków wyznaniowych, które stosują spowiedź indywidualną. Petycja ta, była przedmiotem obrad Komisji do Spraw Petycji w dniu 3 kwietnia br.

Od sprzedaży nieruchomości trzeba będzie zapłacić wyższy podatek. Wyrok NSA wywraca rynek nieruchomości i staje się nowym narzędziem do kontroli podatkowych w rękach fiskusa
11 maja 2025

Zakup mieszkań, remont przy niskim nakładzie finansowym, a następnie sprzedaż z zyskiem stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu lokalami mieszkalnymi – orzekł NSA w wyroku o sygn. II FSK 823/22. O zarobkowym charakterze takich działań świadczy również fakt braku osobistego użytkowania nieruchomości. To niekorzystne rozstrzygnięcie dla tzw. flipperów, którzy od teraz będą zobowiązani do odprowadzania wyższych podatków, oraz będą musieli zarejestrować swoją działalność.

Orzeczenie z ZUS. Co daje w 2025 roku i czego dotyczą zmiany planowane na rok 2026?
09 maja 2025

Jakie świadczenia może uzyskać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osoba z niepełnosprawnościami? Jak wygląda orzecznictwo ZUS i co może się wkrótce zmienić? Prezentujemy najważniejsze informacje.

pokaż więcej
Proszę czekać...