Prawo konsumenckie to dosyć szybko rozwijająca się gałąź prawa. W polskim a przede wszystkim europejskim obrocie prawnym pojawia się coraz więcej przepisów regulujących tę dziedzinę życia. Warto więc przyjrzeć się jej odrobinę bliżej.
Różne obroty różne przepisy
Obrót konsumencki a więc wymiana towarowo- pieniężna między konsumentem a przedsiębiorcą to jeden z obrotów jakie spotykamy w życiu codziennym. W sytuacji gdy umowę zawiera przedsiębiorca z przedsiębiorcą możemy mówić o tak zwanym obrocie profesjonalnym. Natomiast gdy czynności prawnej dokonują dwie osoby nie prowadzące działalności gospodarczej mamy do czynienia z obrotem powszechnym.
Do każdego z tych obrotów odnoszą się inne przepisy prawa cywilnego. Inne bowiem uprawnienia przysługują konsumentowi w obrocie konsumenckim a inne przedsiębiorcy w obrocie profesjonalnym.
Z punktu widzenia zwykłego zjadacza chleba najistotniejszy jest obrót konsumencki. Z nim mamy bowiem do czynienia kupując artykuły spożywcze w sklepie, kupując buty i ubranie, zamawiając wycieczkę zagraniczną. Dlatego tez warto uświadomić sobie kto jest konsumentem, a kto przedsiębiorcą.
Konsument
Definicję konsumenta zawiera kodeks cywilny. Z punktu widzenia prawa prywatnego jest to najważniejsza definicja konsumenta. Jest to definicja ogólna. Ustawy szczególne takie jak na przykład ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, zawiera własną definicję. Ma ona jednak zastosowanie tylko i wyłącznie na potrzeby umów sprzedaży. Natomiast definicja zawarta w k.c. ma szersze zastosowanie.
Zgodnie z art. 22(1) k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Tej definicji należy poświęcić kilka słów więcej. Otóż konsumentem nie może być nigdy osoba prawna lub tzw. ułomna osoba prawna. Osobami prawnymi w Polsce są spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna, stowarzyszenie, fundacja.
Natomiast do ułomnych osób prawnych, podmiotów nie posiadających zdolności prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, zalicza się spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową, spółkę komandytowo- akcyjną, spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółkę akcyjną w organizacji, wspólnotę mieszkaniową.
Wymienione wyżej podmioty nigdy nie będą występowały w obrocie prawnym jako konsumenci. Bez znaczenia jest tu fakt, czy prowadzą czy też nie działalność gospodarczą.
W dalszej kolejności należy zastanowić się czy osoba prowadząca działalność gospodarczą może być konsumentem. Na to pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Ktoś kto prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą lub czyni to w formie spółki cywilnej może być konsumentem. Istotne jest to aby dokonywana przez niego czynność prawna nie miała związku z przedmiotem działalności gospodarczej.
Osoba prowadząca działalność gospodarczą w zakresie prac remontowych kupując gwoździe nie będzie konsumentem, natomiast domorosły majsterkowicz kupujący te same gwoździe traktowany będzie jako konsument.
Przedsiębiorca
Przedsiębiorca to osoba prowadząca działalność gospodarczą. W kodeksie cywilnym zdefiniowany jest on w następujący sposób: przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna, ułomna osoba prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że przedsiębiorcą może być każdy podmiot prawa cywilnego a więc i osoba fizyczna i osoba prawna a także jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną ale posiadająca pewną zdolność prawną. Przedsiębiorcą może być zatem człowiek (osoba fizyczna), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (osoba prawna), spółka jawna (ułomna osoba prawna).
Po drugie aby być przedsiębiorcą trzeba prowadzić działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza to zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej: zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Inne podmioty
Warto również zauważyć, że istnieją w obrocie prawnym podmioty, które nie są ani konsumentami ani przedsiębiorcami. Przykładem takiego podmiotu jest na przykład stowarzyszenie nie prowadzące działalności gospodarczej. Nie będzie ono nigdy konsumentem, zatem nie będzie miało dodatkowej ochrony w wypadku umów zawieranych z przedsiębiorcą.
Zawierając natomiast umowę z konsumentem będzie traktowany jako podmiot o takich samych prawach. Wtedy będziemy mieli do czynienia z obrotem powszechnym.