Apelacja jest środkiem odwoławczym dewolutywnym o charakterze renowacyjnym, a jej funkcją nie jest powtórzenie całego postępowania sądu I instancji, ale ponowienie i uzupełnienie tego postępowania w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do sprawdzenia zasadności orzeczenia.
Rodzaje orzeczeń
Apelację można wnieść od każdego wyroku w procesie i postanowienia co do istoty sprawy wydanego w postępowaniu nieprocesowym. Rozpoznaniu w ramach apelacji podlegają, na wniosek apelującej strony, również te postanowienia sądu pierwszej instancji, które nie podlegają zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy np. postanowienia odmawiające przeprowadzenia dowodu.
Legitymacja do wniesienia
Uprawnione do wniesienia apelacji są przede wszystkim strony procesowe, a w wypadkach współuczestnictwa procesowego także samodzielnie każdy ze współuczestników. Współuczestnik sporu jednak nigdy nie jest legitymowany do wniesienia apelacji przeciwko drugiemu współuczestnikowi, występującemu po tej samej stronie procesowej.
Właściwość sądu
Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od wyroku sądu okręgowego sąd apelacyjny. Jednakże należy pamiętać, iż apelacja wnoszona jest za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżony wyrok.
Skład sądu
Sąd II instancji rozpoznaje apelację w składzie trzech sędziów zawodowych. Jedynie postanowienia dotyczące postępowania dowodowego, wydawane na posiedzeniu niejawnym, sąd może wydać jednoosobowo.
Termin
Osoba skarżąca ma dwa tygodnie na wniesienie apelacji. Liczone są one od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem, a jeżeli nie zażądała ona uzasadnienia wyroku, w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia.
Apelacja jako pismo procesowe
Pisząc apelację należy pamiętać, iż musi ona zawierać przede wszystkim:
- oznaczenie wyroku, od którego jest wnoszona , ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części;
- zwięzłe przedstawienie i uzasadnienie zarzutów;
- wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.
Stawiennictwo na rozprawie
Rozprawa przed sądem drugiej instancji odbywa się bez względu na to czy strona skarżąca stawi się na niej czy też nie. Podobnie kwestia ma się odnośnie drugiej strony. Pamiętać należy, że wydany wyrok pomimo niestawiennictwa nie jest zaoczny.
Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji. W razie gdy sąd uwzględni apelację, zmienia zaskarżony wyrok i orzeka co do istoty sprawy.