Przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności - podstawowe informacje

Sylwia Uścimiak
Prawnik, specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu prawa i postępowania karnego
rozwiń więcej
Obligatoryjna przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności jest orzeka w przypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary./Fot. Shutterstock / shutterstock
Przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności jest pewnego rodzaju formą "odpoczynku" przez skazanego od jednostki, w której odbywa karę. Kiedy zatem może zostać udzielona, jaki jest jej wymiar i kiedy może być odwołana?

Podstawa prawna

Problematyka przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności została uregulowana w Kodeksie karnym wykonawczym (dalej: k.k.w.). Analiza art. 153 k.k.w. wskazuje, iż przerwa może być obligatoryjna jak również fakultatywna.

Obligatoryjna przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności jest orzeka w przypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że przerwa trwa do czasu ustania przeszkody (art. 153 § 1 k.k.w.).

Jeżeli chodzi o fakultatywną przerwę w odbywaniu kary, to może być ona orzeczona przez sąd penitencjarny jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste (art. 153 § 2 k.k.w.).

Wniosek o przerwę w karze może złożyć także dyrektor zakładu karnego.

Polecamy: Pracodawca w kryzysie

Opłata od wniosku

Składając wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności należy pamiętać o uiszczeniu opłaty w wysokości 60 złotych, która wynika z treści art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych.

Właściwy sąd i posiedzenie

Właściwym sądem penitencjarnym do rozpoznania wniosku o przerwę w wykonaniu kary jest sąd, w którego obszarze znajduje się jednostka penitencjarna. Mówiąc najprościej chodzi o wydział penitencjarny sądu okręgowego.

W przypadku, gdy zachodzi potrzeba kolejnego stosowania przerwy w karze, właściwym sądem, jest ten, który udzielił pierwszej przerwy (art. 153 § 5 k.k.w.).

Decyzja w przedmiocie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności jest orzekana na posiedzeniu, w którym może wziąć udział skazany wraz z obrońcą, prokurator, a nadto kurator sądowy lub dyrektor jednostki, w przypadku gdy składali wniosek o przerwę w karze (art. 153a § 1 k.k.w.). Sąd po rozpoznaniu wniosku wydaje postanowienie o udzieleniu lub nieudzieleniu przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, na które przysługuje zażalenie (art. 153a § 2 k.k.w.), przy czym, w sytuacji, gdy prokurator sprzeciwia się udzieleniu przerwy, to postanowienie staje się wykonalne z chwilą uprawomocnienia (art. 154 § 1 k.k.w.), zaś w sytuacji, gdy prokurator wniesie zażalenie, to podlega ono rozpoznaniu w terminie 14 dni (art. 154 § 2 k.k.w.).

Wymiar przerwy i obowiązki skazanego

Przerwa w karze może być udzielona kilkakrotnie na okres jednego roku. W przypadku kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może zarządzić przerwę w karze na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka (art. 151 § 1 k.k.w.).

Przerwa biegnie od dnia wydania postanowienia w tym przedmiocie.

W trakcie przerwy w odbywaniu kary skazany może zostać zobowiązany przez sąd do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych (art. 151 § 4 k.k.w.). W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż przepisy pozwalają na gromadzenie informacji dotyczących skazanego w drodze wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez kuratora sądowego a nawet ustalenia tożsamości skazanego przez Policję lub inne organy (art. 14 § 1 k.k.w.).

Nie można udzielić przerwy przed upływem roku od dnia ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu karnego, chyba że zachodzi wypadek choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby skazanego albo inny wypadek losowy (art. 153 § 3 k.k.w.).

Odwołanie przerwy

Wprawdzie przerwa w odbywaniu kary jest udzielana z uwagi na konkretne przyczyny, to nie oznacza to, że skazany może robić wszystko. W sytuacji gdy ustaje przyczyna dla której udzielono przerwy lub, gdy skazany nie korzysta z przerwy w celu, w jakim została ona udzielona bądź rażąco narusza porządek prawny albo nie wykonuje obowiązków, jakie zostały wobec niego orzeczone w postanowieniu o udzieleniu przerwy (art. 156 § 1 k.k.w.), to wówczas sąd penitencjarny, który wydał postanowienie, może odwołać przerwę. W sytuacji, gdy powyższe przesłanki będą istnieć po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, to wówczas sąd obligatoryjnie odwołuje przerwę, chyba, że zaistnieją ku temu szczególne względy.

Jeżeli w czasie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności skazany został tymczasowo aresztowany, kara pozbawienia wolności, której odbywanie zostało przerwane, podlega wykonaniu z mocy prawa.

Warunkowe zwolnienie

W przypadku, gdy skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary, a przerwa w wykonaniu kary trwała co najmniej rok, to sąd może zwolnić warunkowo skazanego z odbycia reszty kary na zasadach określonych w art. 77 Kodeksu karnego (dalej: k.k.) czyli w sytuacji, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, i w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa. Takie zwolnienie może nastąpić w każdym czasie i wówczas nie stosuje się ograniczeń z art. 78 i 79 k.k. - tj. limitów dotyczących odbycia kary, które pozwalają na warunkowe zwolnienie skazanego. Warunkowe zwolnienie jest wydawane w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na treść art. 155 § 2 k.k.w. zgodnie z którym niniejszy przepis nie ma zastosowania do kary lub sumy kar pozbawienia wolności przekraczających 3 lata.

Polecamy serwis: Więziennictwo

Prawo
Wybory prezydenckie 2025 coraz bliżej. Sprawdź, jak głosować poza miejscem zamieszkania. Nie przegap terminów!
03 maja 2025

Już 18 maja odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Jeśli w dniu głosowania nie będziesz w swoim miejscu zameldowania, masz jeszcze kilka dni, by złożyć odpowiednie wnioski. Wyjaśniamy, jak zagłosować korespondencyjnie, przez pełnomocnika lub w innym lokalu – i do kiedy trzeba to załatwić.

Koniec z absurdem tylko 2 dni zwolnienia od pracy na wszystkie dzieci i obojga rodziców – od teraz dodatkowy dzień wolny na każde kolejne dziecko?
03 maja 2025

Na 1 dziecko – 2 dni wolne, na 2 dzieci – 3 dni wolne, na 3 dzieci – 4 dni wolne, a na 4 i więcej – 5 dni wolne, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia, a za odmowę zwolnienia od pracy w ramach ww. puli – 30 tys. zł kary dla pracodawcy. O zmianę art. 188 kodeksu pracy – w dniu 12 kwietnia br., zawnioskowały do Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Rzeczniczka Praw Dziecka i Okręgowa Rada Adwokacka, powołując się m.in. na naruszenie przez ww. przepis konstytucyjnej zasady równości. Czy położy to kres absurdowi tylko 2 dni zwolnienia od pracy na wszystkie dzieci i obojga rodziców?

MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów
02 maja 2025

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?
02 maja 2025

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób [NOWE ŚWIADCZENIE]. Dodatkowo wyrównanie od stycznia 2025
03 maja 2025

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób. Co istotne osoby, który mają prawo do tego nowe dodatku dostaną również wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Wysokość dodatku wynosiła w styczniu i lutym 2025 r. 2520 zł, a od marca jest to 2610,72 zł. Na konta świadczeniobiorców wpłyną więc w maju spore pieniądze.

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]
02 maja 2025

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

7 lat ważności części orzeczeń o niepełnosprawności i inne zmiany. Nowelizacja rozporządzenia dot. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
03 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

pokaż więcej
Proszę czekać...