Pomimo ukończenia 18 roku życia, nie każdemu przysługuje czynne prawo wyborcze czyli prawo wybierania kandydatów w wyborach.
Wyróżnia się trzy kategorie pełnoletnich obywateli, którzy nie mają prawa wzięcia udziału w wyborach, są to:
- osoby pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
- osoby pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
- osoby ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu.
Pozbawienie praw publicznych to rodzaj środka karnego, który w określonych warunkach sąd orzeka obok kary zasadniczej pozbawienia wolności. Obejmuje on utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej.
Zobacz również: Wybory
Jak wynika z przepisów kodeksu karnego sąd może orzec środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.
Pozbawienie praw publicznych to również jedna z kar, która może orzec Trybunał Stanu w stosunku do osób zajmujących kierownicze stanowiska w państwie, w ramach odpowiedzialności konstytucyjnej.
Status osób ubezwłasnowolnionych reguluje kodeks cywilny. Przyczyną ubezwłasnowolnienia może być choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy czy też inne zaburzenia psychiczne t.j. pijaństwo czy narkomania. Zarówno osoba ubezwłasnowolniona całkowicie jak i częściowo nie ma czynnego ani biernego prawa wyborczego.
Zapytaj na: Forum
Podstawa prawna:
- art. 10 Kodeksu wyborczego,
- art. 40 Kodeksu karnego,
- art. 25 Ustawy o Trybunale Stanu,
- art. 13 Kodeksu cywilnego.