Korzystanie z uprawnień rodzicielskich wiąże się na gruncie prawa pracy ze szczególną ochroną pracowników, np. przed rozwiązaniem stosunku pracy, czy w zakresie nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego. Inaczej jednak jest w przypadku tzw. trzynastki, czyli dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
Trzynastka przysługuje za czas efektywnej pracy
Podstawową zasadą rządzącą dodatkowym wynagrodzeniem rocznym jest ta, że przysługuje ono za czas efektywnej pracy. Żeby nabyć do prawo do trzynastki w pełnej wysokości, pracownik musi przepracować u pracodawcy cały rok kalendarzowy. Jeżeli przepracuje tylko jego część, trzynastkę należy proporcjonalnie obniżyć, jednak z zastrzeżeniem, że przepracowany okres musi wynosić co najmniej 6 miesięcy (art. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej). Jednocześnie jednak ustawodawca przewidział szereg wyjątków, w których, choć wysokość trzynastki trzeba obliczyć proporcjonalnie, to jednak nieświadczenie pracy jest „bardziej usprawiedliwione”, niż w innych przypadkach. Wśród tych wyjątków znalazło się korzystanie przez pracownika z urlopu macierzyńskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego, rodzicielskiego i wychowawczego. Oznacza to, że jeśli pracownik przepracował jakąkolwiek część roku kalendarzowego, nawet krótszą niż 6 miesięcy, a w pozostałym okresie korzystał z jednego ze wskazanych urlopów, to i tak nabędzie prawo do trzynastki za ten rok kalendarzowy. Okres nieobecności wpłynie jednak na jej wysokość.
Pracownica korzystała od stycznia do końca maja 2023 r. z urlopu macierzyńskiego i pobierała zasiłek macierzyński. Od czerwca wróciła do pracy. Jej wynagrodzenie zasadnicze wynosiło 3500 zł, a oprócz tego otrzymywała dodatek stażowy w wysokości 350 zł i dodatek funkcyjny w wysokości 300 zł. Jak należy wyliczyć podstawę trzynastki przysługującej tej pracownicy?
Przede wszystkim należy pamiętać, ze okres pobierania przez pracownicę zasiłku macierzyńskiego nie wchodzi do podstawy trzynastki za 2023 r. Należy więc przy obliczeniach brać pod uwagę tylko okres pracy od 1 czerwca 2023 r. W pierwszej kolejności należy zsumować przysługujące pracownicy składniki wynagrodzenia:
3500 zł + 350 zł + 300 zł = 4150 zł
Następnie należy pomnożyć je przez ilość przepracowanych miesięcy:
4150 zł x 7 miesięcy = 29.050 zł
Tak obliczoną podstawę trzynastki należy przemnożyć przez jej stawkę, w ten sposób otrzymany kwotę dodatkowego wynagrodzenia przysługującego pracownicy:
29.050 zł x 8,5% = 2469,25 zł
Podstawa prawna
- ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 169 ze zm.)
- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1455 ze zm.)