Nauczyciele z tych miast mogą liczyć na wyrównanie. Od stycznia do sierpnia 2024 roku od 3830,40 złotych do 4732 złotych. Niezależnie od naliczonej subwencji. Dużym problemem jest to, że przepisy nie regulują wprost tego, jak należy postępować w tego rodzaju sytuacjach.
- Dodatek wiejski przysługuje również niektórym nauczycielom uczącym w miastach
- Wypłata dodatku z wyrównaniem niezależnie od wysokości naliczonej subwencji
Dodatek wiejski przysługuje również niektórym nauczycielom uczącym w miastach
Jednym z dodatków do wynagrodzenia, które na podstawie przepisów ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela mogą otrzymać nauczyciele, jest dodatek wiejski. Przysługuje on nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców. Jego wysokość to 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego, a w przypadku terenów wiejskich, na których występuje deficyt kadr, organ prowadzący szkołę może go dodatkowo podwyższyć.
O ile wypłacanie dodatku nauczycielom zatrudnionym na terenie wsi nie budzi większych wątpliwości, o tyle w przypadku nauczycieli zatrudnionych w małych miastach, w praktyce rodzą się wątpliwości. W sprawie jednej z nich wypowiedziała się 31 lipca 2024 r. Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach (nr WI.54.34.2024), którą jedna z gmin zapytała, od kiedy należy wypłacać nauczycielom zatrudnionym w mieście dodatek wiejski, jeśli z danych statystycznych GUS wynika, że zmieniła się liczba jego mieszkańców?
Wątpliwość zrodziła się na tle sytuacji, w której w czerwcu 2024 roku GUS opublikował dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców miasta na dzień 30 grudnia 2023 roku. Zdaniem wnioskującego o wydanie wyjaśnień organu prowadzącego szkołę, skoro w tej konkretnej sytuacji liczba mieszkańców na dzień 30 grudnia 2023 roku spadła poniżej 5000, to od dnia 31 grudnia 2023 roku nauczycielom należy się przedmiotowy dodatek wiejski. Oznacza to, że po opublikowaniu w czerwcu 2024 roku tych danych, dodatek należy wypłacić z wyrównaniem od dnia 31 grudnia 2023 roku. Problemem jednak jest to, że koszty te nie mają pokrycia ani w budżecie, ani naliczonej subwencji oświatowej.
Wypłata dodatku z wyrównaniem niezależnie od wysokości naliczonej subwencji
Jak wskazała w swej odpowiedzi Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach, dużym problemem jest to, że przepisy nie regulują wprost tego, jak należy postępować w tego rodzaju sytuacjach. Karta Nauczyciela nie precyzuje w jaki sposób należy ustalać, czy dane miasto należy do kategorii objętej przepisem o dodatku wiejskim. W ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego pojęcie liczby mieszkańców rozumie się jako liczbę mieszkańców zamieszkałych na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego lub obszarze kraju, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok bazowy, ustaloną przez Prezesa GUS do dnia 31 maja roku bazowego, przy czym rokiem bazowym jest rok poprzedzający rok budżetowy. Izba wskazała, że przy ustalaniu liczby mieszkańców warunkujących przyznanie dodatku wiejskiego prawidłowe wydaje się oparcie na danych ustalonych przez GUS. Jednocześnie za okres, w którym zgodnie z tymi danymi miasto liczyło mniej niż 5000 mieszkańców, nauczycielom przysługuje dodatek wiejski i należy wypłacić go za te miesiące (czyli z wyrównaniem). Przepisy nie regulują jednak tego, czy w takiej sytuacji gminie przysługuje wyrównanie subwencji oświatowej.
Oznacza to, że nauczyciele z miast, w których zgodnie z danymi statystycznymi GUS liczba ludności spadał poniżej 5000, powinni otrzymać wyrównanie dodatku za okres, w którym liczba ta przekroczyła wyznaczoną przez ustawodawcę granicę. Biorąc pod uwagę fakt, że od 1 stycznia 2024 r. minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli wynoszą od 4788 zł do 5915 zł, mowa o dodatku, którego wysokość miesięczna to od 478,80 złotych do 591,50 złotych. W przypadku, o którym mowa w odpowiedzi RIO, nauczycieli mogą więc liczyć za okres od stycznia do sierpnia 2024 r. na wyrównanie w wysokości od 3830,40 złotych do 4732 złotych.
art. 54 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 986)