Warto zwracać uwagę na to, jakie dokumenty pracodawca przedstawia pracownikowi do podpisania . Zgody wyrażone w ciemno mogą bowiem w przyszłości doprowadzić do tego, że pracownik straci wpływ na potrącenia ze swojej wypłaty, a wysokość wynagrodzenia wpływającego na konto go zaskoczy.
Do naszej redakcji zwróciła się z pytaniem Czytelniczka: Moja koleżanka z pracy wzięła pożyczkę mieszkaniową z funduszu socjalnego. Poprosiła mnie i jeszcze jednego kolegę z działu, żebyśmy byli poręczycielami. Znamy się od dawna i zawsze była wobec nas uczciwa, a do tego wiedzieliśmy, że jest w trudnej sytuacji życiowej, więc się zgodziliśmy. Nie spodziewaliśmy się, że może przestać płacić raty. Jednak tak właśnie jest, a pracodawca zaczął potrącać nam z pensji pieniądze na jej raty. Czy może tak robić?
Wynagrodzenie za pracę jest chronione przepisami
Udzielanie zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe to jedna z forma działalności socjalnej prowadzonej przez zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Rzadko można się z nią spotkać w sektorze prywatnym i jest raczej domeną pracodawców ze sfery budżetowej, wciąż jednak wielu pracowników ma możliwość skorzystania z tego rodzaju pomocy. Zasady, na jakich udziela się tego rodzaju pożyczek muszą być określone w wewnątrzzakładowym regulaminie. Dotyczy to między innymi tego, czy do uzyskania pożyczki niezbędne jest zabezpieczenie jej spłaty przez poręczycieli, a także tego, jakie konsekwencje pociąga za sobą zaprzestanie wywiązywania się przez pożyczkobiorcę z jego obowiązków.
Polecamy: Kalendarz 2026
Jeśli dochodzi do sytuacji, w której obowiązek spłaty pożyczki obciąża poręczycieli, którzy są pracownikami pożyczkodawcy, często rodzi się „pokusa”, by zapewnić sobie łatwą spłatę środków, np. poprzez dokonanie potrącenia z przysługującego mu wynagrodzenia. W takich przypadkach należy jednak pamiętać o tym, że wynagrodzenie przysługujące pracownikowi podlega szczególnej ochronie. Jednym z jej przejawów jest określenie przez ustawodawcę szczegółowych zasad dokonywania z niego potrąceń. W przepisach ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, określono zamknięty katalog należności, które mogą zostać potrącone z wynagrodzenia, ustalono kolejność, w jakiej tych potrąceń należy dokonywać i określono granice potrąceń i kwoty, które są od nich wolne.
Tego dokumentu nie warto podpisywać w ciemno
I tak, z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.
Z wynagrodzenia za pracę odlicza się również, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Inne należności mogą natomiast być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie (art. 91 k.p.).
Wyraźnie więc widać, że aby pracodawca mógł potrącić z wynagrodzenia poręczyciela kwoty należne z tytułu spłaty pożyczki, musi on wyrazić na to zgodę! Warto jednak zwrócić uwagę na to, że często stosowaną praktyką jest w tym zakresie udzielanie zgody w chwili podpisywania umowy pożyczki, na co poręczyciele nie zawsze zwracają uwagę. Jeśli do takiej sytuacji dojdzie, a poręczyciel zgodę wyrazi, to pracodawca będzie mógł dokonać potrącenia z jego wynagrodzenia. Jeśli jednak takiej zgody nie udzielono, to przed dokonaniem potrącenia należy ją uzyskać.
art. 2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 288)
art. 871, art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 277)
art. 881 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071)