Prawo do świadczeń
Zasiłek opiekuńczy, macierzyński oraz zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, przysługują nam na mocy przepisów bez okresu wyczekiwania, a więc od pierwszego dnia niezdolności do pracy.
W konsekwencji prawo do tych świadczeń mamy również od pierwszego dnia po powrocie z urlopu wychowawczego lub bezpłatnego.
Natomiast prawa do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, finansowanego przez pracodawcę, jak i zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, nabywamy co do zasady po upływie okresu wyczekiwania, który w przypadku pracowników wynosi 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Do tych 30 dni zaliczane są również poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, jeżeli przerwa w ubezpieczeniu nie przekroczyła 30 dni.
Szczególnie w takim przypadku jest traktowana przerwa dłuższa niż 30 dni, jeżeli jej przyczyną był urlop bezpłatny, urlop wychowawczy, a także odbywanie czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Wtedy zaliczane są również do okresu wyczekiwania poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego sprzed przerwy.
Oznacza to, że jeśli przed taką przerwą nabyliśmy prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, to po zakończeniu urlopu wychowawczego/bezpłatnego, czy też służby wojskowej, to po powrocie do pracy mamy prawo do świadczeń również od pierwszego dnia.
Hanna K. jest zatrudniona od 3 stycznia 2006 r. na podstawie umowy o pracę. W październiku 2006 r. urodziła dziecko, przebywała na urlopie macierzyńskim, wypoczynkowym, a następnie na urlopie wychowawczym do 28 lutego 2009 r. Krótko po powrocie do pracy zachorowała i przebywała na zwolnieniu lekarskim w okresie od 12 marca 2009 r. do 29 kwietnia 2009 r. Z uwagi na posiadany niezbędny okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu sprzed urlopu wychowawczego Hanna K. ma prawo do wynagrodzenia chorobowego, a następnie zasiłku chorobowego za czas niezdolności do pracy.
Wysokość świadczeń
Podstawa wynagrodzenia chorobowego bądź zasiłku jest obliczana na podstawie wynagrodzenia uzyskiwanego przez pracownika w ostatnich 12 miesiącach poprzedzających chorobę, po potrąceniu składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika (13,71%).
W przypadku, kiedy niezdolność do pracy powstanie wcześniej, do podstawy zasiłku wejdą pełne miesiące naszego dotychczasowego zatrudnienia. Na przykład: zatrudnienie od 1 października 2008 r. i choroba w lutym 2009 r. oznacza, że podstawa zasiłku będzie obliczona z zarobków za 4 miesiące, tj. z okresu październik 2008 r. – styczeń 2009 r.
Kiedy jednak pracownik przez cały okres, z którego ma być obliczana podstawa świadczenia przebywał na urlopie bezpłatnym, wychowawczym, czy też odbywał służbę wojskową, nie ma jego zarobków, na podstawie których możliwe byłoby obliczenie świadczenia.
Wówczas podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, bądź zasiłku stanowi wynagrodzenie za miesiąc kalendarzowy, w którym powstała niezdolność do pracy w wysokości:
- wynagrodzenia określonego w umowie – jeśli pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości,
- przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy - jeżeli pracownikowi przysługuje wynagrodzenie zmienne.
Adam P. zatrudniony u swojego pracodawcy od 5 lat, przebywał ostatnio na 13-miesięcznym urlopie bezpłatnym. W dniu poprzedzającym jego powrót do pracy zachorowała jego żona. Adam P. przedłożył pracodawcy zwolnienie lekarskie ZUS ZLA z tytułu opieki nad chorym członkiem rodziny na 8 dni, które przypadały bezpośrednio po jego urlopie bezpłatnym. Z tego tytułu należny będzie Adamowi P. zasiłek opiekuńczy za 8 dni.
Adamowi P. przysługuje wynagrodzenie miesięczne w stałej wysokości 2300 zł.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowić więc będzie wynagrodzenie z umowy o pracę przysługujące w miesiącu, w którym przebywał na zwolnieniu.
Zasiłek zostanie obliczony następująco:
Podstawa wymiaru zasiłku to wynagrodzenie 2300 zł – kwota potrąconych składek na ubezpieczenia społeczne 315,33 zł (13,71% z 2300 zł) = 1984,67 zł
Wysokość zasiłku opiekuńczego to 80% jego podstawy = 1587,74 zł
Zasiłek za 1 dzień = 1587,74 :30 = 52,92 zł
Zasiłek za 8 dni opieki nad żoną = 423,36 zł (z tej kwoty zostanie potrącony jeszcze podatek).
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz. U. z 2005r. nr 31 poz. 267 ze zm.)