Celem przepisów unijnych jest zapewnienie dostępu do świadczeń pieniężnych związanych z chorobą lub macierzyństwem osobom, które:
- przemieszczają się,
- zmieniają pracę,
- podejmują pracę na własny rachunek w różnych państwach.
Tak jak państwa członkowskie Unii Europejskiej traktowane są także państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), tj. Norwegia, Islandia i Liechtenstein, Szwajcaria.
Zakres świadczeń w razie choroby i macierzyństwa
Świadczeniami pieniężnymi z tytułu choroby i macierzyństwa, które podlegają koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w Polsce są:
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy,
- zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego
- świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego
- zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego,
- zasiłek macierzyński,
- zasiłek opiekuńczy.
Informacje o tym, na jakie świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa, możemy liczyć w państwach członkowskich oraz jakie są warunki ich nabywania można uzyskać w instytucji właściwej do realizacji tych świadczeń każdego państwa.
Można się także zwrócić do instytucji łącznikowej w zakresie świadczeń w razie choroby i macierzyństwa w tym państwie. Instytucje właściwe każdego państwa wymienione są w załączniku 2 do Rozporządzenia Rady (EWG) 574/72, a instytucje łącznikowe w załączniku 4 do tego rozporządzenia.
W jakich przypadkach nabywamy prawa do świadczeń
Zapewnione prawo do świadczeń mamy w następujących sytuacjach:
- Kiedy obywatel polski będzie zatrudniony u zagranicznego pracodawcy, bez względu na to czy zamieszkuje na stałe w Polsce, czy przeniósł swoje miejsce zamieszkania do innego państwa (np. kiedy Polka podlega ustawodawstwu Irlandii z tytułu wykonywania umowy o pracę na rzecz tamtejszego pracodawcy, w przypadku, kiedy urodzi dziecko, nabędzie prawa do świadczeń z tytułu macierzyństwa na podstawie przepisów irlandzkich),
- W przypadku, gdy obywatel polski wykonuje pracę na własny rachunek w innym państwie członkowskim i podlega przepisom prawnym tego państwa (np. we Włoszech, to będą mu przysługiwały odpowiednio świadczenia pieniężne na wypadek choroby przewidziane przepisami włoskimi),
- W razie zatrudnienia się w polskiej firmie przez obywatela innego państwa członkowskiego i podlegania tu ubezpieczeniu chorobowemu świadczenia będą przysługiwały na zasadach określonych polskimi przepisami (np. obywatel Niemiec pracuje u polskiego pracodawcy i podlega ustawodawstwu polskiemu, będzie miał prawo do zasiłku opiekuńczego w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad 3 letnim chorym synem),
- Kiedy obywatel innego państwa członkowskiego będzie prowadził własną działalność gospodarczą w Polsce (np. obywatel czeski prowadzi działalność w Polsce i podlega ustawodawstwu polskiemu, jeżeli zachoruje otrzyma zasiłek z ZUS).
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie