Na podwyższenie kwoty wolnej w podatku dochodowym od osób fizycznych z obecnych 30 000 zł do 60 000 zł czekają wszyscy, zwłaszcza emeryci, którym obiecano zwolnienie emerytur z podatku. Podwojenie kwoty wolnej w PIT oznacza 300 zł dodatkowego dochodu dla osób zarabiających więcej niż 2 500 zł miesięcznie; taki bowiem dochód z podatku jest zwolniony obecnie.
- Podwyższenie kwoty wolnej w PIT: w 2024 roku jednak niemożliwe?
- Bezwarunkowy dochód podstawowy 2024: co to za zasiłek
- Bezwarunkowy Dochód Podstawowy: co to jest i skąd taka idea
Ministerstwo Finansów policzyło właśnie jakie skutki dla budżetu państwa oznacza podwyższenie kwoty wolnej do 60 000 zł i wyszła gigantyczna kwota 48 miliardów złotych. Co to oznacza?
Podwyższenie kwoty wolnej w PIT: w 2024 roku jednak niemożliwe?
48 mld zł to nie jedyny uszczerbek dla budżetu państwa w związku z podwojeniem kwoty wolnej. Wpływy z PIT stanowią ważną część dochodów dla jednostek samorządu terytorialnego. Podwyższenie kwoty wolnej oznacza więc mniejsze wpływy także do tych budżetów. Dodatkowo więc budżet państwa musiałby im ten ubytek zrekompensować.
Choć wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych nie są kluczowe dla wpływów budżetu państwa – tu podstawową rolę odgrywa podatek od towarów i usług VAT – to jednak tak gigantyczny koszt oznacza, że przynajmniej w tym roku podwyższenia kwoty wolnej nie będzie.
Co prawda podając skutki finansowe podwojenia kwoty wolnej w PIT resort finansów pozostawił ten fakt bez komentarza – a przynajmniej nie pojawiły się jednocześnie deklaracje dotyczące wprowadzania takiego rozwiązania w życie – to wiadomo, że i bez tego deficyt budżetu państwa jest tak wielki, że przekracza próg dopuszczalnego deficytu w państwach Unii Europejskiej – 3 proc. PKB w roku, 60 proc. PKB cały dług publiczny – i już wiadomo, że zgodnie z obowiązującą w takich przypadku tak zwaną procedurą nadmiernego deficytu rząd będzie musiał opracować program naprawczy.
Logika więc wskazuje, że o dalszym zwiększaniu deficytu nie może być mowy.
Bezwarunkowy dochód podstawowy 2024: co to za zasiłek
W tej sytuacji maleje też szansa na wprowadzenie postulowanego jeszcze przed pandemią nowego świadczenia określanego mianem Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego (BDP); wówczas założono, że ma go otrzymywać co miesiąc każdy obywatel w wysokości 1 300 zł, bez żadnych dodatkowych warunków, niezależnie od tego czy ma inne dochody, czy nie albo czy jest majętny albo ubogi.
Jeśli bowiem państwa nie stać na 300 zł miesięcznie i to tylko dla podatników, to co dopiero na 1 300 zł lub więcej dla każdego dorosłego obywatela.
W tej sytuacji zwolennicy muszą poczekać na lepsze czasy. Co nie wyklucza jednak, że na zasadzie eksperymentu, z pieniędzy dedykowanych na ten cel z funduszy europejskich taki bezwarunkowy zasiłek dla każdego dorosłego obywatele w najbliższym czasie nie może być wprowadzony na określonym ternie – w jednym lub kilku powiatach województwa zaliczanego do kręgu uboższych w Polsce.
Raczej na pewno trudno byłoby o zgodę rządu na sfinansowanie BDP w jakiejkolwiek formie ze środków budżetu własnego.
Bezwarunkowy Dochód Podstawowy: co to jest i skąd taka idea
Założenia dotyczące bezwarunkowego dochodu podstawowego są następujące. Jest to świadczenie bezwarunkowe, co oznacza, że powinno przysługiwać bez warunków związanych np. ze składkami, podejmowaną pracą. Jest to ponadto świadczenie powszechne, czyli ma przysługiwać wszystkim obywatelom albo mieszkańcom danego terytorium, a nie wybranej grupie.
Dodatkowo, jest to świadczenie indywidualne, skierowane do jednostek, a nie do rodzin czy gospodarstw domowych i powinno być niezależne o tego, w jaki sposób gospodarstwo domowe jest zbudowane. Nie powinno różnić się wysokością kierowaną do różnych grup beneficjentów.
Co ważne, ma to być świadczenie pieniężne, a nie przekazywane w formie dóbr, usług czy ograniczonych bonów do wykorzystania na konkretne usługi i towary. Powinno to być świadczenie regularne, najczęściej mówi się o wypłacaniu go co miesiąc.
Bezwarunkowy Dochód Podstawowy (BDP) ma nie tylko zastąpić wszelkie zasiłki, drogie w administrowaniu i niepotrzebne zajmujące pracowników, tak bardzo potrzebnych w produktywnych dziedzinach rynku pracy, ale także być forma gratyfikacji dla takich właśnie obywateli. Budują oni swoją pracą dobrobyt całego kraju, współfinansują transfery socjalne a w zamian nie mają nic ekstra.
Bezwarunkowy dochód podstawowy to nowe rozwiązanie w polityce socjalnej państwa. Ma ograniczyć biurokrację konieczną przy mnogości zasiłków k obywatelom dać większą pewność posiadania stałego dochodu, a tym samym środków na utrzymanie.
Jeszcze przed pandemią zespół ekspertów przygotował program pilotażowy, który został wpisany do strategii regionalnej Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza. Jest to 10 gmin położonych przy północnej granicy Polski. Strategia została zaakceptowana przez marszałka województwa.
Jeśli zaś eksperyment potwierdzi wszystkie założenia twórców BDP, być może następnym krokiem będzie wprowadzanie programu najpierw w najbiedniejszych regionach, a na końcu - w całym kraju, o ile budżet państwa, wspierany ewentualnie środkami europejskimi będzie w stanie udźwignąć taki wydatek.