Jesteś rodzicem dziecka z orzeczeniem? To wyzwanie, ale i szansa na wsparcie! W 2025 r. możesz liczyć na zwiększone świadczenia i nowe rozwiązania. Sprawdź, jakie dodatki przysługują Twojej rodzinie i jak złożyć wnioski krok po kroku.
- Świadczenie pielęgnacyjne – 3 287 zł miesięcznie
- Zasiłek pielęgnacyjny – 215,84 zł miesięcznie
- Dodatek do zasiłku rodzinnego: 90-110 zł miesięcznie
- Jednorazowe świadczenie "Za życiem" – 4 000 zł
- Świadczenie wspierające – od 2025 dla dorosłych
- Inne formy wsparcia
- Jak skorzystać – krok po kroku
- Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Rok 2025 przynosi ważne zmiany i waloryzacje w systemie wsparcia dla rodzin z dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności. Aby ułatwić orientację w przysługujących prawach, przygotowaliśmy ten przewodnik. Znajdziesz w nim aktualne informacje o kluczowych świadczeniach. Przedstawiamy także inne formy pomocy i praktyczne wskazówki dotyczące składania wniosków. Sprawdź, z jakich możliwości możesz skorzystać.
Świadczenie pielęgnacyjne – 3 287 zł miesięcznie
Od 1 stycznia 2025 r. świadczenie pielęgnacyjne zostaje ustalone na 3 287 zł miesięcznie, stanowiąc kluczowe wsparcie dla opiekunów.
Kto może otrzymać świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje rodzicom lub opiekunom dziecka niepełnosprawnego do 18. roku życia. Aby dziecko mogło zachować świadczenia po 18. roku życia (w ramach tzw. starych zasad, czyli dla świadczeń nabytych przed 2024 rokiem), orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności musi być wydane przed 16. lub 18. rokiem życia. W zależności od rodzaju niepełnosprawności. Dla osób, które nabyły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego po 1 stycznia 2024 r., kryterium wieku dziecka do 18. roku życia pozostaje kluczowe, a po tym wieku zastosowanie ma świadczenie wspierające dla osoby niepełnosprawnej. Oto najważniejsze informacje:
- Jeśli opiekujesz się więcej niż jednym dzieckiem z orzeczeniem, świadczenie jest podwyższone o 100% za każde kolejne. Jest to istotna zmiana, która weszła w życie od 2024 roku, znacząco wspierając rodziny z kilkoma dziećmi z niepełnosprawnościami.
- Kwota 3 287 zł miesięcznie obowiązuje od 1 stycznia 2025 roku.
Zasiłek pielęgnacyjny – 215,84 zł miesięcznie
Zasiłek pielęgnacyjny stanowi dodatkowe wsparcie finansowe, którego wysokość w 2025 roku pozostaje niezmienna. Poniżej przedstawiamy kluczowe zasady jego przyznawania:
- Przysługuje dziecku z orzeczeniem (umiarkowany lub znaczny stopień) bez względu na wiek, pod warunkiem, że orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności zostało ustalone przed ukończeniem 21. roku życia. Zasiłek przysługuje również osobom po ukończeniu 75. roku życia.
- W 2025 r. jego wysokość pozostaje na poziomie 215,84 zł/mies.
Dodatek do zasiłku rodzinnego: 90-110 zł miesięcznie
Rodzinom spełniającym kryterium dochodowe dla zasiłku rodzinnego przysługuje również specjalny dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. W 2025 roku kryterium dochodowe wynosi 674 zł na osobę w rodzinie lub 764 zł, jeśli w rodzinie jest dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności. Jego wysokość zależy od wieku dziecka:
- 90 zł – do 5 lat,
- 110 zł – od 5 do 24 lat, pod warunkiem kontynuowania nauki.
Jednorazowe świadczenie "Za życiem" – 4 000 zł
W przypadku najcięższych niepełnosprawności, rodzice nowo narodzonego dziecka mogą ubiegać się o jednorazowe wsparcie finansowe. Jeśli Twoje dziecko urodziło się z ciężkim, nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, otrzymasz jednorazowe 4 000 zł. Wniosek należy złożyć do 12 miesięcy od narodzin dziecka.
Świadczenie wspierające – od 2025 dla dorosłych
Świadczenie wspierające to nowe rozwiązanie wprowadzone dla pełnoletnich osób z niepełnosprawnością, które ma na celu zapewnienie im większej samodzielności i wsparcia finansowego.
Od 1 stycznia 2025 r. osoby powyżej 18 lat, z orzeczeniem o niepełnosprawności i określonym poziomem potrzeby wsparcia (na poziomie 78–86 pkt), mogą ubiegać się o świadczenie wspierające, które może wynosić 120–220% renty socjalnej. Ostateczna wysokość zależy od liczby punktów w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.
Warto sprawdzić status dziecka po ukończeniu 18. roku życia, ponieważ to świadczenie jest przyznawane bezpośrednio osobie niepełnosprawnej, a nie jej opiekunowi.
Inne formy wsparcia
Poza wymienionymi świadczeniami istnieje szereg innych możliwości uzyskania pomocy. Pamiętaj, że wiele z nich jest zależnych od indywidualnej sytuacji oraz programów lokalnych. Oto niektóre z nich:
- Renta socjalna – Przysługuje osobom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu powstałego przed ukończeniem 18. roku życia, albo w trakcie nauki w szkole lub na studiach przed ukończeniem 25. roku życia.
- Dofinansowania z PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) – Obejmują m.in. wsparcie w zakupie sprzętu rehabilitacyjnego, likwidację barier architektonicznych, technicznych czy w komunikowaniu się. Informacje o programach i zasadach dofinansowań znajdziesz w powiatowych centrach pomocy rodzinie (PCPR) lub miejskich ośrodkach pomocy społecznej (MOPS/GOPS).
- Ulgi podatkowe – Możliwość odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.
- Zniżki na leki, rehabilitację i sprzęt – W zależności od rodzaju schorzenia i orzeczenia, przysługują różne formy ulg i zniżek. Warto zawsze pytać w aptekach, placówkach medycznych i sklepach medycznych.
- Zasiłek dla opiekuna – W niektórych sytuacjach (np. dla osób, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego wskutek zmian w przepisach z 2024 r.), przysługuje zasiłek dla opiekuna. Warto to sprawdzić w urzędzie gminy/MOPS.
Jak skorzystać – krok po kroku
Proces ubiegania się o świadczenia może wydawać się skomplikowany, ale odpowiednie przygotowanie dokumentów i wiedza o miejscach składania wniosków znacznie go ułatwią. Pamiętaj, aby zawsze sprawdzić aktualne wymogi i terminy.
Przygotuj niezbędne dokumenty
Przed złożeniem wniosków upewnij się, że masz skompletowane wszystkie wymagane dokumenty. Do podstawowych należą:
- Orzeczenie o niepełnosprawności (uniemożliwiające samodzielną egzystencję lub wymagające stałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji).
- Akt urodzenia dziecka oraz inne dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub sprawowanie opieki prawnej.
- Faktury i rachunki za zakupiony sprzęt rehabilitacyjny, leki, czy poniesione koszty rehabilitacji (dotyczy niektórych form dofinansowań i ulg).
- Dokumenty dochodowe rodziny (w przypadku ubiegania się o zasiłek rodzinny i dodatki).
Złóż wnioski we właściwych instytucjach
W zależności od rodzaju świadczenia, wnioski składa się w różnych urzędach. Oto miejsca, gdzie należy się udać:
- Do MOPSu/GOPS (Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej) – o świadczenie pielęgnacyjne i zasiłek pielęgnacyjny.
- Do urzędu miasta/gminy – o dodatek do zasiłku rodzinnego.
- Do gminy/MOPSu – o jednorazowe świadczenie "Za życiem" (wniosek należy złożyć do 12 miesięcy po narodzinach dziecka).
- Do ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) – o świadczenie wspierające po 18. roku życia (wniosek składa osoba niepełnosprawna).
Pamiętaj o terminach i dokładności
Aby proces ubiegania się o świadczenia przebiegł sprawnie, kluczowe jest zwracanie uwagi na detale i terminowość.
- Sprawdzaj terminy i składniki wniosków – każdy program ma inne terminy i wymagane dokumenty. Niektóre świadczenia wymagają ponawiania wniosku co pewien czas.
- Zawsze weryfikuj aktualne przepisy i wymogi na stronach internetowych odpowiednich instytucji (np. Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ZUS, MOPS/GOPS).
- W razie wątpliwości skonsultuj się z pracownikiem ośrodka pomocy społecznej lub centrum pomocy rodzinie – udzielą Ci oni wszystkich niezbędnych informacji.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy można pracować i pobierać świadczenie pielęgnacyjne?
Tak, możesz pracować i pobierać świadczenie jednocześnie. To kolejna ważna zmiana wprowadzona w 2024 roku, umożliwiająca opiekunom aktywizację zawodową bez utraty prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Czy można pobierać świadczenie pielęgnacyjne i zasiłek rodzinny jednocześnie?
Tak, można pobierać świadczenie pielęgnacyjne oraz zasiłek rodzinny (wraz z dodatkiem z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego), pod warunkiem spełnienia kryterium dochodowego dla zasiłku rodzinnego. Świadczenie pielęgnacyjne nie jest wliczane do dochodu rodziny przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego.
Co się dzieje po ukończeniu 18 lat przez dziecko z orzeczeniem?
Po ukończeniu 18. roku życia przez dziecko z orzeczeniem sytuacja prawna świadczeń ulega zmianie. Dotychczasowe świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna co do zasady wygasa (chyba że prawo do niego zostało nabyte na tzw. starych zasadach przed 2024 r. i jest kontynuowane). Od 2024 roku wprowadzono świadczenie wspierające, które przysługuje bezpośrednio osobie niepełnosprawnej po ukończeniu 18. roku życia, po uzyskaniu decyzji o poziomie potrzeby wsparcia. Warto sprawdzić możliwość ubiegania się o rentę socjalną, a także inne formy wsparcia z PFRON czy ulgi.
Czy trzeba odnawiać orzeczenie o niepełnosprawności?
Tak, orzeczenia o niepełnosprawności wydawane są na określony czas. Przed upływem terminu ważności orzeczenia należy złożyć wniosek o jego przedłużenie do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Jest to kluczowe dla zachowania ciągłości prawa do świadczeń i ulg związanych z niepełnosprawnością.
Masz pytania? Skonsultuj się z lokalnym MOPS lub PCPR. Skorzystaj ze świadczeń, które Ci się należą!
Ostatnia aktualizacja: 19 czerwca 2025 r.