Nie pozwól, by niezrealizowane świadczenie w postaci pieniędzy z ZUS po bliskim zmarłym przepadło

Ewa Kranz
Autorka specjalizująca się w tworzeniu i redagowaniu treści dotyczących zdrowia
rozwiń więcej
Wypłata niezrealizowanego świadczenia po bliskim zmarłym / Shutterstock

Wielu Polaków nie wie, że po śmierci bliskiej osoby można otrzymać pieniądze, które zmarły miał jeszcze do odebrania z ZUS. To tzw. niezrealizowane świadczenie – czyli należność, której osoba uprawniona nie zdążyła pobrać przed śmiercią. Warto sprawdzić, komu i na jakich zasadach przysługuje ta wypłata.

Co właściwie oznacza „niezrealizowane świadczenie”?

Niezrealizowane świadczenie to pieniądze należne osobie zmarłej z tytułu emerytury lub renty, które nie zostały wypłacone z różnych przyczyn – najczęściej dlatego, że ZUS został poinformowany o śmierci świadczeniobiorcy jeszcze przed wypłatą. Zdarza się, że świadczenie w postaci emerytury lub renty za dany miesiąc zostało już naliczone, ale nie zdążono go przekazać. Wówczas mówimy o niezrealizowanym świadczeniu. Takie środki nie przepadają – mogą trafić do członków rodziny zmarłego. Kolejne niezrealizowane świadczenie może dotyczyć osoby, która złożyła wniosek o emeryturę i spełniała wszystkie warunki do jej przyznania, ale zmarła przed otrzymaniem decyzji o przyznaniu emerytury. Środki należne osobie zmarłej od dnia spełnienia warunków do miesiąca śmierci są niezrealizowanym świadczeniem. Może je otrzymać jego rodzina – o ile złoży w tej sprawie wniosek. Tak samo dzieje się w przypadku osób, które wystąpiły o przeliczenie świadczenia, a postępowanie nie zakończyło się przed ich śmiercią.

Komu przysługuje wypłata świadczenia po zmarłym?

Nie każdy krewny może ubiegać się o te środki. ZUS wypłaca niezrealizowane świadczenia według ściśle określonej kolejności. W pierwszej kolejności – małżonek lub dzieci, które prowadziły ze zmarłym wspólne gospodarstwo domowe. Przykład: Pan Stefan, emeryt, mieszkał z synem. Zmarł w lipcu i nie pobrał emerytury za ten miesiąc. Syn ma prawo do wypłaty tej należności. W drugiej kolejności – małżonek i dzieci, którzy nie mieszkali razem ze zmarłym, pod warunkiem, że nie ma osób z pierwszej grupy. Przykład: Pani Helena była wdową i mieszkała sama. Jej dorosłe dzieci, mimo że prowadzą własne gospodarstwa, mogą otrzymać emeryturę matki za miesiąc, w którym zmarła. W trzeciej kolejności – inni członkowie rodziny, którzy byli uprawnieni do renty rodzinnej lub których zmarły utrzymywał. W przypadku, gdy o wypłatę świadczenia stara się więcej niż jedna osoba (np. dwoje dzieci), ZUS dzieli świadczenie po równo między uprawnionych.

Jakie dokumenty należy złożyć, aby otrzymać niezrealizowane świadczenie z ZUS?

Osoba ubiegająca się o niezrealizowane świadczenie powinna złożyć do ZUS komplet następujących dokumentów: - wniosek ENS o wypłatę niezrealizowanego świadczenia, - odpis aktu zgonu (jeśli nie został wcześniej złożony), - akt małżeństwa – w przypadku małżonka, - akt urodzenia – w przypadku dziecka, - oświadczenie lub inne dowody, które potwierdzają prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt utrzymywania zmarłego. Ważne, aby dokumenty były kompletne. Wtedy postępowanie przebiega szybciej, a decyzja o wypłacie niezrealizowanego świadczenia może być wydana nawet w ciągu kilku tygodni.

Kiedy i gdzie złożyć wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłym?

Wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której przysługiwały świadczenia. Po tym terminie prawo do wypłaty wygasa. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w tym czasie wnioskodawca poprosi o dalsze prowadzenie postępowania – wtedy ZUS może kontynuować sprawę. Wniosek można złożyć na kilka sposobów: - osobiście w dowolnym oddziale ZUS, - za pośrednictwem pełnomocnika, - wysyłając pocztą, - elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

Jak długo trwa rozpatrywanie wniosku o wypłatę niezrealizowanego świadczenia?

ZUS ma obowiązek wydać decyzję w ciągu 30 dni od wyjaśnienia wszystkich niezbędnych okoliczności. Jeśli dokumenty są niekompletne, urząd poprosi o ich uzupełnienie. Po wydaniu decyzji środki są przelewane na konto lub przekazywane pocztą – zgodnie z wnioskiem zainteresowanego. Od wypłaty niezrealizowanego świadczenia potrącany jest podatek dochodowy, który ZUS odprowadza do właściwego urzędu skarbowego. Po zakończeniu roku osoba, która otrzymała pieniądze, dostaje z ZUS informację PIT-11, na podstawie której musi rozliczyć się z fiskusem.

Wypłata świadczenia nie przysługuje automatycznie – trzeba złożyć wniosek ENS. Jeżeli świadczenie nie zostanie odebrane w terminie, roszczenie wygasa.

Infor.pl
Czy NBP oprócz rezerw złota utworzy rezerwę bitcoina?
29 paź 2025

Narodowy Bank Polski zgromadził już blisko 520 ton złota, co plasuje nasz kraj w czołówce największych posiadaczy kruszcu na świecie. W obliczu globalnych zmian pojawia się jednak pytanie: czy złoto wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju i kiedy Polska zdecyduje się sięgnąć także po bitcoina? Eksperci podpowiadają kiedy i jak tego dokonać!

Nowe uprawnienia PIP od 1 stycznia 2026 r. - decyzje zamiast sądu, wyższe kary i kontrole zdalne
29 paź 2025

Od początku 2026 roku wejdą w życie przepisy znacząco rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Zmiany te w istotny sposób wpłyną na relacje między pracodawcami, zleceniobiorcami i osobami współpracującymi w modelu B2B. Nowe regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i ograniczyć nadużycia w zatrudnieniu, ale mogą też oznaczać poważne wyzwania dla firm. W artykule omawiamy najważniejsze założenia nowelizacji oraz jej praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorców.

Chcesz mieć byle jaką emeryturę? Wypłacaj pieniądze z PPK na bieżące wydatki
29 paź 2025

Polska się starzeje, a pracowników ubywa. Co to oznacza dla przyszłych emerytów? Raport GUS nie pozostawia złudzeń - obciążenie systemu emerytalnego będzie coraz większe. W obliczu tych wyzwań Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) stają się kluczem do finansowej stabilności na jesień życia. Tomasz Orlik, Członek Zarządu ds. Operacyjnych, PFR TFI wyjaśnia dlaczego PPK to nie tylko oszczędności, ale i inwestycja w Twoją przyszłość, którą warto potraktować długoterminowo.

PZON: Nie ma okulisty (komisja orzeka o niepełnosprawności oka). Nie ma też ortopedy (komisja orzeka o nogach). Pedagog pyta: Czy możesz sam się ubrać i najeść? Czy masz kolegów?
30 paź 2025

Kolejny list do Infor.pl o tym samym schemacie przebiegu komisji ustalania stopnia i zakresu niepełnosprawności wobec dziecka. Komisje w sprawie niepełnosprawności oceniają niepełnosprawność przy pomocy trzech pytań. W przypadku dzieci autystycznych i mających zespół Aspergera są to pytania o 1) imię i nazwisko 2) wiek i 3) ulubione zajęcia. Jeszcze inne pytania są w odniesieniu do dzieci okaleczonych na poziomie wzroku, sprawności nóg albo rąk. W tym wypadku mama takiego dziecka relacjonuje nam, że w badaniu dziecka z niepełnosprawnością na poziomie wzroku i ortopedii kluczowe staje się pytanie pedagoga: 1) czy chłopiec może sam się ubrać, 2) sam się najeść, czy 3) ma kolegów. Matka wyciąga z tego wniosek, że zamiast badania medycznego pod kątem stopnia niepełnosprawności jej rodzina przeszła jakiś rodzaj testu na samodzielność jej dziecka (jeżeli dziecko się samo ubierze, to nie jest niepełnosprawne).

Nieobowiązkowe prace domowe - krzywda liczona w miliardach złotych. Kto poniesie odpowiedzialność za decyzje w edukacji?
29 paź 2025

Jeśli każde dziecko w Polsce straciło jeden rok edukacji przez wadliwe decyzje resortu, to nie mówimy o reformie, lecz o krzywdzie narodowej – wartej ponad 15 miliardów złotych. Waldemar Żurek zapowiada pozwy wobec sędziów, którzy – jego zdaniem – „nie są sędziami” i powinni odpowiadać własnym majątkiem. Wreszcie ktoś głośno mówi o osobistej odpowiedzialności za decyzje publiczne. Problem w tym, że pan Żurek patrzy jedynie tam, gdzie politycznie wygodnie. Jeśli naprawdę chcemy rozmawiać o odpowiedzialności za wyrządzanie krzywdy, to nie w sądach, lecz w Ministerstwie Edukacji trzeba jej szukać - pisze adwokat Grzegorz Prigan.

Jest limit kontroli – mogą trwać tyle i ani dnia dłużej. NSA potwierdza – wtedy można kazać kontrolerom pocałować klamkę
29 paź 2025

Przedsiębiorcy, także działający w formie jednoosobowych działalności gospodarczych, mogą być kontrolowani przez szereg państwowych instytucji. Czas trwania kontroli to nie tylko stres co do tego, czy kontroler nie będzie dokonywał innej, mniej korzystnej interpretacji przepisów, niż przedsiębiorca stosował, ale też uciążliwość. W toku kontroli urzędnicy żądają masy dokumentów, a także wyjaśnień, odpowiedzi na pytania. Jednak czas kontroli jest limitowany.

Wniosek o zasiłek pogrzebowy – duże zmiany od 2026 roku
29 paź 2025

Od 1 stycznia 2026 r. zmienią się zasady składania wniosku o zasiłek pogrzebowy. Wynika to zarówno z nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak i zmienionych przepisów rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno–rentowe. Gotowy jest już projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w tej sprawie. Przypomnijmy, że od przyszłego roku wzrośnie też kwota zasiłku pogrzebowego z 4000 zł do 7000 zł.

Czy najemca może się zameldować w wynajmowanym mieszkaniu? Wiele osób jest zaskoczonych odpowiedzią na to pytanie. Przepisy nie pozostawiają wątpliwości
29 paź 2025

Wynajmujesz mieszkanie i chciałbyś uchronić się przed zameldowaniem najemcy? Przepisy nie pozostawiają w tym zakresie wątpliwości. Niestety wiele osób ich nie zna i po fakcie bywają zaskoczone. Sprawdź, jak postępować.

Odpowiedzialność solidarna przy delegowaniu pracowników do Niemiec. Obowiązki pracodawcy i pracodawcy użytkownika
29 paź 2025

W przypadku delegowania pracowników do Niemiec - zarówno w modelu pracy tymczasowej, jak i świadczenia usług - szczególnego znaczenia nabiera zagadnienie odpowiedzialności solidarnej. Choć temat ten nie zawsze znajduje się w centrum uwagi przedsiębiorców, jego praktyczne skutki mogą być bardzo poważne. W razie stwierdzenia nieprawidłowości przez instytucje kontrolne, zarówno agencja delegująca pracowników do Niemiec, jak i klient końcowy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności - również finansowej.Podstawą prawną dla agencji pracy jest Arbeitnehmerüberlassungsgesetz (AÜG) – niemiecka ustawa o zatrudnieniu tymczasowym, natomiast w przypadku firm podwykonawczych zastosowanie ma § 631 niemieckiego Kodeksu cywilnego (BGB). W artykule eksperckim przygotowanym przez Euro-lohn odpowiadamy na pytania: Kto odpowiada za wynagrodzenie, składki i podatki - pracodawca czy użytkownik? Jaka jest rola dokumentów: PIT-4, PIT-28, Lohnsteuerbeschanigung, o czym należy wiedzieć podczas rozliczeń podatkowych i jakie są obowiązki księgowe przy delegowaniu pracowników do Niemiec.

Ministerstwo Finansów i KAS: budujemy Tax Morale. Czy moralność podatkowa zastąpi mechanizmy kontroli podatkowej?
29 paź 2025

W dniu 28 października 2025 r. w Ministerstwie Finansów odbyła się konferencja na temat moralności podatkowej w społeczeństwie i gospodarce. Uczestnikami spotkania byli m.in. wiceminister finansów Szef KAS Marcin Łoboda, przedstawiciele szwedzkiej administracji podatkowej, Krajowej Administracji Skarbowej, środowiska naukowego i biznesu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat budowania moralności podatkowej i jej wpływu na skuteczność poboru podatków.

pokaż więcej
Proszę czekać...