Od 2026 roku osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności zyskają więcej praw i świadczeń. Wyższe dopłaty z PFRON, rozszerzony dostęp do świadczenia wspierającego, ulgi podatkowe i dłuższe urlopy to tylko część zmian. Sprawdź, jakie kwoty obowiązują w 2026 r., kto może dostać 1 550 zł dopłaty do pensji i jak uzyskać kartę parkingową bez wychodzenia z domu.
- Czym jest umiarkowany stopień niepełnosprawności
- Prawa pracownicze w 2026 roku
- Zasiłki z MOPS i kryteria dochodowe
- PFRON i dopłaty do wynagrodzeń
- Świadczenie wspierające w 2026 r.
- Ulgi podatkowe i inne uprawnienia
- Podsumowanie
Czym jest umiarkowany stopień niepełnosprawności
Przepisy o rehabilitacji i zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami wyróżniają trzy stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany i znaczny. Umiarkowany stopień (dawniej II grupa inwalidzka) obejmuje osoby, które nie mogą pracować bez wsparcia albo mogą pracować jedynie w warunkach pracy chronionej. Orzeczenie wskazuje, że taka osoba wymaga czasowej lub częściowej pomocy innych ludzi w życiu społecznym.
Orzeczenie o umiarkowanym stopniu może wydać powiatowy lub wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności (PZON/WZON). Dokument ten, w połączeniu z dodatkowym orzeczeniem lekarza ZUS, otwiera dostęp do szeregu świadczeń i ulg.
Prawa pracownicze w 2026 roku
Osoby ze stopniem umiarkowanym (i znacznym) pracują maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Wyjątkiem są pracownicy pilnujący mienia lub ci, którzy dobrowolnie rezygnują z tego uprawnienia (wymagane jest wówczas zaświadczenie od lekarza i Państwowej Inspekcji Pracy).
Dodatkowe przywileje to także:
- 15‑minutowa przerwa wliczana do czasu pracy – przysługuje wszystkim pracownikom z niepełnosprawnością, w tym ze stopniem umiarkowanym.
- 10 dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym – prawo to przysługuje osobom ze stopniem umiarkowanym i znacznym.
- Przerwy w pracy z zachowaniem wynagrodzenia: do 21 dni na turnus rehabilitacyjny raz w roku, a także na badania specjalistyczne, zabiegi lecznicze, rehabilitację i uzyskanie zaopatrzenia ortopedycznego, jeśli takich czynności nie można wykonać poza godzinami pracy.
Pracodawca ma też obowiązek dostosować stanowisko pracy do potrzeb pracownika niepełnosprawnego (np. poprzez specjalne wyposażenie lub możliwość pracy zdalnej).
Zasiłki z MOPS i kryteria dochodowe
Uzyskanie zasiłków z pomocy społecznej zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od spełnienia kryteriów dochodowych. W 2026 r. progowe wartości dochodowe prawdopodobnie nie ulegną zmianie i nadal będą wynosić 1010 zł dla osoby samotnej oraz 823 zł dla każdej osoby w rodzinie. Przekroczenie progów dochodowych powoduje utratę prawa do większości świadczeń (poza zasiłkiem pielęgnacyjnym). Najważniejsze świadczenia MOPS to:
Świadczenie | Warunki | Kwota w 2026 r. |
|---|---|---|
Zasiłek stały | przyznawany osobie całkowicie niezdolnej do pracy, jeśli dochód na osobę w rodzinie jest niższy od kryterium (823 zł) – stanowi różnicę między kryterium a posiadanym dochodem | do 1 209 zł miesięcznie |
Zasiłek okresowy | dla osób i rodzin, u których dochód nie przekracza kryterium; kwota zależy od sytuacji materialnej | kwota uzależniona od dochodów |
Zasiłek celowy | jednorazowe wsparcie na określony cel (np. zakup leków, żywności, opału) – wymaga spełnienia kryteriów dochodowych | wysokość ustalana indywidualnie |
Zasiłek pielęgnacyjny | przysługuje osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osobom z umiarkowanym stopniem, jeżeli niepełnosprawność powstała do ukończenia 21. roku życia ; nie podlega kryterium dochodowemu | 215,84 zł miesięcznie; kwota ta nie zmieni się w 2026 r. |
Ośrodki pomocy społecznej oferują również usługi opiekuńcze, specjalistyczne poradnictwo prawne i psychologiczne. Zakres tych usług zależy od konkretnej gminy.
PFRON i dopłaty do wynagrodzeń
Pracodawcy zatrudniający osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą otrzymać dofinansowanie wynagrodzenia z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Od 2025 r. dopłata dla pracownika z umiarkowanym stopniem wynosi 1550 zł miesięcznie. Jeśli pracownik ma schorzenie szczególne (np. choroby psychiczne, epilepsja, poważne upośledzenia rozwojowe lub jest niewidomy), dopłata wzrasta o 1035 zł, co daje łącznie 2585 zł na jednego pracownika. PFRON dofinansowuje również udział w turnusach rehabilitacyjnych, zakup sprzętu rehabilitacyjnego czy likwidację barier architektonicznych.
Świadczenie wspierające w 2026 r.
Od 2024 r. ZUS wprowadził świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami wymagających codziennej pomocy. Przyznanie świadczenia zależy od poziomu potrzeby wsparcia określonego przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON).
W 2026 roku prawo do świadczenia zostanie rozszerzone. Osoby uzyskujące 70–76 punktów w skali WZON po raz pierwszy otrzymają prawo do świadczenia.
Wysokość świadczenia wspierającego w 2026 roku
Punkty w decyzji WZON (poziom potrzeby wsparcia) | Procent renty socjalnej | Szacunkowa kwota w 2026 r. (po waloryzacji) |
|---|---|---|
95–100 pkt | 220 % | ok. 4250 zł |
90–94 pkt | 180 % | ok. 3480 zł |
85–89 pkt | 120 % | ok. 2320 zł |
80–84 pkt | 80 % | ok. 1550 zł |
78–79 pkt | 60 % | ok. 1160 zł |
70–77 pkt (nowa grupa od 2026 r.) | 40 % | ok. 770 zł |
Kwoty te obowiązywać będą od 1 marca 2026 r., kiedy renta socjalna zostanie poddana waloryzacji. Aby otrzymać świadczenie wspierające, trzeba mieć co najmniej 18 lat, mieszkać w Polsce i złożyć wniosek w ZUS po uzyskaniu ostatecznej decyzji WZON. Wniosek składa się elektronicznie (PUE ZUS, Emp@tia lub bankowość elektroniczna).
Ulgi podatkowe i inne uprawnienia
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo do ulgi rehabilitacyjnej w rozliczeniu PIT. Odliczeniu podlegają zarówno wydatki nielimitowane (np. adaptacja mieszkania, zakup sprzętu rehabilitacyjnego, zakup samochodu przystosowanego do potrzeb osoby niepełnosprawnej), jak i wydatki limitowane (leki, turnusy rehabilitacyjne, dojazdy na zabiegi, pieluchy, usługi tłumacza migowego). Aby skorzystać z ulgi, trzeba posiadać faktury za poniesione wydatki i rozliczać się na zasadach ogólnych.
Inne uprawnienia i ulgi obejmują:
- Dofinansowanie zakupu sprzętu ortopedycznego i rehabilitacyjnego oraz likwidacji barier w miejscu zamieszkania – pomoc przyznawana przez PFRON i PCPR.
- Zniżki na transport publiczny – osoby z II stopniem niepełnosprawności otrzymują około 37% zniżki na bilety kolejowe w pociągach regionalnych i 49% zniżki w pociągach Intercity. W wielu miastach mają też prawo do bezpłatnej komunikacji miejskiej (często wraz z opiekunem).
- Zwolnienie z abonamentu RTV – osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą po zgłoszeniu tego faktu na Poczcie Polskiej nie płacić abonamentu za radio i telewizję.
- Ulga na przejazdy samochodem – wydatki na dojazd na zabiegi rehabilitacyjne można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej.
Karta parkingowa
Osoba z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, która ma znacznie ograniczoną możliwość samodzielnego poruszania się, może uzyskać kartę parkingową. Jednak orzeczenie musi zawierać odpowiednie symbole przyczyny niepełnosprawności: 04‑O (choroby narządu wzroku), 05‑R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10‑N (choroba neurologiczna.
Karta parkingowa uprawnia do korzystania z miejsc dla osób z niepełnosprawnościami oraz do niestosowania się do niektórych zakazów postoju. Aby ją otrzymać, należy złożyć wniosek w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności wraz z fotografią i opłatą administracyjną.
Podsumowanie
Umiarkowany stopień niepełnosprawności nie jest wyrokiem; to dokument, który w połączeniu z aktywną postawą pozwala korzystać z szeregu świadczeń i ułatwień. Warto znać swoje prawa, kontrolować terminy waloryzacji i składać wnioski online, większość procedur (także orzekanie poziomu potrzeby wsparcia) można dziś załatwić bez wychodzenia z domu.