Osobom bezrobotnym, które często straciły pracę wbrew swojej woli, trudno jest odnaleźć się w nowej sytuacji. Zgłoszenie się do Urzędu Pracy to często przykry obowiązek. Dlatego też osoby bezrobotne powinny wiedzieć, jakie mają prawa.
Podstawowym prawem bezrobotnego jest prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Zasiłek przysługuje każdemu bezrobotnemu, jeżeli:
- nie ma dla niego propozycji odpowiedniej pracy, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, szkolenia, prac interwencyjnych lub robót publicznych,
- w okresie 18 miesięcy przed dniem rejestracji udokumentował co najmniej 365 dni:
- zatrudnienia lub wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę nakładczą lub świadczenia usług na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenie z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy,
- opłacania składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej lub współpracy jeżeli podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia,
- wykonywania pracy w okresie tymczasowego aresztowania, jeżeli podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej połowy minimalnego wynagrodzenia,
- został zwolniony po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, jeśli jej okres odbywania wynosił 240 dni,
- opłacał składkę na Fundusz Pracy w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej za granicą u pracodawcy zagranicznego,
- był zatrudniony za granicą i przybył do Rzeczpospolitej Polskiej jako repatriant,
- był zatrudniony w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Każdy zarejestrowany jako osoba bezrobotna może:
- korzystać z informacji o wolnych miejscach pracy, które posiada urząd pracy,
- zostać skierowany na szkolenie,
- korzystać z profesjonalnej pomocy w uzyskaniu propozycji odpowiedniej pracy,
- korzystać z fachowego i profesjonalnie prowadzonego poradnictwa zawodowego, uczestniczyć w zajęciach klubu pracy, uzyskać pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy,
- do 10 dni w roku przebywać za granicą lub pozostawać w innej sytuacji powodującej brak gotowości do podjęcia zatrudnienia, jeżeli o tym zawiadomił urząd pracy. Zasiłek za ten okres nie przysługuje.
Po spełnieniu ustawowych przesłanek osoba bezrobotna może:
- zostać skierowana do wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, do odbycia stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych,
- uzyskać jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej,
- uzyskać dodatek aktywizacyjny w sytuacji gdy pobiera zasiłek dla bezrobotnych i podejmie zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w wyniku skierowania lub z własnej inicjatywy,
- uzyskać sfinansowanie kosztów studiów podyplomowych,
- uzyskać pożyczkę na sfinansowanie kosztów szkolenia,
- uzyskać zwrot kosztów zakwaterowania i wyżywienia podczas szkolenia poza miejscem zamieszkania, jeżeli wynika to z umowy zawartej z instytucją szkoleniową,
- uzyskać stypendium na kontynuację dalszej nauki w szkole ponadpodstawowej lub gimnazjalnej dla dorosłych albo w szkole wyższej w systemie studiów niestacjonarnych, podjętej w okresie 12 m-cy od dnia rejestracji,
- zostać skierowany do wykonywania prac społecznie użytecznych jeżeli nie posiada prawa do zasiłku i korzysta ze świadczeń pomocy społecznej,
- uzyskać zwrot całości lub części kosztów z tytułu przejazdu na szkolenie,
- korzystać z bezpłatnej opieki zdrowotnej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy