Od 1 lipca 2019 r. prawo do świadczenia nie będzie już uzależnione od ustalenia alimentów na dziecko od drugiego rodzica. Zobacz więcej: Świadczenie wychowawcze (500 plus) dla samotnych rodziców w 2019 r. - ważne zmiany
Komu przysługuje świadczenie 500 plus?
Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci stanowi, iż świadczenie z programu 500 plus przysługuje ojcu, matce, opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu dziecka.
Dla otrzymania wsparcia na pierwsze dziecko konieczne jest spełnienie kryterium dochodowego.
Polecamy: Urlopy wypoczynkowe. Pytania i odpowiedzi.
Który z rozwiedzionych rodziców powinien wnioskować o świadczenie?
Świadczenie wypłaca się temu z rodziców, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Chodzi zatem o tego rodzica, z którym dziecko zamieszkuje i jest na jego utrzymaniu.
W praktyce, gdy po złożeniu wniosku przez jednego rodzica, organ otrzyma wniosek również od drugiego z nich, powinien ustalić, kto rzeczywiście sprawuje opiekę. W tym celu może zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Opieka naprzemienna
Wyjątkiem od zasady, iż świadczenie wychowawcze przysługuje niepodzielnie tylko jednemu z rodziców jest sytuacja, gdy rodzice zgodnie z wyrokiem rozwodowym sądu sprawują nad dzieckiem tzw. opiekę naprzemienną.
Gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.
W praktyce wykazanie, iż rodzice sprawują opiekę naprzemienną nad dzieckiem okazało się sporym problemem. W orzecznictwie sądów administracyjnych pojawiły się dwa przeciwstawne stanowiska w kwestii tego czy rodzice mogą otrzymać świadczenie, jeżeli w wyroku rozwodowym sąd wprost nie orzekł o tym sposobie sprawowania władzy rodzicielskiej. Na problem zwracał uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich m.in. w Wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości z 4 października 2017 r., postulując konieczność zdefiniowania w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym opieki/pieczy sprawowanej przez rodziców w powtarzających się okresach. Obecnie trwają prace legislacyjne nad uregulowaniem tej kwestii w ustawie.
Zobacz więcej: Opieka naprzemienna 2018 – nowe przepisy
Samotny rodzic
Osoba samotnie wychowująca dziecko, musi spełnić dodatkowe warunki, aby otrzymać świadczenie. Samotny rodzic nie otrzyma bowiem wsparcia, jeżeli na rzecz dziecka od drugiego rodzica nie zostało ustalone świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd. Wyjątkowo, pomimo braku takiego tytułu świadczenie wychowawcze może zostać wypłacone, gdy:
1) drugie z rodziców dziecka nie żyje;
2) ojciec dziecka jest nieznany;
3) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone;
4) sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
5) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.
Polecamy serwis: Dziecko i prawo