Nie ma się co dziwić, że są obawy co do utraty miesięcznie: 4 800 zł, 4 000 zł, czy 3 200 zł itd., aż do 800 przy odpowiednio 6. dzieci, 5., 4. czy przy 1. Wiele osób już pyta: Kiedy traci się prawo do 800 plus? Komu zabiorą 800 plus? Czasami dzieje się tak, że traci się prawo do świadczenia (nierzadko na skutek donosu "życzliwego" sąsiada) i sądy, najczęściej administracyjne, WSA i NSA orzekają w sprawie uchylenia prawa do świadczenia rodzinnego. Wcześniej w sprawę wkracza ZUS. Czy 800 plus jest w takim razie zagrożone - pytają zaniepokojeni świadczeniobiorcy. Coraz więcej spraw jest w sądach - czy spotka to i nas? Opisujemy jedną z trudniejszych spraw przed WSA z 21.05.2025 r.: decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do 800 plus ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc.
- Czy 800 plus zagrożone? Coraz więcej spraw w sądach bo ZUS może wiele...
- Kiedy traci się prawo do 800 plus?
- Komu zabiorą 800 plus?
- Gdzie zgłosić bezprawne pobieranie 800 plus?
- Wyrok WSA z 21.05.2025 r.: decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do 800 plus ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc
Czy 800 plus zagrożone? Coraz więcej spraw w sądach bo ZUS może wiele...
Zakład Ubezpieczeń Społecznych może bez zgody strony zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wychowawczego, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna mająca wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, osoba nienależnie pobrała świadczenie wychowawcze lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego.
Co wtedy robić? To proste powiedzieć, że pieniądze zostały wydane, skonsumowane - nie ma ich. Jednak jak wskazuje: R. Prokop [w:] Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Komentarz, wyd. II, red. J. Blicharz, J. Glumińska-Pawlic, L. Zacharko, LEX/el. 2019, art. 27: „W sytuacji gdy przyznane prawo do świadczenia wychowawczego nie została całkowicie skonsumowana, a wyjdą na jaw okoliczności, że przyznane świadczenie jest nienależne – zdaniem komentującego – w pierwszej kolejności należy doprowadzić do wydania decyzji o uchyleniu prawa do świadczenia wychowawczego (od dnia orzekania w przedmiotowej kwestii), a dopiero później do orzekania (poprzez wydanie decyzji administracyjnej) o nienależnie pobranym świadczeniu za okres w jakim zostało ono wypłacone.”
Kiedy traci się prawo do 800 plus?
Prawo do świadczenia 800 plus traci się w kilku sytuacjach. Co ważne, osoba, która pobrała nienależnie świadczenie wychowawcze, jest obowiązana do jego zwrotu.
Uchylenie lub zmiana prawa do świadczenia wychowawczego może wprawdzie nastąpić w trybie art. 27 ust. 1 u.p.p.w.d., jednakowoż ma ona charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc czyli jedynie z mocą na przyszłość od daty jej wydania. Nie podlega zatem uchyleniu lub zmianie na tej podstawie prawo do świadczenia wychowawczego, które zostało wcześniej skonsumowane, czyli już pobrane. Pozbawienie strony prawa do wypłaconego świadczenia wychowawczego nastąpić może jedynie przy zastosowaniu instytucji świadczenia nienależnego pobranego, podlegającego zwrotowi na zasadzie art. 25 ustawy.
Komu zabiorą 800 plus?
Świadczenie 800 plus zabiorą osobie, która nienależnie pobrała świadczenie wychowawcze. Za nienależne pobranie 800 plus uważa się:
- świadczenie wychowawcze przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą to świadczenie;
- świadczenie wychowawcze wypłacone osobie innej niż osoba, której świadczenie zostało przyznane, z przyczyn niezależnych od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
- świadczenie wychowawcze wypłacone mimo braku prawa do tego świadczenia.
Na definicję świadczeń nienależnie pobranych składa się wyłącznie element obiektywny w postaci rzeczywistego skorzystania z określonej formy wsparcia finansowego, mimo braku prawa do jego pobierania. Z kolei element subiektywny pozostaje bez znaczenia. Zatem dla uznania na podstawie tej przesłanki, że świadczenie zostało nienależnie pobrane nie jest istotne, że osoba uprawniona nie miała świadomości, że jej się ono nie należy.
Gdzie zgłosić bezprawne pobieranie 800 plus?
Najlepiej bezprawne pobieranie świadczenia 800 plus zgłosić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, bo to on zajmuje się przyznawaniem i wypłatą świadczeń.
Wyrok WSA z 21.05.2025 r.: decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do 800 plus ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc
Nie ma się co dziwić, że są obawy co do utraty miesięcznie: 4 800 zł, 4 000 zł, czy 3 200 zł itd., aż do 800 przy odpowiednio 6. dzieci, 5., 4. czy przy 1. Czasami się tak jednak dzieje i sądy, najczęściej administracyjne, WSA i NSA orzekają w sprawie uchylenia prawa do świadczenia rodzinnego. Czy 800 plus jest w takim razie zagrożone - pytają zaniepokojeni świadczeniobiorcy. Coraz więcej spraw jest w sądach - czy spotka to i nas? Opisujemy jedną z trudniejszych spraw przed WSA z 21.05.2025 r.: decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do 800 plus ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc. Tezy sądu są dość skomplikowane, bo i skomplikowany był stan faktyczny, ale brzmią one tak:
- Decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do świadczenia wychowawczego, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1576, dalej: u.p.p.w.d.), ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc, tj. z mocą na przyszłość od daty wydania decyzji. Zmiana prawa do świadczenia wychowawczego w zakresie jego wysokości dokonana z mocą wsteczną jest niedopuszczalna. Ponadto w trybie art. 27 u.p.p.w.d. nie podlega zmianie lub uchyleniu prawo do świadczenia wychowawczego już wcześniej skonsumowane, czyli świadczenie w całości pobrane. W konsekwencji jedynie w sytuacji, gdy przyznane prawo do świadczenia wychowawczego nie zostało jeszcze całkowicie skonsumowane, a wyjdą na jaw okoliczności wskazujące, że przyznane świadczenie jest nienależne, w pierwszej kolejności należy doprowadzić do wydania decyzji o zmianie bądź uchyleniu prawa do świadczenia wychowawczego (od dnia orzekania w danej kwestii), a następnie wydać decyzję o nienależnie pobranym świadczeniu za okres, w jakim zostało ono wypłacone. Natomiast w sytuacji, gdy prawo do świadczenia wychowawczego zostało już skonsumowane (wypłacone), a na jaw wyjdą okoliczności wskazujące na to, że przyznane świadczenie jest nienależne, nie ma podstaw do wydawania decyzji zmieniającej świadczenie. W takim przypadku wydaje się jedynie decyzję w przedmiocie nienależnie pobranego świadczenia.
- Przesłanka nienależnie pobranego świadczenie wychowawczego określona w art. 25 ust. 2 pkt6 u.p.p.w.d., nie ma charakteru jednorodnego, który pozwalałby na automatyczne przyjęcie, że w każdej sytuacji zakwalifikowanej przez organ jako podpadającej pod ten przepis, nie będzie on odnosił się do elementu subiektywnego, czyli stanu świadomości (woli) osoby pobierającej świadczenie wychowawcze co do tego, że to świadczenie nie powinno zostać przyznane albo że zaistniały okoliczności powodujące ustanie prawa do tego świadczenia. W każdej zatem sytuacji należy ocenić stan faktyczny danej sprawy, a nie przyjmować automatycznie nienależność pobranego świadczenia wychowawczego.
Pocieszające jest to, że sądy podobnie orzekają co do odebrania świadczenia 800 plus, bo Charakter rozstrzygnięcia podejmowanego w trybie art. 27 ust. 1 ustawy z 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci - dot. 800 plus, nie pozwala, aby zmiana lub uchylenie przyznanego prawa do świadczenia wychowawczego następowała z datą wsteczną.
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1576)