Sąd opiekuńczy może na wniosek przysposabiającego orzec, że przysposobienie ma skutki przysposobienia wspólnego, jeżeli przysposabiający był małżonkiem osoby, która wcześniej dziecko przysposobiła, a małżeństwo ustało przez śmierć małżonka, który już dokonał przysposobienia.
Niedopuszczalne jest wspólne przysposobienie przez jakiekolwiek inne - poza małżonkami - osoby, np. rodzeństwo, przez dwie osoby tej samej płci ani przez osoby pozostające w konkubinacie. Dopuszczalne jest natomiast przysposobienie dziecka jednej z osób pozostających w konkubinacie przez drugiego z konkubentów. Jednakże, jak to wyjaśnił Sąd Najwyższy zgoda matki (ojca) na takie przysposobienie wymaga z jej (jego) strony świadomości, że wskutek tego przysposobienia utraci władzę rodzicielską nad dzieckiem.
Zgoda na przysposobienie
Przysposobienie przez jednego z małżonków nie może nastąpić bez zgody drugiego małżonka, chyba że ten nie ma zdolności do czynności prawnych albo że porozumienie się z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Ma to miejsce wówczas, gdy porozumienie się z drugim z małżonków jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, np. poważna choroba uniemożliwia nawiązanie kontaktu z małżonkiem, gdy nie jest znane miejsce jego pobytu. Przeszkoda musi mieć charakter trwały a nie przemijający.
Zobacz: Kiedy do adopcji konieczna jest zgoda blankietowa?
Oświadczenie woli o przysposobieniu jest uprawnieniem osobistym. Nie jest więc dopuszczalne orzeczenie o przysposobieniu dziecka wspólnie przez małżonków w sytuacji, w której jedno z nich nie jest znane z miejsca pobytu i nie złożyło wniosku o przysposobienie.
Przysposobić wspólnie można w dwojaki sposób. Przysposobienie może zostać orzeczone od razu jako przysposobienie wspólne albo osoba przysposobiona przez jednego z małżonków zostanie przysposobiona następnie przez drugiego za zgodą małżonka pierwszego.
Przysposobienie wspólne tworzy dwa stosunki przysposobienia: między każdym z przysposabiających a przysposobionym, wskutek czego dopuszczalne jest rozwiązanie jednego stosunku przysposobienia przy dalszym istnieniu drugiego. W związku z tym każdy z tych stosunków może być różny, np. jeden może ulec rozwiązaniu.
Rozwód lub unieważnienie małżeństwa nie wpływa na ustanie stosunku przysposobienia, gdyż w takim wypadku stosuje się przepisy dotyczące skutków jak przy rozwodzie co do wspólnych małoletnich dzieci.
Zobacz serwis: Adopcja