Opiekun prawny dla dziecka nieletniej matki

Joanna Namojlik
rozwiń więcej
Niepełnoletniej matce nie przysługuje władza rodzicielska.
Konieczność powołania opiekuna prawnego zachodzi w przypadku urodzenia dziecka przez małoletnią matkę. Zgodnie z przepisami, nie przysługuje jej bowiem władza rodzicielska.

Niepełnoletnia matka

Statystki wskazują na coraz większą liczbę niepełnoletnich matek. W takiej sytuacji pojawia się problem związany z władzą rodzicielską i ustanowieniem opiekuna.

Kobieta, która nie ukończyła 18 lat i urodziła dziecko, nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych. Przypomnieć należy, iż zgodnie z prawem, osoba, która ukończyła lat 13, a nie osiągnęła jeszcze pełnoletniości, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych – o czym stanowi Kodeks cywilny w art. 15.

W sytuacji, gdy jeden z rodziców nie dysponuje pełną zdolnością do czynności prawnych, wówczas władza rodzicielska przysługuje drugiemu.

Jeśli jednak zarówno matka jak i ojciec nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych wówczas ani ojciec ani matka nie posiadają władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.  

Co więcej pozostają oni wciąż pod władzą rodzicielską swoich rodziców, gdyż – zgodne z art. 92 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – dziecko pozostaje aż do pełnoletniości pod władzą rodzicielską.

Zobacz również: Czy sąd może ingerować we władzę rodzicielską?

Ma to na celu ochronę dziecka i działanie w jego imieniu. Nie należy utożsamiać władzy rodzicielskiej ze sferą imperium rodzica nad dzieckiem. Dodać również należy, że władza rodzicielska to nie tylko prawo, ale i obowiązek rodziców. Istotnym elementem tego obowiązku jest dostarczanie dziecku środków utrzymania i wychowania.

Opiekun dziecka

W sytuacji, gdy władza rodzicielska nie powstała ze względu na wiek rodziców (małoletnia matka i brak ustalonego prawnego ojcostwa), wówczas przedstawicielem ustawowym dziecka zostaje opiekun prawny.

Powołanie opiekuna polega na wyznaczeniu konkretnej osoby do sprawowania pieczy nad dzieckiem. Obowiązek do jego wyznaczenia spoczywa na sądzie opiekuńczym, który dokonuje tego z urzędu. Dobro dziecka stanowi główne kryterium przy wyborze opiekuna.

W wyniku orzeczenia sądu najczęściej opiekunem dziecka małoletniej matki zostaje jeden z rodziców małoletniej. W sytuacji gdy żaden z rodziców małoletniej nie chce lub nie może stać się opiekunem, dziecko reprezentowane jest przez kuratora ustanowionego przed sąd opiekuńczy.

Zobacz również: Ustanowienie opieki nad małoletnim – kiedy?

Nieprzysługiwanie władzy rodzicielskiej rodzicom ze względu na brak pełnej zdolności do czynności prawnej nie skutkuje pozbawieniem ich możliwości uczestniczenia w wychowywaniu dziecka.

Opieka wygasa i matka uzyskuje z mocy prawa władzę rodzicielską z chwilą osiągnięcia pełnoletniości.

Kto nie może być opiekunem

Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazują cechy dyskwalifikujące bycie opiekunem. Pełna zdolność do czynności prawnych i dysponowanie pełnią praw publicznych stanowią podstawowe cechy opiekuna, które posiadać powinien.

Ponadto zgodnie z uregulowaniami zawartymi w k.r.o. opiekunem małoletniego nie może być ustanowiona osoba, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim.

Poza tym, opiekunem być nie może osoba wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej m.in. z wychowywaniem, leczeniem czy edukacją małoletnich lub opieką nad nimi.

Kodeks wyraźnie stanowi także, iż osoba wobec której zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków, które na niej spoczywają, nie może być ustanowiona opiekunem.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Prawo
Ile jest warta informacja czy akcja zdrożeje? Kolizja interesów prawnych i obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej a należyte wykonywanie zadań giełdowych. Przepisy i sankcje
05 maja 2025

W sytuacji kolizji pomiędzy obowiązkiem lojalnego wykonywania obowiązków służbowych a obowiązkiem zachowania tajemnicy i ochrony informacji poufnych, rozstrzygnięcie, które przyznaje pierwszeństwo temu drugiemu, opiera się na fundamentalnych zasadach prawa rynku kapitałowego oraz etyce zawodowej. Zasadniczo, ochrona rynku finansowego i zapobieganie nadużyciom w obrocie papierami wartościowymi mają nadrzędne znaczenie, a w związku z tym obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej w kontekście informacji poufnych staje się priorytetowy. Jest to nie tylko kwestia przestrzegania przepisów prawa, ale także zapewnienia uczciwości i przejrzystości w działaniach podejmowanych na rynku kapitałowym - pisze radca prawny K. Jakub Gładkowski. I wyjaśnia także jakie są sankcje i odpowiedzialność za tego typu naruszenia w unijnym i polskim porządku prawnym.

Rozwód w 2025 i 2026 r. [FAQ]
05 maja 2025

Co może się zmienić w procedurach rozwodowych? Jakie są aktualne przepisy? Co trzeba wiedzieć o rozwodzie w 2025 2026 r.? Oto odpowiedzi na najważniejsze pytania!

Sejm na żywo 5 maja: Komisja śledcza ds. Pegasusa
05 maja 2025

Przesłuchanie nadinsp. Adama Cieślaka, Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

Emerytura i renta po śmierci seniora. Kiedy można ją zatrzymać, a kiedy trzeba zwrócić. ZUS musi wypłacić świadczenie jeżeli zmarły nabył do niego prawo
05 maja 2025

ZUS informuje, że po śmierci osoby pobierającej emeryturę lub rentę, ZUS wstrzymuje wypłatę świadczeń, ponieważ prawo do nich wygasa. Jeśli jednak emerytura lub renta została wypłacona po śmierci, ale w miesiącu, w którym ta śmierć miała miejsce, nie zawsze jest konieczne zwracanie tych pieniędzy do ZUS-u. W niektórych sytuacjach rodzina może zatrzymać ostatnią wypłatę, o ile zmarły miał do niej prawo.

Dwie decyzje w jednej kopercie prześle ZUS do emerytów i rencistów w maju 2025 r. Przeczytaj uważnie i sprawdź wysokość świadczeń
05 maja 2025

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął wysyłkę corocznej korespondencji do emerytów i rencistów. W jednej kopercie znajdą dwie decyzje – o waloryzacji z marca 2025 r. oraz przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego czyli tzw. trzynastki.

Grillowanie na balkonie i w parku – czy jest dozwolone?
05 maja 2025

Nadejście wiosny można poczuć nie tylko w zwiększonych temperaturach, ale także w zapachach unoszonych przez powietrze. Bowiem gdy tylko zaczyna się sezon, Polacy chętnie zaczynają grillować. Rośnie wtedy nie tylko sprzedaż grillowych akcesoriów, ale także statystyczna liczba mandatów udzielonych przez Straż Miejską plenerowym koneserom. Większość mieszkańców miast nie posiada własnego ogrodu, dlatego wielu zadaje sobie pytanie, czy grillowanie na balkonie lub w parku jest dozwolone.

Jak nie zaciągać pożyczki?
05 maja 2025

Każde postanowienie w umowie pożyczkowej może mieć realny wpływ na sytuację finansową pożyczkobiorcy, zwłaszcza jeśli chodzi o dodatkowe opłaty, prowizje czy warunki spłaty. Bardzo ważna jest świadomość prawna, pochopne podejmowanie decyzji odłóż na bok. Zatem jak nie zaciągać pożyczki?

2962 zł dla matek czy ojców, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Nie opłaca im się pracować za minimalną krajową
05 maja 2025

Mówi się o państwie opiekuńczym, o państwie socjalnym. I coś w tym jest. Wśród rodziców dzieci, którzy nie są zatrudnieni mówi się, że przy różnych świadczenia pieniężnych i zasiłkach jakie można otrzymać od państwa nie opłaca im się pracować za minimalną krajową. Wprawdzie może mieliby netto te kilkaset złotych więcej, ale za to jakim kosztem, kosztem pracy i czasu. Rodzice wolą dostać np. 2962 zł, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Oczywiście taki schemat nie jest dany raz na zawsze! Jeśli jest dwoje dzieci kwota ta zwiększa się o kolejne 500 i 800 zł.

Uważam, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 czerwca 2024 r. niesprawiedliwie pominął grupę emerytów, która złożyła wnioski o wcześniejszą emeryturę między 6 czerwca a 31 grudniem 2012 r.
04 maja 2025

Do naszej redakcji stale trafiają historie emerytów, którzy uważają, że zostali pokrzywdzeni przez niekorzystne przeliczenie wcześniejszych emerytur. Trwa to od 2013 r. aż do dnia dzisiejszego. Mechanizm pokrzywdzenia? Emerytura powszechna jest pomniejszana o np. 1000 zł miesięcznie jako sankcja za pójście na emeryturę wcześniejszą. Miesiąc w miesiąc. W artykule przykład takiego listu – autorem jest emerytowany operator kamery. Opisał, że wprost pytał się w ZUS w 2012 r (pracowników i służby prasowe), czy straci na emeryturze powszechnej za pójście na wcześniejszą emeryturę. Usłyszał, że absolutnie nie. Okazało się, że stracił i traci do teraz (do 2025 r.). Historia emeryta jest więc interesująca bo czuł w 2012 r., że zbyt piękne jest, aby nie było jakiegoś haczyka we wcześniejszej emeryturze. I próbował uniknąć zagrożenia szukając informacji w ZUS. Nie udało mu się (pomimo starań).

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie
05 maja 2025

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie, ale czy to wpłynie na aktywizację osób bezrobotnych? Raczej nie, tym bardziej, że ustawodawca poszerzył krąg podmiotów mający prawo do zasiłku przez rok.

pokaż więcej
Proszę czekać...