Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887 z późn. zm.) nakłada obowiązek odprowadzania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych comiesięcznych składek emerytalnych. Można mu podlegać dobrowolnie lub obowiązkowo. Zarówno pracownicy jak i przedsiębiorcy należą do kategorii osób objętej obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalno-rentowym. Wyróżnia się dwa warunki otrzymywania świadczenia emerytalnego. Pierwszym z nich jest kryterium wieku, kolejne stanowi odpowiedni staż ubezpieczeniowy, na którego osiągnięcie składają się okresy składkowe i nie składkowe.
Traktowanie przedsiębiorców i pracowników etatowych jest zróżnicowane.
Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na Newsletter!
Prawo pracownika do emerytury
Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę zobowiązane są do odprowadzania składek emerytalno-rentowych proporcjonalnych do wysokości otrzymywanego wynagrodzenia. To na pracodawcy ciąży ustawowy obowiązek pobrania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.
Polecamy serwis: Emerytury 2014
Samozatrudniony (przedsiębiorca)
W odmiennej sytuacji znajdują się przedsiębiorcy. Ustawa wprawdzie nakłada na nich obowiązek uczestniczenia w powszechnym systemie ubezpieczeń. Jednak mają oni możliwość samodzielnego decydowania o wysokości odprowadzanej składki. Jej podstawą jest zadeklarowana kwota. Nie może ona stanowić mniej niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W 2013 roku takie wynagrodzenie wynosi 2 227,80 zł (brutto). Prowadzi to do sytuacji, w której przedsiębiorcy świadomie decydują się na minimalną wartość składki. Jej wysokość nie jest proporcjonalna do uzyskiwanych dochodów. Jest to wartość stała, wynosząca aktualnie 839 zł miesięcznie. Wysokość odprowadzanej składki ma decydujący wpływ na świadczenie emerytalne, jakie będzie pobierane w przyszłości. Jest to postępowanie krótkowzroczne, jego rezultatem jest bardzo niska wartość emerytury z I i II filaru. Dotyczy to zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorców. Powinni oni przygotować się do znacznego zmniejszenia dochodów po przejściu na emeryturę.
Samodzielne formy oszczędzania
Proponowanym rozwiązaniem dla osób prowadzących własną działalność gospodarczą są samodzielne formy oszczędzania.
Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) dają możliwość kumulowania dodatkowych oszczędności. Plusem tej formy jest bieżący dostęp do zgromadzonych środków. W każdej sytuacji klient może dokonać zwrotu części lub całości środków z IKE. Obowiązują go wówczas zestandaryzowane zasady oszczędzania – wypłaca środki, tracąc dodatkowy zysk, który otrzymałby w sytuacji utrzymania oszczędności do wieku emerytalnego. Środki gromadzone na indywidualnym koncie IKE zwolnienie są z podatku od oszczędności kapitałowych. Stanowi to dobre zabezpieczenie przyszłości i jednocześnie nie blokuje środków. Konto oszczędnościowe IKE jest jednak takim samym składnikiem majątku jak rachunek oszczędnościowy czy auto. Może być więc w całości zajęte przez komornika, na poczet toczącego się postępowania egzekucyjnego. Jest to jedyny, duży minus tej możliwości.
Innym rozwiązaniem są polisy emerytalne, fundusze inwestycyjne, pracownicze programy emerytalne (PPE) i indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Na rynku dostępna jest szeroka oferta tych produktów. Jednak warto porównać korzyści i zagrożenia z nich wynikające. Spełniają one cele zarówno oszczędnościowe jak i ochronne.
Zobacz również: Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – przewodnik po produkcie
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887).