Na emeryturę z urzędu mogą liczyć osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. ZUS będzie wydawał decyzje o nabyciu prawa do emerytury z urzędu także w stosunku do osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.
Od dnia, w który ZUS przyzna emerytury z urzędu, emerytom nie przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Uprawniony do emerytury z urzędu nie ma prawa wyboru świadczenia.
Emeryturę z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy mogą otrzymać wyłącznie osoby pobierający rentę z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy spowodowanej ogólnym stanem zdrowia. Emerytury z urzędu nie otrzymają pobierający rentę inwalidy wojennego, wypadkową czy też rentę socjalną. Emerytury bez składania wniosku nie otrzymają także osoby uprawnione do renty rodzinnej
Warunkami uzyskania emerytury z urzędu jest osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego. W Polsce powszechny wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Kolejnym warunkiem uzyskania emerytury z urzędu jest podleganie ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym.
Do przyznania emerytury z urzędu konieczne jest posiadanie jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia. Emeryturę z urzędu otrzymają ją zarówno osoby posiadające staż ubezpieczeniowym wymaganym do przyznania emerytury w zwykłym trybie po złożeniu wniosku oraz te, które tak długiego stażu nie mają.
Wysokość emerytury z urzędu
Wysokość emerytury z urzędu obliczana jest na zasadach ogólnych. Emerytura ta wynosi:
- 24 proc. kwoty bazowej (tzw. część socjalna świadczenia) oraz
- po 1,3 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
- po 0,7 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.
Na wysokość emerytury mogą mieć też wpływ okresy pracy w gospodarstwie rolnym.
Emerytura obliczona zgodnie z powyższymi zasadami nie może być niższa od pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy.
Wysokości emerytury z urzędu nie może być niższa niż najniższa emerytura. Najniższa emerytura wynosi obecnie 636,29. Gwarancja ta nie dotyczy osób, które nie mają stażu ubezpieczeniowego wynoszącego 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.
Podstawa wymiaru emerytury
Emeryturę z urzędu ZUS oblicza od dotychczasowej lub przeliczonej podstawy wymiaru renty. Jednak podstawę wymiaru emerytury z urzędu można obliczyć na nowo. ZUS może dokonać przeliczenia tylko jeśli osoba zainteresowana złoży wniosek. Podstawę wymiaru emerytury z urzędu ustala się na nowo na zasadach obowiązujących dla świadczeń przyznawanych po raz pierwszy, a więc:
- z okresu kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ustalono prawo do emerytury z urzędu, albo
- z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym ustalono prawo do emerytury z urzędu.
Do obliczenia podstawy wymiaru i wysokości emerytury przyjmuje się wówczas kwotę bazową obowiązującą w dacie przyznania emerytury.
Ponowne obliczenie na wniosek
Przy obliczaniu emerytury z urzędu ZUS przyjmuje okresy składkowe i nieskładkowe, przebyte do dnia przyznania emerytury. Zainteresowany może złożyć dokumenty potwierdzające inne okresy niż uwzględnione przy ustalaniu wysokości emerytury z urzędu. Wtedy emerytura ta zostanie na wniosek świadczeniobiorcy ponownie przeliczona.
Dorabianie emeryta
Osoba, która zamiast dotychczasowej renty z tytułu niezdolności do pracy pobiera z urzędu emeryturę, może pobierać tę emeryturę bez względu na wysokość osiąganego przychodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. W przypadku emerytury z urzędu nie ma znaczenia, czy dotychczasowe zatrudnienie jest kontynuowane. Emeryci z urzędu mogą zarobić bez ograniczenia, nie mają bowiem ustalonych limitów dorabiania.
Ważne
Emerytura z urzędu zamiast dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy przewidziana jest także dla osób urodzonych po 1948 roku. Warunkiem jej otrzymania jest osiągnięcie wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i podleganie ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.