W dniu 16 sierpnia 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 921, dalej „nowelizacja”). Celem nowelizacji jest przede wszystkim umożliwienie rejestracji danych o zmianie obywatelstwa w zbiorze PESEL oraz unieważniania z urzędu dowodów osobistych tych osób, które utraciły polskie obywatelstwo, a także wprowadzenie nowej zasady utraty ważności dokumentu paszportowego.
Nowelizacja dostosowuje przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.) oraz ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2010 r. Nr 217, poz. 1427 ze zm.) do przepisów ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2012 r., poz. 161, dalej „ustawa o obywatelstwie polskim”), która weszła w życie w dniu 15 sierpnia 2012 r. i o której informowaliśmy Państwa w naszych ostatnich publikacjach.
Zobacz: Zmiana ustawy o dokumentach paszportowych
Dane o nabyciu lub utracie obywatelstwa polskiego
Nowelizacja przewiduje, że dane o nabyciu lub utracie obywatelstwa polskiego wojewoda lub minister właściwy do spraw wewnętrznych (zgodnie ze swoją właściwością) są zobowiązani przekazywać niezwłocznie do organu gminy właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego osoby, której dotyczy zmiana, a w przypadku braku miejsca pobytu stałego takiej osoby – do organu właściwego ze względu na ostatnie miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące oraz do organu, który wydał dowód osobisty.
Dane dotyczące obywatelstwa w rejestrze PESEL
Najważniejszą zmianą wprowadzoną przez nowelizację jest przypisanie ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych uprawnienia do rejestracji w rejestrze PESEL danych dotyczących obywatelstwa, co stanowi konsekwencję nałożonego na ministra właściwego do spraw wewnętrznych przez ustawę o obywatelstwie polskim obowiązku orzekania w sprawach przywrócenia obywatelstwa polskiego oraz rejestrowania tych danych w centralnym rejestrze danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego.
Jak wskazano w uzasadnieniu do nowelizacji, rozwiązanie to umożliwi bezpośrednie zasilanie rejestru PESEL w dane o obywatelstwie przez centralny rejestr danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego. Konsekwencją wprowadzonej zmiany będzie także umożliwienie unieważniania z urzędu dowodów osobistych tych osób, które utraciły obywatelstwo polskie.
Zobacz serwis: Sprawy urzędowe
Rozszerzony katalog podmiotów
Nowelizacja rozszerza również katalog podmiotów, które są zobowiązane do informowania organów gmin o nabyciu lub utracie obywatelstwa polskiego. W stanie prawnym sprzed nowelizacji do przekazywania takich informacji byli zobowiązani jedynie wojewodowie. Natomiast nowelizacja rozszerza ww. obowiązek na ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Wskazany podział obowiązków pomiędzy wojewodami a ministrem właściwym do spraw wewnętrznych odpowiada kompetencjom przyznanym tym organom na mocy ustawy o obywatelstwie polskim.
Utrata ważności dokumentu paszportowego
Nowelizacja wprowadza również zmiany w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz. U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1027 ze zm.), poprzez wprowadzenie nowej zasady utraty ważności dokumentu paszportowego. W dotychczasowym stanie prawnym dokument paszportowy tracił ważność m.in. z dniem podjęcia przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia o wyrażeniu zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego przez posiadacza dokumentu paszportowego. Nowelizacja przewiduje, że zamiast ww. zasady, utrata ważności dokumentu paszportowego będzie następować z dniem utraty przez posiadacza takiego dokumentu obywatelstwa polskiego.
Zobacz serwis: Dowód osobisty
Podsumowanie
Podsumowując, przepisy nowelizacji mają na celu przede wszystkim umożliwienie rejestracji danych o zmianie obywatelstwa w zbiorze PESEL oraz unieważniania z urzędu dowodów osobistych tych osób, które utraciły obywatelstwo polskie. Nowelizacja przewiduje również, że utrata ważności dokumentu paszportowego będzie następować m. in. z dniem utraty przez posiadacza takiego dokumentu obywatelstwa polskiego, a nie jak dotychczas, z dniem podjęcia przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia o wyrażeniu zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.