Ochrona nabywcy – mieszkaniowy rachunek powierniczy
Zgodnie z art. 4 ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, deweloper ma obowiązek zapewnić jeden z następujących środków ochrony:
- Zamknięty mieszkaniowy rachunek powierniczy
- Otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy
- Otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy z gwarancją bankową
- Otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy z gwarancją ubezpieczeniową
Oznacza to, iż pieniądze wpłacane przez nabywców będą gromadzone na mieszkaniowym rachunku powierniczym. Zależnie od rodzaju rachunku, bank będzie wypłacać określone transze po stwierdzeniu zakończenia poszczególnych etapów inwestycji (rachunek otwarty) lub po zakończeniu realizacji całości inwestycji i przeniesieniu na nabywcę prawa własności lokalu (rachunek zamknięty). Dodatkowym zabezpieczeniem ma być obowiązek udzielenia przez dewelopera gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej.
Warto podkreślić, iż obowiązek gromadzenia środków na rachunkach powierniczych dotyczy deweloperów którzy ogłosili sprzedaż po 29 kwietnia 2012 r. Ogłoszeniem sprzedaży jest podanie do publicznej wiadomości (np. zamieszczenie w prasie lub na własnej stronie internetowej) informacji na temat rozpoczęcia procesu oferowania lokali. Dlatego nabywca lokalu mieszkalnego powinien upewnić się, kiedy sprzedaż została rozpoczęta, tak aby mieć pewność, czy jego środki będą gromadzone na rachunku powierniczym.
Powszechnym zjawiskiem, stało się ogłaszanie przez deweloperów sprzedaży inwestycji których zakończenie przewidywane jest dopiero za kilka lat. Prowadzenie rachunku powierniczego jest kłopotliwe i kosztowne dla dewelopera.
Dla klienta najbardziej korzystny jest rachunek zamknięty ponieważ wpłacane środki będą na nim zablokowane, aż do momentu zakończenia realizacji inwestycji. Natomiast rachunek otwarty będzie stosowany najczęściej po to, aby deweloper po zakończeniu danego etapu inwestycji mógł dysponować wypłaconymi środkami w celu dalszej realizacji inwestycji. Można przewidywać, iż deweloperzy w przyszłości będą między sobą konkurować rodzajami rachunków powierniczych, stosując odpowiednie manewry marketingowe.
Umowa deweloperska formie aktu notarialnego
Niezależnie od daty ogłoszenia sprzedaży mają zastosowanie nowe mechanizmy prawne chroniące, w postaci obowiązku zawarcia umowy w formie aktu notarialnego, oraz uprzywilejowanie nabywców lokali w postępowaniu upadłościowym.
Zgodnie z przepisami nowej ustawy umowa deweloperska musi być zawarta przed notariuszem. Brak dochowania formy notarialnej umowy powoduje jej nieważność. Efektem zawarcia umowy w postaci aktu notarialnego jest wpisanie roszczenia nabywcy do księgi wieczystej. Nabywca w myśl nowych przepisów ponosi połowę kosztów zawarcia umowy, dotychczas ponosił całość.
W ustawie określono także postępowanie upadłościowe wobec dewelopera. W myśl nowych przepisów w przypadku ogłoszenia upadłości przez dewelopera priorytetem będzie dokończenie oraz oddanie mieszkań nabywcom. W obecnym kształcie przepisów nabywcy będą decydować o dalszym losie inwestycji.
Warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku gdy zostanie ustanowiona hipoteka na rzecz banku, po przeprowadzeniu egzekucji z zabezpieczenia rzeczowego (np. nieruchomości na której realizowana jest inwestycja) w masie upadłościowej nie pozostanie nic, w ten sposób nabywca nie zostanie zabezpieczony. Niestety, nie została rozwiązana sytuacja w której wspólna (dewelopera i nabywców) nieruchomość zostaje obciążona hipoteką.
Zobacz: Zwrot VAT za materiały budowlane 2012
Prospekt informacyjny
W myśl nowych przepisów ustawy niezbędnym elementem umowy deweloperskiej jest prospekt informacyjny. Prospekt powinien zawierać podstawowe informacje o planowanej inwestycji, wymiarach oraz położeniu lokalu, uzyskanych pozwoleń administracyjnych oraz wszelkich obciążeniach nieruchomości. W ustawie określono wzór prospektu. Deweloper jest zobowiązany do sporządzenia prospektu informacyjnego oraz, na żądanie osoby zainteresowaniem zawarciem umowy deweloperskiej, do nieodpłatnego dostarczenia prospektu na trwałym nośniku informacji.
Odstąpienie od umowy
Zgodnie z ustawą istnieje kilka sytuacji w których nabywca może odstąpić od umowy. Jeśli klient znajdzie błąd, to w ciągu 30 dni może bez konsekwencji odstąpić od umowy deweloperskiej. Klient może odstąpić od umowy również w takim przypadku jak:
- zawarta umowa deweloperska nie zawiera szczegółowych elementów określonych w art. 22 ustawy;
- informacje zawarte w umowie są sprzeczne z informacjami zawartymi w prospekcie informacyjnym;
- w przypadku gdy deweloper nie dostarczył zgodnie z przepisami prospektu informacyjnego;
- gdy prospekt nie zawiera informacji określonych w ustawowym wzorze.
Oznacza to, iż brak zamieszczenia w prospekcie informacyjnym pełnej oraz aktualnej informacji daje możliwość nabywcy odstąpienia od umowy. Dodatkowo podanie nieprawdziwych informacji naraża dewelopera na odpowiedzialność karną, zagrożoną do dwóch lat pozbawienia wolności.
Ostatnią okolicznością, w której nabywca może odstąpić od umowy jest nieprzeniesienie na nabywcę prawa, do którego deweloper był zobowiązany na podstawie zawartej umowy deweloperskiej. W takiej sytuacji nabywca może wyznaczyć deweloperowi termin 120 dniowy na przeniesienie powyższego prawa, a gdy deweloper tego nie wykona, nabywca może odstąpić od umowy. W przypadku odstąpienia od umowy (na podstawie art. 29 ustawy) umowę uważa się za niezawartą, a nabywca nie ponosi żadnych kosztów związanych z odstąpieniem.
Zobacz serwis: Wzory umów
Warto na końcu dodać, iż deweloper może odstąpić od umowy bez konsekwencji w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, gdy nabywca nie wpłaci w terminie oraz w określonej w umowie sumy pieniężnej. W takiej sytuacji do odstąpienia może dojść po upływie 30 dni od dnia doręczenia wezwania do uiszczenia zaległych kwot. Jednakże, nie dotyczy to sytuacji w której niepełnienie świadczenia było spowodowane działaniem siły wyższej. Druga sytuacja, w której deweloper ma prawo odstąpić od umowy następuje, gdy nabywca nie stawił się do odbioru lokalu lub podpisania aktu notarialnego. W takiej sytuacji deweloper dwukrotnie doręcza pisemne wezwanie nabywcy, w odstępie co najmniej 60 dni. Jednak, jeśli nabywca nie stawił się z powodu działania siły wyższej, powyższa sytuacja go nie dotyczy.
Wprowadzenie przepisów dotyczących umów deweloperskich, daje podstawę nabywcom do egzekwowania swoich praw. Przed nabyciem lokalu od dewelopera warto zapoznać się z treścią ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego (ustawy deweloperskiej ), aby w pełni znać i móc egzekwować swoje prawa.