Akty stanu cywilnego mają bardzo dużą moc dowodową – ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. W polskim porządku prawnym wyróżniamy trzy rodzaje aktów stanu cywilnego: akt urodzenia, akt małżeństwa i akt zgonu. Z uwagi na powyższe bardzo ważne jest by dany akt stanu cywilnego został prawidłowo sporządzony. Niestety pomyłki się zdarzają, mniejsze lub większe – w końcu ,,urzędnik też człowiek’’. Takie pomyłki mogą utrudnić życie jednak istnieją sposoby na to by je zlikwidować - procedura różni się w zależności od ,,wagi’’ błędu.
Sprostowanie i unieważnienie aktu
Wszelkie zmiany dotyczące aktów stanu cywilnego są dopuszczalne jedynie w drodze wyjątkowo. Najprostszą zmianą jest sprostowanie aktu stanu cywilnego – można się go domagać gdy akt stanu cywilnego zawiera dane niezgodne z danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego.
Oprócz sprostowania akt może zostać unieważniony, jeżeli akt ten lub wzmianka stwierdzają zdarzenie niezgodne ze stanem faktycznym lub stwierdzono uchybienia, które zmniejszają jego moc dowodową.
Co robić w razie stwierdzenia pomyłki?
W pierwszej kolejności należy określić z jakiego rodzaju błędem mamy do czynienia. Jeżeli w akcie trafiła się drobna pomyłka to powinniśmy zażądać sprostowania aktu. Jak to zrobić?
W tym celu należy zgłosić się do odpowiedniego organu. Prawo do żądania sprostowania ma osoba, której ten akt dotyczy, lub jej przedstawiciel ustawowy, osoby mająca w tym interes prawny lub prokurator. W większości przypadków sprostowania dokona Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego jednak czasem konieczne może być zgłoszenie się do sądu cywilnego.
Sprostowanie w USC
Zgłoś się do Urzędu Stanu Cywilnego. Tam należy złożyć:
- wniosek o sprostowanie treści aktu stanu cywilnego;
- odpis aktu stanu cywilnego podlegający sprostowaniu;
- dowody z wcześniejszych aktów stanu cywilnego (np. akt urodzenia dziecka można sprostować na podstawie aktu małżeństwa rodziców lub aktów urodzenia rodziców jeśli nie są małżeństwem; akt małżeństwa prostuje się na podstawie aktów urodzenia małżonków; akt zgonu prostuje się na podstawie aktu małżeństwa lub aktu urodzenia zmarłego) – BARDZO WAŻNE!!!
- ważny paszport lub dowód osobisty.
Do wniosku należy załączyć dowód dokonania opłaty skarbowej za wydanie odpisu zupełnego po sprostowaniu aktu stanu cywilnego, która wynosi 39 zł. Na załatwienie sprawy nie powinieneś czekać długo.
Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego nie dokona sprostowania na podstawie dowodu tożsamości.
Sprostowanie w sądzie
Sprostowanie aktu stanu cywilnego w sądzie może mieć miejsce jedynie gdy:
- sprostowanie aktu stanu cywilnego jest niemożliwe na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub innych aktów stanu cywilnego albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego,
- sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika urzędu stanu cywilnego nie jest możliwe wyłącznie na podstawie dokumentów wymienionych w pkt 1.
Postępowanie sądowe jest wszczynane na wniosek .Właściwy miejscowo sąd w postępowaniu nieprocesowym w formie postanowienia decyduje o sprostowaniu aktu stanu cywilnego. Nie jest przy tym związany (tak jak Kierownik USC) dokumentami enumeratywnie wymienionymi w art. 35 ust. 1-2 co oznacza, że sąd może sprostować akt stanu cywilnego nawet na podstawie dowodu tożsamości.
Unieważnienie aktu
Unieważnienia aktu stanu cywilnego lub dołączonej do niego wzmianki dodatkowej dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Unieważnienie aktu może nastąpić jeżeli akt ten lub wzmianka stwierdzają zdarzenie niezgodne ze stanem faktycznym lub stwierdzono uchybienia, które zmniejszają jego moc dowodową.
Unieważnić można akt urodzenia dla dziecka, które się nie urodziło, albo akt zgonu osoby, która żyje.
Jeżeli sąd unieważnił akt z przyczyn w/w to może równocześnie postanowić o sporządzeniu nowego aktu stanu cywilnego.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 2064 z późn. zm,)