Kara za usiłowanie (art. 14)

Opracował: Roland Szymczykiewicz
Adwokat
rozwiń więcej
Wykonanie oraz usiłowanie są zagrożone taką samą sankcją.
Sąd wymierza kare za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa. W wypadku określonym w art. 13 § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Wskazany przepis reguluje problematykę wysokości kary wymierzanej sprawcy za usiłowanie dokonania danego przestępstwa.

Zgodnie z treścią art. 14 p. 1 Kodeksu karnego wymierzana kara ma być w granicach zagrożenia przewidzianego dla sprawcy danego przestępstwa. Oznacza to, że możliwa wysokość jest taka sama jak dla sprawcy który by przestępstwa dokonał. Przykładowo jeżeli przestępstwo rozboju (art. 280 p. 1 Kodeksu karnego) jest zagrożone karą od 2 lat do 12 lat pozbawienia wolności, to osoba która usiłowała dokonać rozboju również jest zagrożona tym, że sąd wymierzy jej karę w granicach od 2 do 12 lat.

Analizowany przepis dotyczy także możliwości stosowania środków karnych przewidzianych dla sprawcy tzn, można je też stosować do osoby, która usiłowała popełnić dane przestępstwo.

Wskazuje się w literaturze prawa karnego oraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego (np. wyroku SN z dnia 6 lutego 1976 r., RW 45/76, OSNKW 1976, z. 4-5, poz.64) że sąd kierując się tzw. dyrektywami kary może i powinien (w granicach kar określonych przepisami) wymierzyć karę łagodniejszą oskarżonemu o usiłowanie danego czynu (łagodniejszą w stosunku do tego gdyby wymierzał mu karę już za dokonanie czynu).

Zobacz: Formy popełnienia przestępstwa

Z kolei za usiłowanie nieudolne ustawodawca przewidział możliwość zastosowania przez sąd nadzwyczajnego złagodzenia kary lub nawet możliwość odstąpienia od niej w stosunku do skazanego. Zależeć to będzie od indywidualnej oceny zachowania skazanego dokonanej przez sąd, który będzie dokonywał tego przez pryzmat wspomnianych już tzw. dyrektyw wymiaru kary i będzie brał pod uwagę takie elementy jak stopień nieudolności czynu, sposób działania sprawcy, charakter przestępstwa (stopień jego szkodliwości społecznej) do popełnienia której zmierzał przestępca.

Należy wskazać, że fakt skazania, czy to za usiłowanie udolne czy nieudolne przestępstwa, pociąga za sobą takie same skutki jak zwykłe skazanie w zakresie wpisu do Krajowego Rejestru Karnego, początku i biegu terminów przedawnienia wykonania kary oraz początku biegu terminów zatarcia skazania.

Orzeczenie o usiłowaniu dokonania danego czynu w wyroku przybiera postać wskazania przestępstwa które miało być dokonane oraz zaznaczenia fazy stadialnej tego czynu (czyli w tym przypadku usiłowania). Przykładowo skazanie za zwykłe usiłowanie gwałtu z art. 197 p. 1 będzie zapisane w formie skazania za przestępstwo z art. 197 p. 1 w zw. z art. 13 p.1 Kodeksu karnego. Gdyby było to usiłowanie nieudolne byłby to art. 197 p. 1 w zw. z art. 13 p. 2 Kodeksu karnego.

Zobacz również: Bezpłatne porady prawne

Podstawa prawna: Art. 14 Kodeksu karnego

Prawo
Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk
01 maja 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?
30 kwi 2025

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

Kto nowym papieżem? Media kreują „papabile”, a Kościół przygotowuje się do konklawe 2025
30 kwi 2025

7 maja rozpoczyna się konklawe, które wybierze nowego papieża. Papież Franciszek niestety już nie żyje, a świat katolicki z napięciem śledzi możliwych następców. Media już teraz lansują swoich faworytów – tzw. papabili. Kim są kandydaci na nowego papieża? Jakie poglądy reprezentują? Czy Kościół czeka kontynuacja, czy radykalna zmiana?

pokaż więcej
Proszę czekać...