W myśl tej ustawy obywatelami polskimi są osoby, które posiadają obywatelstwo polskie na podstawie dotychczasowych przepisów. Posiadanie zarówno obywatelstwa polskiego jak i obywatelstwa innego państwa nie pozbawia danej osoby praw i obowiązków, wynikających z posiadania obywatelstwa polskiego. Będąc jednakże obywatelem polskim i równocześnie obywatelem innego państwa, nie można powoływać się ze skutkiem prawnym przed polskimi organami władzy państwowej na to inne obywatelstwo i na wynikające z niego prawa i obowiązki. Wejście w związek małżeński z obywatelem innego kraju nie powoduje automatycznie zmiany obywatelstwa współmałżonka.
Nabycie obywatelstwa polskiego może nastąpić na cztery sposoby: z mocy prawa, przez nadanie obywatelstwa polskiego, przez uznanie obywatelstwa polskiego lub przez przywrócenie obywatelstwa polskiego.
POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Nabycie obywatelstwa polskiego z mocy prawa
Nabycie obywatelstwa polskiego z mocy prawa uzyskuje się przez urodzenie, znalezienie lub przysposobienie. Nabycie obywatelstwa poprzez urodzenie następuje wtedy, gdy co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim (zasada krwi, z łac. ius sanguinis), lub w przypadku, gdy małoletni urodził się na terytorium RP, a jego rodzice są nieznani, nie posiadają żadnego obywatelstwa lub ich obywatelstwo jest nieokreślone (zasada ziemi, z łac. ius soli). Małoletni nabywa również obywatelstwo polskie jeżeli zostanie znaleziony na terytorium RP, a jego rodzice nie są znani. Aby małoletni uzyskał obywatelstwo polskie przez przysposobienie, musi ono nastąpić przez osobę lub osoby posiadające obywatelstwo polskie przed ukończeniem przez niego 16 lat – wtedy przyjmuje się, że małoletni nabył obywatelstwo polskie z dniem urodzenia.
Nabycie obywatelstwa polskiego przez nadanie
Obywatelstwo polskie można nabyć poprzez wniosek do Prezydenta RP o nadanie obywatelstwa polskiego. Prezydent RP nadaje obywatelstwo lub odmawia jego nadania w drodze postanowienia. Postępowanie w tym przedmiocie nie podlega przepisom postępowania administracyjnego, decyzja Prezydenta RP jest uznaniowa i od rozstrzygnięcia Prezydenta RP nie można złożyć odwołania. Możliwe jest jednak ponowne złożenie wniosku wraz z kompletem wymaganych dokumentów. Postępowanie przed Prezydentem jest dosyć sformalizowane i jakikolwiek brak w dokumentach skutkuje odrzuceniem wniosku. Dokumenty przedłożone do Prezydenta RP nie podlegają zwrotowi. Datą nabycia obywatelstwa polskiego przez cudzoziemca jest dzień wydania tego postanowienia.
Zobacz serwis: Obywatelstwo
Nabycie obywatelstwa polskiego przez uznanie
Postępowanie w sprawie nabycia obywatelstwa polskiego przez uznanie odbywa się za wnioskiem cudzoziemca składanym do wojewody. Aby móc ubiegać się o nabycie obywatelstwa polskiego, należy spełniać wskazane w ustawie przesłanki. Za obywatela polskiego uznaje się:
1) cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
2) cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który:
a) pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub
b) nie posiada żadnego obywatelstwa;
3) cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej;
4) małoletniego cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie;
5) małoletniego cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie;
6) cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 10 lat, który spełnia łącznie następujące warunki:
a) posiada zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawo stałego pobytu,
b) posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
7) cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od roku na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem lub posiadaną Kartą Polaka.
Zobacz również: Konstytucja
Cudzoziemiec ubiegający się o uznanie za obywatela polskiego, z wyłączeniem cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 i 5, jest obowiązany posiadać znajomość języka polskiego potwierdzoną urzędowym poświadczeniem, świadectwem ukończenia szkoły w Rzeczypospolitej Polskiej lub świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim. Wojewoda odmawia uznania cudzoziemca za obywatela polskiego, gdy nie spełnia on wymogów wymienionych powyżej lub gdy nabycie przez niego obywatelstwa polskiego stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Od decyzji Wojewody można się odwołać.
Repatriacja
Zgodnie z ustawą z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji, repatriantem jest osoba, która przybyła do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej wydanej w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się na stałe. Repatriant nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy państwa.