Jakie kompetencje ma Prezydent RP wobec rządu?

Łukasz Matys
rozwiń więcej
Istotnym uprawnieniem Prezydenta jest zwoływanie Rady Gabinetowej. / inforCMS
Prezydent RP to najważniejsza osoba w naszym państwie. Wybieramy go raz na pięć lat w wyborach bezpośrednich. Warto jednak wiedzieć jakie przysługują mu kompetencje, innymi słowy co może a czego nie może robić.

Urząd Prezydenta został wprowadzony do polskiego systemu ustrojowego w wyniku tzw. „reform okrągłostołowych”. Było to nawiązanie do rozwiązań międzywojennych. W historii III RP mieliśmy 4 prezydentów.

Powoływanie rządu

Prezydent spełnia bardzo ważną rolę podczas powoływania i odwoływania rządu. Prezydent desygnuje Prezesa Rady Ministrów a także powołuje Prezesa Rady ministrów wraz z pozostałymi członkami rządu. Prezydent przyjmuje również przysięgę od nowo powołanej Rady Ministrów.

Zmiany w rządzie

Zgodnie z art. 161 Konstytucji RP prezydent na wniosek Prezesa Rady Ministrów dokonuje zmian w składzie Rady Ministrów

Prezes Rady ministrów składa dymisję Rady Ministrów na ręce Prezydenta RP. W określonych przez Konstytucję wypadkach Prezydent może odmówić przyjęcia dymisji Rady Ministrów. Chodzi tu o sytuację, w której premier składa rezygnację ze stanowiska.

Zobacz również: Kto może być Prezydentem RP?

Rada Gabinetowa

Istotnym uprawnieniem Prezydenta jest zwoływanie Rady Gabinetowej. Rada Gabinetowa to nic innego jak posiedzenie Rady Ministrów pod przewodnictwem Prezydenta RP. Tego typu ciało zwołuje się tylko w sprawach szczególnej wagi. Co istotne jest to gremium o charakterze deliberacyjnym. Następuje na nim wymiana poglądów. Rada Gabinetowa nie ma uprawnień Rady Ministrów a co za tym idzie nie może podejmować wiążących decyzji.

Obronność

Szczególe uprawnienia przysługuję Prezydentowi RP w stosunku do sił zbrojnych. Jak bowiem wynika z przepisów ustawy zasadniczej (art. 134) Prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych. W czasie pokoju jednak Prezydent sprawuje swoje uprawnienia w tym zakresie za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.

W czasie wojny natomiast Prezydent RP mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. Nie jest to jednak samodzielna decyzja Prezydenta. Zgodnie z brzmieniem Konstytucji dokonuje on tego na wniosek Prezesa Rady Ministrów.

Innym istotnym uprawnieniem Prezydenta RP związanym z obronnością jest nadawanie stopni wojskowych. Czyni on to jednak wyłącznie na wniosek Ministra Obrony Narodowej.

W sytuacji zagrożenia państwa Prezydent zarządza powszechną lub częściową mobilizację. Odbywa się to jednak na wyłączny wniosek Prezesa Rady Ministrów.

Zobacz również serwis: Wybory prezydenckie

Sprawy zagraniczne

Prezydent RP jako najwyższy reprezentant naszego państwa ma również znaczące uprawnienia w zakresie kształtowania polityki zagranicznej. W tym zakresie jednak musi współdziałać z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem (Ministrem Spraw Zagranicznych).

Prawo
Nie każdego zatrudnianego pracownika trzeba skierować na badania. Dlaczego? Przepisy jasno to wskazują
21 gru 2025

Aby pracodawca zgodnie z przepisami mógł dopuścić zatrudnianego pracownika do pracy, ten musi legitymować się wymaganym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwskazań do jej wykonywania. Jednak ta zasada nie obowiązuje w każdym przypadku. Dlaczego?

Od grudnia uważaj na dane udostępniane w czasie rekrutacji. Przepisy się zmieniają, a mało kto zwraca na to uwagę
20 gru 2025

Katalog danych, których udostępnienia można żądać od kandydata przed zatrudnieniem jest ograniczony. W grudniu 2025 r. w tym zakresie zajdzie też jedna mała, ale niezwykle istotna zmiana. Mało się o niej mówi, a wiele osób w ogóle nie zwraca na to uwagi.

Gorzka niespodzianka dla korzystających z kominków i centralnego ogrzewania. Można zapłacić wysoką grzywnę
21 gru 2025

Jak co roku wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego ponownie da się wyczuć duszący zapach dymu unoszącego się z kominów. Niestety, nie każdy korzysta wyłącznie z dozwolonych paliw, powodując tym samym smog oraz zwiększając zanieczyszczenie powietrza. Osoby, które wrzucają do pieców i kominków śmieci, muszą liczyć się z dotkliwymi karami.

Czy w tym roku na Wigilię obowiązuje zakaz sprzedaży żywego karpia? Czy grożą za to kary? Co mówią przepisy?
20 gru 2025

Co roku przed świętami Bożego Narodzenia wraca debata o sprzedaży żywych karpi. Istnieje grono zwolenników tradycji, a także ich przeciwników. Czy w 2025 roku obowiązują jakieś nowe przepisy zakazujące handlu żywymi karpiami? Jakie kary ewentualnie grożą za łamanie prawa? Sprawdzamy aktualny stan prawny i wyjaśniamy na co zwrócić uwagę podczas rybnych świątecznych zakupów.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu? Radca prawny objaśnia cały mechanizm i tłumaczy z „bankowego” na nasze
20 gru 2025

WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate. Brzmi to trochę jak nazwa skomplikowanej procedury technicznej i szczerze mówiąc - dla Twojego domowego budżetu ma podobne znaczenie. To właśnie ten parametr, niczym niewidzialna ręka, steruje wysokością rat milionów kredytów hipotecznych i leasingów w Polsce. Ale tu pojawia się pewien paradoks. Mimo że ten wskaźnik zagląda do portfela niemal każdemu z nas, zasady jego powstawania są dla większości ludzi - a nawet i przedsiębiorców - równie czytelne, co instrukcja obsługi promu kosmicznego.

Tego wniosku nie składaj pracodawcy z wyprzedzeniem. Rozpatrzy go odmownie i będzie miał rację
19 gru 2025

Pewnych spraw nie należy odkładać na ostatnią chwilę. Innych z kolei nie można załatwiać zbyt wcześnie. Dotyczy to również relacji między pracodawcą a pracownikiem. Każdorazowo trzeba rozważyć, który moment będzie najlepszy na dopełnienie konkretnego obowiązku.

Zasiłek pielęgnacyjny. Ważne terminy, o których warto pamiętać
19 gru 2025

Kiedy najlepiej składać wniosek o zasiłek pielęgnacyjny z MOPS? Jaki jest termin na wniesienie odwołania do SKO? Ubiegając się o świadczenia warto pamiętać o procedurach i wymaganych formalnościach.

POLSTR zastąpi WIBOR do końca 2027 r. Będzie też spread korygujący dla wcześniej zawartych umów kredytowych. MFiG wyda rozporządzenie
19 gru 2025

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytania PAP poinformowało, że wyznaczenie zamiennika WIBOR nastąpi w formie rozporządzenia, który wyda Minister Finansów i Gospodarki. Resort nie wyklucza także ujemnego wskaźnika (spreadu) korygującego dla zamiennika WIBOR przy wcześniej zawartych umowach kredytowych.

Planowanie urlopów wypoczynkowych na 2026 rok inne niż zwykle. O co chodzi? Zmieniają się przepisy i trudniej będzie zrobić dobry plan
19 gru 2025

Planowanie urlopów to w bardziej skomplikowanych organizacjach konieczność. Jednak w 2026 roku będzie ono inne niż zwykle. Dlaczego? Bo zmieniają się przepisy, a zrobić dobry plan będzie trudniej. Trzeba więc z góry wiedzieć, co nas czeka.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia? Jest decyzja Senatu
21 gru 2025

W dniu 21 listopada 2025 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, która zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy. Tym samym – trafiła ona do Senatu, który zgłosił do ustawy kilka poprawek.

pokaż więcej
Proszę czekać...