Ustawa to zbiór przepisów określający prawa i obowiązki wszystkich podmiotów w państwie.
Ustawa jest aktem prawnym, który zawiera normy o charakterze abstrakcyjnym i generalnym. Oznacza to, że dotyczy jakiejś określonej grupy podmiotów, organów państwa, lub też całego społeczeństwa. Nigdy nie odnosi się indywidualnie do konkretnej osoby. Znaczenie abstrakcyjne ustawy objawia się przez określanie w ustawie pewnych wzorców zachowań. Ustawa nigdy nie odnosi się do jednego tylko zachowania. Potocznie mówi się, że ustawa nie zużywa się przez jednokrotne jej zastosowanie przed daną osobę, a w określonej sytuacji.
Zobacz również: Omówienie Konstytucji RP
Ustawa jest aktem uchwalanym przez parlament. Oznacza to, że w procesie jej tworzenia biorą udział obie izby parlamentu, zarówno Sejm, jak i Senat. Rola Sejmu w uchwalaniu ustaw, jest niezaprzeczalnie ważniejsza. Prezydent musi ustawę podpisać. Ustawa, aby mogła wejść w życie musi zostać opublikowana w Dzienniku Ustaw. Nie ma obecnie w polskim prawie możliwości ustanowienia ustawy w drodze referendum.
Co reguluje ustawa
Ustawa co do zasady jest aktem prawnym nieograniczonym. Parlament może w drodze ustawy uregulować wszystkie kwestie. Warunkiem jest zgodność regulacji ustawy z aktami wyższego rzędu, czyli z Konstytucją i z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi. W przypadku braku zgodności ustawy z ratyfikowaną umową międzynarodową, pierwszeństwo mają regulacje zawarte w umowie.
Normy zawarte w ustawie mogą zostać zmienione tylko przez akt tego samego rzędu, czyli przez inną ustawę. Rozporządzenie nie zmienia przepisów ustawy.
Z inicjatywą uchwalenia ustawy może na podstawie obecnie obowiązującej Konstytucji wystąpić:
- Rada Ministrów,
- grupa co najmniej 100 tys. obywateli,
- grupa co najmniej 15 posłów,
- komisja sejmowa
- Senat,
- Prezydent.