Związki jednopłciowe: Gdzie są legalne, a gdzie grozi kara śmierci?
Jak wygląda sytuacja prawna osób homoseksualnych na świecie? Które kraje uznają małżeństwa jednopłciowe, a w których związki tej samej płci uważane są za jedno z najbardziej poważnych przestępstw?
Do krajów azjatyckich homofobia była przynoszą wraz z europejską kolonizacją. Przykładem mogą służyć byłe kolonie Wielkiej Brytanii, na terytorium których obowiązywał brytyjski kodeks karny. Od 1533 roku w ustawodawstwie Wielskiej Brytanii istniało tzw. sodomy law, które przewidywało karę śmierci za stosunki homoseksualne między mężczyznami. W 1861 roku kara śmierci została zniesiona, ale przez długie lata za kontakty homoseksualne groziło więzienie. Niektóre kraje Wspólnoty Narodów do tej pory mają prawo ustawowe, które wywodzi się z czasów kolonialnych.
Z kolei w państwach islamskich nie ma żadnej normy prawnej, która pozwalałaby na uznanie związków jednopłciowych. Ustawodawstwo w tych krajach opiera się na prawie szariatu. Zgodnie z islamskim prawem karnym homoseksualizm jest jednym z najbardziej poważnych przestępstw, za które grozi chłosta, a nawet kara śmierci.
Zgodnie z kodeksem karnym kara śmierci za kontakty homoseksualne obowiązuje w: Afganistanie, Pakistanie, Arabii Saudyjskiej, Somalii, Sudanie, Jemenie, Nigerii, Mauretanii, Brunei, Iranie oraz Republice Czeczeńskiej w Rosji.
Egzekucje za homoseksualizm były wykonywane w Iranie, ale pod naciskiem organizacji międzynarodowych coraz częściej stosowana jest kara więzienia. Od czasów irańskiej rewolucji islamskiej, tj. od 1979 roku obowiązuje prawo szariatu, zgodnie z którym kontakty homoseksualne uznawane są za nielegalne. Czeczeński kodeks karny z 1996 roku również jest oparty na prawie islamskim. Do tej pory jednak nie zanotowano żadnych przypadków egzekucji.
Gdzie uznaje się małżeństwo osób tej samej płci?
Obecnie małżeństwa osób tej samej płci uznawane są w 26 krajach świata: Holandii, Belgii, Kanadzie, Hiszpanii, RPA, Norwegii, Szwecji, Islandii, Portugalii, Argentynie, Danii, Urugwaju, Nowej Zelandii, Francji, Brazylii, Wielkiej Brytanii (z wyjątkiem Irlandii Północnej), Luksemburgu, Irlandii, Meksyku, USA, Kolumbii, Finlandii, Niemczech, Australii, Austrii i na Malcie.
Od 2006 roku małżeństwa jednopłciowe uznawane są również w Izraelu, ale tylko te, które zostały zawarte poza granicami kraju. Na terytorium samego Izraela nie można dokonywać rejestracji związków jednopłciowych. Kara za kontakty homoseksualne została zniesiona w 1988 roku.
Przykłąd
Norris przeciwko Irlandii (1988)
Obowiązujące wówczas w Irlandii ustawodawstwo uznawało męskie stosunki homoseksualne za przestępstwo. Skarżący, który był homoseksualistą, zaskarżył ustawodawstwo, które jego zdaniem stanowiło nadmierną ingerencję w jego prawo do poszanowania życia prywatnego - w tym jego stosunków seksualnych.
ETPC stwierdził, że nie można uznać, iż w Irlandii istniała "pilna potrzeba społeczna", aby czynności homoseksualne uznać za przestępstwo. W szczególności, choć członkowie społeczeństwa, którzy uznają homoseksualizm za niemoralny, mogą być zszokowani, urażeni i poruszeni takimi czynnościami, nie oznacza to samo w sobie nakazu stosowania wobec skarżącego sankcji karnych, gdy sprawa dotyczy wyłącznie takich czynności, na które dorosłe osoby wyraziły zgodę. Jest to naruszenie atr. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, czyli prawa do poszanowania życia prywatnego.
Środki podjęte w następstwie wyroku - zmiana prawa.
Co polskie prawo mówi o małżeństwach jednopłciowych?
Art. 18 Konstytucji RP mówi, że:
„Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.”
Oznacza to, iż związek kobiety i mężczyzny, czyli małżeństwa hetero znajduje się pod ochroną i opieką państwa. Jeżeli więc mielibyśmy małżeństwo jednopłciowe, nie byłoby ono objęte ochroną, zgodnie z konstytucją. Artykuł ten jednak nie jest przeszkodą dla instytucjonalizacji związków tej samej płci.
W tej kwestii również warto wspomnieć jedno z pierwotnych źródeł prawa Unii Europejskiej, czyli Kartę Praw Podstawowych UE (KPP UE). Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony Karta ma charakter wiążący. Jednak w 2007 roku Jarosław Kaczyński stwierdził, że Polacy nie będą mogli korzystać z praw, które są zagwarantowane w KPP UE. Do podpisania dokumentu przez nasz kraj nie doszło. Uzasadnienie (jedno z niewielu) brzmiało następująco: Chodzi np. o to, żeby zapobiec jakimkolwiek interpretacjom prawa przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, które doprowadziłyby do zmiany definicji rodziny i przymuszały państwo polskie do uznawania małżeństw homoseksualnych.
Pierwszy zarejestrowany związek homoseksualny
Pierwszą parą na świecie, która zarejestrowała jednopłciowy związek partnerski była para Duńczyków Axel i Eigil Axgil.
Dania została pierwszym państwem na świecie, w którym można było rejestrować związki partnerskie. Do zmian w duńskim prawie doszło w roku 1989. W tym samym roku na świecie pojawiła się pierwsza zarejestrowana para tej samej płci. Alex miał 74 lata, a jego partner Eigil – 67. Na rejestracje związku czekali ponad 40 lat.
Polecamy serwis: Małżeństwo