Od czego naliczany jest podatek
Podatek od spadków naliczany jest od czystej wartości spadku po potrąceniu długów i ciężarów. W skład nich wchodzą m.in.
- koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku,
- koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie,
- koszty postępowania spadkowego,
- wynagrodzenie wykonawcy testamentu,
- obowiązki wykonania zapisów i poleceń zamieszczonych w testamencie,
- wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów kodeksu cywilnego dotyczących spadków.
Po potrąceniu tych wszystkich obciążeń dochodzimy do czystej wartości spadku. W tym miejscu warto zauważyć, że partner (praktycznie) zawsze musi liczyć się z obowiązkiem wypłacenia zachowku spadkobiercom ustawowym zmarłego partnera, w niektórych sytuacjach nawet w wysokości 1/2 wartości całego spadku.
Zobacz także: Prawo żony do zachowku
Kiedy podatek nie będzie naliczony
Jak można zauważyć z powyższego tekstu podatek nie będzie należy jeśli wartość spadku okaże się ujemna lub zerowa (np. z uwagi na wysokie długi spadkodawcy). Podobnie, podatek nie będzie należy jeśli spadkobierca spadek odrzuci. To ostatnie jest jednak nieodwołalne i opłaca się jedynie w sytuacji, w której długi znacząco przekraczają wartość spadku.
Podatek od spadków i darowizn, z uwagi na ruchomy moment powstania obowiązku podatkowego w zasadzie się nie przedawnia.
Kiedy partner może uniknąć podatku
III grupa podatkowa podatku od spadków i darowizna w zasadzie pozbawiona jest jakichkolwiek zwolnień. Pozostały one w pewnym ograniczonym zakresie, wymagają jednak wypełnienia dodatkowych warunków.
W zakresie gospodarstw rolnych
Zwolnione z podatku jest nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem:
- budynków mieszkalnych,
- budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym,
- urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców pod warunkiem, że w chwili nabycia ta nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne lub jego część albo wejdzie w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy i to gospodarstwo rolne będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia;
Podobnie, zwolniona z podatku jest nabycie przez rolnika pojazdów rolniczych i maszyn rolniczych oraz części do tych pojazdów i maszyn pod warunkiem, że te pojazdy i maszyny rolnicze w ciągu 3 lat od daty otrzymania nie zostaną przez nabywcę sprzedane lub darowane. Niedotrzymanie tego warunku powoduje utratę zwolnienia.
Dzieła sztuki i rękopisy
Od podatku zwolnione są dzieła sztuki i rękopisy będącyę przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz materiały biblioteczne, jeżeli spadkodawca zajmował się twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub publicystyczną.
Z tego zwolnienia nie korzystają majątkowe prawa do utworów (z tytułu, których pobierane są tantiemy).
Nieruchomości
Osoby żyjące w nieformalnym związku ze spadkodawcą mogą korzystać ze zwolnienia w zakresie dziedziczenia nieruchomości mieszkalnych. Wymaga to jednak spełnienia licznych warunków – o jeden z nich musi zadbać już przed śmiercią partnera.
Pierwszym warunkiem jaki musi spełnić osoba z III grupy podatkowej, w celu zwolnienia się od (części) podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia nieruchomości w drodze dziedziczenia (w tym również zapisów i poleceń testamentowych) jest sprawowanie opieki nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza.
Zwolnienie dotyczy czystej wartości nieruchomości mieszkalnej (lub udziału w niej) do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.
Kolejnym warunkiem uzyskania zwolnienia jest nieposiadanie (w momencie objęcia spadku) innej nieruchomości mieszkalnej, prawa spółdzielczego do lokalu mieszkalnego, ani prawa najmu lokalu. Warunek ten można spełnić przenosząc własność nieruchomości na zstępnych, Skarb Państwa lub gminę lub wypowiadając umowę najmu w terminie 6 miesięcy od daty nabycia spadku.
Zwolnienie nie obejmuje wartości nieruchomości gruntowej, na której posadowiony jest dom, ani udziału w nieruchomości wspólnej w przypadku odrębnej własności lokalu.
Porównaj: Jak darować / odziedziczyć mieszkanie bez podatku.
Spadek musi być zgłoszony do opodatkowania na druku SD-3 w terminie 30 dni od daty stwierdzenia nabycia spadku.